7 sách hay về Trần Hưng Đạo, vị tướng vĩ đại trong lịch sử

Trần Hưng Đạo là vị tướng vĩ đại của dân tộc. Ông đã lãnh đạo quân đội nhiều lần đánh bại quân Mông Cổ. Những chiến thắng của ông được ghi nhớ ở Việt Nam ngày nay. Dưới đây là 7 cuốn sách hay về Trần Hưng Đạo. 

Binh Thư Yếu Lược

Theo Đại Việt sử ký toàn thư, Trần Quốc Tuấn có soạn một bộ sách quân sự là Binh gia diệu lý yếu lược để giáo dục các tướng sĩ phép dùng binh. Lịch triều hiến chương loại chí (phần Văn tịch chí) cho biết Trần Quốc Tuấn đã soạn sách Binh gia yếu lược và sách Vạn kiếp binh thưé.

Nhiều người cho rằng Binh gia diệu lý yếu lược hay Binh gia yếu lược chỉ là một, cũng như Vạn kiếp tôn bí truyền thư hay Vạn kiếp binh thư chỉ là một. Nhiều người lại cho rằng Binh gia yếu lược và Binh thư yếu lược cũng chỉ là một.

Phan Huy Chú trong Lịch triều hiến chương loại chí cho biết Binh gia yếu lược và Vạn kiếp binh thư đã thất lạc từ lâu.

Ở Thư viện Khoa học xã hội hiện nay có một bộ sách chữ Hán chép tay mang ký hiệu 476 đề là Binh thư yếu lược. Trang đầu bộ sách này ghi rõ rằng: Binh thư yếu lược bốn quyền do Trần Hưng Đạo Vương soạn, vương húy là Quốc Tuấn.

Binh thư yếu lược mang ký hiệu 476 gồm bốn quyển. Quyển I gồm có chín chương, là: 1. Thiên tượng, 2. Tuyển mộ, 3. Tuyển tướng, 4. Tướng đạo, 5. Giản luyện, 6. Quân lễ, 7. Mạc hạ, B. Binh cụ, 9. Hiệu lệnh. Quyển II có mười một chương, là: T Hành quân, 2. Hướng đạo, 3. Đồn trú, 4. Tuần canh, 5. Quân tư, 6. Hình thế, 7. Phòng bị, 8. Xem mưa gió, 9. Binh trưng, 10. Dụng gián, 11. Dụng trá. Quyển III có bảy chương, là: 1. Liệu địch, 2. Dã chiến, 3. Quyết chiến, 4. Thiết kỳ, 5. Lâm chiến, 6. Sơn chiến, 7. Thủy chiến. Quyển IV cũng có bảy chương, là: 1. Công thành, 2. Thủ thành, 3. Đột vây, 4. Cứu ứng, 5. Lui tránh, 6. Được thua, 7. Đầu hàng.

Trong Binh thư yếu lược, thì quyển II, quyển III và quyển IV có nhiều đoạn rút ra từ Hổ trướng khu cơ của Đào Duy Từ, một nho sĩ có tài kinh bang tế thế đã giúp chúa Nguyễn Phúc Nguyên (chúa Phật) xây dựng cơ đồ hồi nửa đầu thế kỷ XVII ở Đường Trong. Những đoạn này, có đoạn ghi rõ là đã rút ra từ Hổ trướng khu cơ, có nhiều đoạn tuy lấy từ Hổ trướng khu cơ, song lại không có chú thích gì cả.

Ở quyển IV (Binh thư yếu lược) có mục “Phép làm hỏa tiễn chứa thuốc độc”; ở Hổ trướng khu cơ cũng có mục “Phép làm hỏa tiễn chứa thuốc độc”. – Nguyên văn chữ Hán ở Binh thư yếu lược cũng như Hổ trường khu cơ đều là “Hỏa tiễn trữ độc pháp”. Liều lượng các vị thuốc dùng để chế hỏa tiễn ở Binh thư yếu lược và ở Hổ trướng khu cơ giống hệt nhau. Mở đầu mục “Phép làm hỏa tiễn chứa thuốc độc” trong tinh thư yếu lược, có đoạn văn như sau: “Phàm ít không địch được nhiều, yếu không địch được mạnh, đó là lẽ thường.

