Khám phá 14 tiểu thuyết Việt Nam hay làm bạn say mê

Văn học Việt Nam được biết đến với lịch sử phong phú và nhiều chủ đề đa dạng, từ lãng mạn đến bình luận văn học. Với truyền thống văn học đã có từ nhiều thế kỷ, không có gì ngạc nhiên khi có vô số tiểu thuyết Việt Nam đáng đọc. Tuy nhiên, với rất nhiều lựa chọn có sẵn, có thể khiến bạn choáng ngợp khi không biết bắt đầu từ đâu.

Trong bài viết này, mình đã tổng hợp danh sách 14 tiểu thuyết hay của Việt Nam cung cấp cái nhìn sâu sắc về văn hóa và xã hội của Việt Nam. Cho dù bạn quan tâm đến tiểu thuyết lịch sử hay truyện đương đại, những cuốn tiểu thuyết này đều mang đến cái nhìn thoáng qua về cuộc sống của người Việt Nam và những trải nghiệm của họ. Từ những tác phẩm kinh điển từng đoạt giải thưởng đến những tác phẩm quý giá ít được biết đến, đây là mười cuốn sách mà bạn nên thêm vào danh sách đọc của mình.

Người Không Mang Họ

Người không mang họ là một tiểu thuyết của nhà văn Việt Nam Xuân Đức ra đời năm 1983 với nhân vật chính là tướng cướp Trương Sỏi (còn có các tên khác là Hoàng Lạng, Nguyễn Viết Lãm). Khi mới xuất bản lần đầu năm 1983, tiểu thuyết đã gây một cơn sốt với con số xuất bản kỷ lục là 3 vạn bản rồi mười vạn bản. Tiểu thuyết này cũng được chuyển thể thành bộ phim cùng tên do đạo diễn Long Vân chỉ đạo với nam diễn viên Lý Hùng thủ vai tướng cướp Trương Sỏi. Năm 2007, nhà văn Xuân Đức đã được trao Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật cho tác phẩm này.

Tiểu thuyết Người không mang họ miêu tả cuộc đời của nhân vật chính là một tướng cướp tên gọi Trương Sỏi. Tiêu đề “Người không mang họ” là để chỉ xuất thân phức tạp của nhân vật chính: không rõ thực chất cha mẹ là ai, gốc gác họ hàng phức tạ

Ban đầu, nhân vật chính Hoàng Lạng lớn lên ở vùng quê Vĩnh Linh, Quảng Trị. Lang lớn lên trong thời kỳ đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, xa lánh mọi người xung quanh do xuất thân có nhiều mâu thuẫn: anh là con riêng của địa chủ Đỗ Nô. Lang, bất chấp sự ghẻ lạnh, vượt sông Bến Hải vào nam, vào bộ đội rồi lẩn trốn, được gia đình người quen nhận vào nuôi, đổi tên thành Nguyễn Viết Lâm, rồi cuối cùng được tái hòa nhập xã hội. mưu sinh khó khăn, rồi trở thành cơ cực..

Nỗi Buồn Chiến Tranh

Tác phẩm là dòng hồi ức của người lính về chiến tranh và thời tuổi trẻ đã trải qua trong bom đạn. Đó là lòng tiếc thương vô hạn đối với những người cùng thế hệ với mình đã nằm xuống, là ám ảnh về thân phận con người trong thời buổi loạn ly, và thông qua thân phận là sự tái hiện đầy xót xa về quá khứ, những suy tư nghiền ngẫm về con đường dấn thân của cả một thế hệ sinh ra trong chiến tranh. Bao trùm lên tất cả, là nỗi buồn sâu xa gắn với từng mảnh đời riêng. Tác phẩm đã bước ra khỏi lối mòn về lòng tự hào dân tộc cùng những chiến công và vinh quang tập thể để nêu lên thông điệp về sự ghê tởm, về tính chất hủy diệt của chiến tranh đối với con người.

Vào thời điểm ra đời cuối thập niên 1980, “Nỗi buồn chiến tranh” có thể được xem là tác phẩm văn học Việt Nam hiện đại đầu tiên viết về chiến tranh có cái nhìn khác với quan niệm truyền thống, khẳng định mạnh mẽ vai trò cá nhân trong xã hội, quyền sống, hạnh phúc và đau khổ của con người với tư cách một cá thể độc lập. Tiểu thuyết nhận được giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 1991.

Tấm Ván Phóng Dao

Tấm Ván Phóng Dao (2006) là câu chuyện kể về một gánh xiếc gia đình, với diễn viên chính là 3 đứa con của ông với trò độc đáo và rợn người là phóng dao.

Đứa con trai lớn trong vai trò người phóng dao, đứa con trai thứ hai là người giữ nhiệm vụ đỡ tấm ván phóng dao, còn cô em gái là người hiền lành, ít nói. Từ nhỏ cô đã đứng trước tấm ván và nhìn thấy những lưỡi dao anh Hai phóng tới nhưng cô không biết sợ là gì, và tuổi thơ, tuổi trẻ của ba anh em họ gắn liền với “tấm ván dùng để phóng lưỡi dao, gồm có ba mảnh ván nhỏ ghép lại, phía sau có hai thanh gỗ chận…”

Hòn Đất

Câu chuyện Hòn Đất là một câu chuyện về một trận đánh trong hàng ngàn trận đánh xảy ra trên chiến trường miền Nam trong giai đoạn sau đồng khởi, Mỹ tiến hành chiến tranh đặc biệt.

Cuộc chống cự diễn ra trong hang Hòn Đất và ngoài xóm, trong thế chênh lệch: bên ta có mười mấy người bị vây trong hang với vũ khí thô sơ, cũ kỹ, còn phía Mỹ – ngụy gồm tới gần hai ngàn quân với vũ khí tối tân..

Tố Tâm

Tiểu thuyết Tố Tâm được viết 1922, in lần đầu 1925. Nội dung cốt truyện kể về một đôi thanh niên nam nữ yêu nhau, vì lễ giáo phong kiến mà phải chia ly. Tố Tâm ra đời “lập tức gây xôn xao, sôi nổi dư luận một thời”. Đây cũng là cuốn tiểu thuyết có số lần tái bản kỷ lục lên tới hàng mấy chục lần, đưa tên tuổi Song An – Hoàng Ngọc Phách vào hàng các nhà văn nổi bật lúc bấy giờ.

“Trong cái rừng văn chương tương đối rậm rạp có trăm ngàn bông hoa đua nở, sản xuất ra các nhà văn viết đủ các loại truyện… Song An Hoàng Ngọc Phách chính là một thứ văn gia, tiểu thuyết “của một cuốn sách” trong văn học sử nước ta” – (Vũ Bằng)

Ăn Mày Dĩ Vãng

Ăn mày dĩ vãng có thể nói là một cuốn tiểu thuyết hót nhất, được bạn đọc tìm đến nhiều nhất, có tuổi thọ và sức sống mãnh liệt nhất và cũng mang đậm cá tính sáng tạo nhất, Chu Lai nhất của ông mà có nhà phê bình gọi nó là phong cách Rốc Ráp…

Câu chuyện xoay quanh người cựu binh Hai Hùng, một chiến sĩ quân giải phóng vùng ven đô thành Sài Gòn từ thời chiến tranh Việt Nam trở về với đời thường trong hiện tại, đã làm một cuộc hành trình lần ngược quá khứ nhằm tìm lại người yêu đồng thời cũng là đồng chí của mình.

Một ngày như mọi ngày trong thời hậu chiến, Hai Hùng tình cờ gặp một người đàn bà với tất cả phong thái, dáng nét của người yêu cũ Ba Sương từ thời chiến tranh của anh. Người con gái bị coi là đã chết mà chính Hai Hùng là người tiến hành cướp xác và chôn cất, ngờ đâu giờ vẫn còn hiện hữu giữa nhân gian với một cái tên khác, Tư Lan, và đang rất thành đạt trên cương vị một nữ giám đốc Sở lâm nghiệp đầy quyền uy.

Cuộc kiếm tìm trong mê mải quá khứ đong đầy gian lao, trắc trở khi người tình cũ của anh thỏa hiệp với cái ác, cố tình chạy trốn quá khứ, không dám đối diện với chính mình để yên tâm sống với hiện tại.

Số Đỏ

Bằng ngòi bút trào phúng độc đáo, Số đỏ lên án gay gắt cái xã hội tư sản thành thị Việt Nam đương thơi đang chạy theo lối sống “văn minh rởm’ hết sức lố lăng đồi bại.

Tác giả đã kích cay độc các phong trào ” Âu hóa”, “thể thao”, ” giải phóng nữ quyền” đang phát triển rầm rộ khi ấy, nhân danh “văn minh”, “tiến bộ”, “cải cách xã hội” mà thực chất chỉ là ăn chơi trụy lạc, làm tiền, chà đạp trắng trợn lên mọi nề nếp đạo đức truyền thống.