Nhưng Binh pháp có nói: Người giỏi đánh làm thế địch không thể thắng để đợi thế địch mà mình có thể thắng. Cho nên, cầm quân ba nghìn chống giặc năm đường phỏng ở đồng ruộng đường dài, giặc đem cả nước sang đánh, thì lấy cái gì mà chống được? Nên dùng phép “hỏa tiễn chứa thuốc độc”. Đoạn văn này ở Hổ tướng khu cơ lại nhắc lại nguyên văn như thế, không sai và không thiếu một chữ nào.

Lịch Sử Việt Nam Bằng Tranh Tập 25: Trần Hưng Đạo

Công trình Lịch sử Việt Nam bằng tranh ra đời nhằm mục đích giới thiệu lịch sử nước nhà một cách ngắn gọn, sinh động, có hệ thống , qua nhiều chuyện kể súc tích và bằng những tranh vẽ minh họa.

Bộ sách tranh nhiều tập này cố gắng phản ánh con người và đất nước Việt Nam theo đúng tiến trình lịch sử với không gian, văn hóa, y phục, tính cách phù hợp với từng thời kỳ, từng triều đại cụ thể. Bộ Lịch sử Việt Nam bằng tranh dự kiến thực hiện xuyên suốt từ người cổ Việt Nam qua các thời đại đồ đá, đồ đồng đến thời Hùng Vương dựng nước; trải qua hàng ngàn năm Bắc thuộc đến thời kỳ độc lập tự chủ của các triều đại Ngô, Đinh, Lê, Lý, Trần, Lê Nguyễn và cuối cùng là hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ cứu nước vừa qua.

Trong các cuộc kháng chiến chống quân Mông Cổ lần thứ hai và lần thứ ba, không thể không đề cao vai trò lãnh đạo của vị tướng tài ba Trần Hưng Đạo. Với những đóng góp lẫy lừng của mình, người đã trở thành tấm gương sáng về tấm lòng phụng sự đất nước, chân thành phục vụ nhân dân nước nhà, gạt bỏ hận thù cá nhân, nhận thức được tầm quan trọng của sự nghiệp chung, đáng để đời đời noi gương.

Góc Nhìn Sử Việt – Trần Hưng Đạo

Một dân tộc, một quốc gia muốn trường tồn và phát triển ngoài việc đẩy mạnh phát triển cơ sở hạ tầng, khoa học kỹ thuật, điều quan trọng hơn nữa là phải có nền tảng giáo dục vững chắc. Trong đó, giáo dục về lịch sử dân tộc và lòng tự hào dân tộc là cần thiết để ghi khắc trong tâm trí các thế hệ, đặc biệt là tầng lớp thanh niên trẻ, ý thức về nguồn gốc dân tộc, truyền thống văn hóa quốc gia, đồng thời giúp định hình góc nhìn thấu đáo về vai trò của từng giai đoạn, triều đại và nhân vật – dù gây tranh cãi – tạo nên lịch sử đó.

Góc nhìn Sử Việt là dự án sách nhằm tái bản những tài liệu, thư tịch cổ của những tác giả vang bóng một thời, và hơn hết xây dựng một nguồn tài liệu đa dạng và chất lượng dành cho những người yêu thích nghiên cứu, tìm hiểu lịch sử, văn hóa của dân tộc.

– – –

Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn chẳng những là một vĩ nhân Việt Nam, mà lại là một danh nhân trên mảnh đại lục Đông Nam Á từ thế kỷ XIII đến nay.

Đối với lịch sử Việt Nam, ngài là một đại anh hùng dân tộc, có công quét sạch giặc Nguyên1 xâm lược, giữ vững tự do, độc lập cho nhân dân, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ cho tổ quốc; trên nối được dòng máu truyền thống của Trưng Vương, Lý Bôn, Triệu Quang Phục, Phùng Hưng, Ngô Quyền, Lê Hoàn, Lý Thường Kiệt…, dưới treo được tấm gương tranh đấu cho Đặng Dung, Nguyễn Súy, Lê Lợi, Nguyễn Trãi, Quang Trung…

Ngài là kết tinh của cả Việt Nam, một dân tộc có sức đấu tranh dai dẻo, bền bỉ, không chịu khuất phục dưới bất cứ một ách cường quyền đô hộ nào hoặc bó tay cúi đầu trước bất cứ một cuộc xâm lược công khai hay trá hình nào.