Ngôn ngữ nghệ thuật của Vũ Trọng Phụng thấm đẫm cá tính sáng tạo. Một thứ ngôn ngữ vừa gai góc, sắc nhọn, mỉa mai, chát. Cũng là thứ ngôn ngữ hướng đến sự phô bày, lên án, tố cáo những mặt trái của xã hội nhưng dữ dội hơn so với các cây bút hiện thực khác.

Mùa Lá Rụng Trong Vườn

Truyện phản ánh một góc của xã hội Việt Nam sau chiến tranh, một xã hội kiệt quệ về kinh tế, đời sống tinh thần bị thắt ngặt bởi những cơ chế và định kiến lỗi thời. Những biến cố trải dài theo dòng kể của truyện vừa phơi bày thực trạng ấy, vừa bao hàm trong nó sự cố gắng quẫy đạp của từng cá thể cũng như của toàn xã hội nhằm phá bỏ cái cơ chế lạc hậu ấy.

Đất Rừng Phương Nam

Câu chuyện mượn hình ảnh một cậu bé bị lưu lạc trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp ở Nam bộ để giới thiệu Đất rừng Phương Nam. Nơi đó, một vùng đất vô cùng giàu có, hào phóng và hùng vĩ với những con người trung hậu, trí dũng, một lòng một dạ theo kháng chiến.

Đất rừng phương Nam của Đoàn Giỏi như một xã hội của miền sông nước Tây Nam bộ thu nhỏ. Bởi ở nơi đó, người đọc đã tìm thấy hình ảnh người dân của vùng đất phương Nam từ sông Tiền, sông Hậu trải dài đến Kiên Giang – Rạch Giá, rồi xuống tận rừng U Minh, sau đó dừng lại ở Năm Căn Cà Mau. Bối cảnh trong Đất rừng phương Nam là cả một đất trời thiên nhiên ưu đãi, cánh đồng bát ngát mênh mông, sóng nước rì rầm, rừng rậm bạt ngàn trù phú, thú rừng hoang dã muôn loài…

Thời Xa Vắng

Công cuộc đổi mới đất nước vừa được mở ra thì ngay lập tức văn học đã ghi được dấu ấn bất ngờ bằng tác phẩm Thời xa vắng của Lê Lựu. Ông viết từ mình, rút ruột mình ra mà kể chuyện mình, chuyện một người nhưng là chuyện của nhiều người, chuyện của một thế hệ, chuyện của một thời. Cái thời đó tác giả gọi là “Thời xa vắng” nhưng thật ra vẫn chưa qua.

Đó là cái thời nhân vật Giang Minh Sài sống không phải là mình, nửa đời trước sống cho cái mình không có, nửa đời sau sống chạy theo cái không phải của mình. Nhân vật văn chương này đã được nhớ tên, được coi như một định ngữ chỉ một kiểu người, một kiểu sống, điều này rất ít có trong văn chương nhiều năm trước đó vốn chỉ có hình tượng nhân vật tập thể mà không thể gọi tên một nhân vật cụ thể nào.

Thời xa vắng đã được đón đọc nồng nhiệt, ai đọc cũng thấy mình trong đó, và được giới phê bình coi là tác phẩm mở đầu cho một xu hướng của văn học đổi mới – xu hướng nhận thức lại thực tại.

Chùa Đàn

Chùa Đàn được viết vào năm 1945, tuy nhiên, sau khi Việt Minh giành được chính quyền tại Hà Nội, Nguyễn Tuân đã mau chóng giác ngộ Cách mạng và viết thêm phần đầu mang tên Dựng và phần kết mang tên Mưỡu cuối cho tác phẩm xuất bản năm 1946. Phần gốc của Chùa Đàn được đặt ở vị trí thứ hai với tên gọi Tâm sự của nước độc.

Vẫn là phong cách duy mỹ thường thấy ở Nguyễn Tuân, ngòi bút của ông trong tác phẩm này hướng đến việc đi tìm cái đẹp, nhưng không còn là cái đẹp hoài vọng, phảng phất u buồn về một thời xa vắng, về những thú chơi trong Vang bóng một thời. Cái đẹp của Chùa Đàn kỳ quái, bi thương và đau đớn hơn rất nhiều khi con người ta sẵn sàng hy sinh thân mình để dùng nghệ thuật mà tái sinh cho một người khác.

Bến Không Chồng

Bến không chồng của nhà văn Dương Hướng không chỉ đề cập đến những người lính thời hậu chiến mà còn xây dựng hệ thống nhân vật những người phụ nữ cô đơn mòn mỏi đợi chồng, những hòn Vọng Phu chưa hóa đá. Bến không chồng như một chứng nhân của lịch sử, vắt mình qua hai cuộc chiến tranh, với những nỗi đau mà các nhân vật nữ phải gánh chịu.

Trích đoạn

“Đến bây giờ Vạn mới thấy tiếc mình không lấy vợ sớm. Xưa nay có mấy khi Vạn nghĩ đến bản thân mình. Đến như bữa ăn hàng ngày của Vạn cũng cực kỳ đơn giản rau mắm qua ngày. Không mấy khi vạn phải đi chợ. Tới bữa, Vạn chỉ việc sà xuống cánh đồng mầu là có ngay đọt rau lang rau đậu, lao quá ra cánh đồng nước là có ngay mấy chú cua đồng về nấu canh. Ngày hai bữa Vạn chỉ có niêu cơm niêu canh thì đáng là bao…

Ngày tháng trôi đi. Giờ đây nhiều lúc Vạn quên béng mình đã từng là một quân nhân. Cái thời oanh liệt trên chiến trường Điện biên và cái thời đêm đêm một mình vác súng ra nằm trên trốc lò gạch săn máy bay Mỹ bay thấp đã xa lắc xa lơ.”

Sống Mòn

Nam Cao bắt đầu viết từ năm 1936. Ngoài truyện, ông còn làm thơ, soạn kịch. Nhưng từ năm 1941, với truyện ngắn “Chí Phèo”, ông mới thể hiện rõ tài năng độc đáo và xác lập một vị trí nổi bật trên văn đàn.

Sống mòn hoàn thành vào năm 1944, xuất bản ban đầu với tên gọi “Chết mòn” năm 1956. Trong tác phẩm, Nam Cao đã miêu tả sâu sắc tấn bi kịch tinh thần của người trí thức nghèo trong xã hội cũ. Họ là những người có ý thức rất cao về nhân phẩm và danh dự, có khát vọng – hoài bão văn chương lớn lao nhưng lại bị gánh nặng cơm áo gạo tiền bóp nghẹt sự sống.

Cuốn tiểu thuyết chất chứa những suy nghĩ, trăn trở, ưu tư của Nam Cao về cách sống, về lối viết và nhiệm vụ của những người cầm bút. Không có những xung đột gay gắt, mâu thuẫn cao trào, chỉ đơn giản là những giằng xé đấu tranh nội tâm của mỗi phận người. Chỉ với giọng văn điềm đạm, cốt truyện đơn giản, thế nhưng, Sống mòn đã hội tụ đầy đủ tất cả sự điêu luyện, tinh tế của một ngòi bút truyện ngắn bậc thầy.

Những Ngã Tư Và Những Cột Đèn

Mang phong cách trinh thám nhưng lại đậm chất hiện đại trong việc khắc họa tâm lý, cuốn sách kể về một đoạn đời ngắn nhưng rất nhiều bước ngoặt, nhiều cạm bẫy, hiểm nguy, trăn trở, vật vã của Dưỡng – một chàng trai Hà Nội mê trinh thám nhưng do hoàn cảnh xô đẩy đã bị buộc trở thành ngụy binh chỉ ít ngày trước giải phóng.

Cách mạng về, anh chàng hoang mang, sợ bị bắt. Cùng lúc đó, một vài tên gián điệp được Pháp cài lại ở miền Bắc đã khủng bố tinh thần Dưỡng và các bạn, rồi tìm cách thủ tiêu họ để bịt đầu mối về danh sách điệp viên được cài cắm ở miền Bắc trước khi xuống tàu vào Nam…

Lời kết

Văn học Việt Nam là một kho tàng đa dạng về đề tài và phong cách có thể làm say lòng độc giả thuộc mọi tầng lớp xã hội. Cho dù bạn là người hâm mộ thể loại lãng mạn, tiểu thuyết lịch sử hay chính kịch đương đại, luôn có điều gì đó dành cho tất cả mọi người trong thế giới văn học Việt Nam. Vậy tại sao không thử? Hãy chọn một trong những cuốn sách này ngay hôm nay và khám phá một thế giới mới đang chờ bạn khám phá!