Công nghiệp ngài đã đi sâu vào dân chúng. Tên tuổi ngài đã sống mãi với non sông. Vậy sao còn cần đến cuốn tiểu sử này? Là vì võ công, văn nghiệp của ngài, trước kia, người mình chỉ chép toàn bằng chữ Hán, mà lại tản mát chưa có hệ thống; gần nay, tuy có một vài cuốn sách, tờ báo quốc ngữ nói đến, nhưng hãy còn sơ lược chưa đủ hoặc truyền văn thất chân.

Vả, lối dân chúng “thần thánh hóa” các bậc vĩ nhân lại làm cho một số người hiểu đức Trần Hưng Đạo theo một phương diện khác, một ý nghĩa khác.

Vậy xin cố gắng tra cứu sử sách Nam Bắc, sưu tầm tài liệu xưa nay, làm thành cuốn Trần Hưng Đạo này, mong đi tới mấy mục đích đã đặt:

1. Giới thiệu cho các bạn nam nữ thanh niên biết rõ hơn về một nhân vật lịch sử, văn võ toàn tài: chống ngoại xâm, giành độc lập;

2. Bổ sung thêm đôi chút vào chỗ khuyết trong các sử sách ta xưa nay đã chép về đức Trần Hưng Đạo;

3. Nhắc lại những kinh nghiệm trong mấy cuộc kháng chiến Mông Cổ do anh hùng Trần Quốc Tuấn lãnh đạo;

4. Lấy Trần Hưng Đạo làm đối tượng nghiên cứu, lại lấy lịch sử đương thời làm bối cảnh, cung chút tài liệu cho văn, sử học sau này.

Nếu mấy mục đích ấy đạt được thì thật là một sự khuyến khích lớn cho kẻ viết.

Nói thêm

Những sách, báo tham khảo đều có liệt kê ở cả cuối sách. Tựu trung, khi dẫn chứng, có mấy tên sách viết tắt như:

Đại Việt sử ký toàn thư, viết là Toàn thư;

Khâm định Việt sử thông giám cương mục viết là Cương mục;

Lịch triều hiến chương loại chí viết là Lịch triều hiến chương.

Các địa danh về quan, ải, sông, núi và đất… ở đời Trần, so với ngày nay, duyên cách nhiều lắm. Ngay như một con sông Cái (hồi Minh thuộc gọi là Nhị Hà, ngày nay gọi là Hồng Hà) bấy giờ chia gọi nhiều khúc khác nhau; khúc trên mạn ngược (từ miền Lào Cai, Yên Bái xuống đến ngã ba Hạc) thì gọi sông Thao; khúc từ ngã ba Hạc đến Thăng Long thì gọi sông Lô; khúc từ miền Hưng Yên thì gọi sông Tha Mạc hoặc Thiên Mạc; khúc từ miền Hà Nam thì gọi Đại Hoàng giang hoặc Hoàng giang… Trong mấy cuộc kháng Nguyên, có lắm địa danh thấy chép ở An Nam chí lược như Tích Nỗ Nguyên, Tứ Thập Nguyên, Lãnh Mỹ, Hải Thị quan, Lãng Sơn (Lãng là sóng: Núi Lóng), chợ Đông Hồ (Đông Hồ thị), cầu Phù Lỗ… và ở Toàn thư như Linh Kinh quan, Vũ Cao quan, Đa Mỗ loan…, nay rất khó kê cứu. Vậy phàm địa danh nào có thể khảo được thì xin cước chú ở dưới. Đúng lý ra, một địa danh nào nếu đã chú thích ở một chương trên rồi thì ở các chương dưới không phải nhắc lại nữa. Nhưng vì muốn cho độc giả khỏi phí thì giờ tìm lại chỗ trước, nên thỉnh thoảng cũng có chua lại. Còn những địa danh nào hoặc đánh dấu hỏi trong hai ngoặc đơn hoặc không chua ở dưới đều là “tồn nghi”, đợi khảo sau. Xin bạn đọc lượng thứ.

Ba bức bản đồ kháng chiến Mông Cổ ở cuối sách về địa điểm lịch sử thì có chất chính cùng nhà học giả Hoàng Xuân Hãn; về phương diện chuyên môn thì nhờ hoa tay của nhà khảo cổ Biệt lam Trần Huy Bá. Tiện đây, tác giả xin ghi mấy lời thành thực cảm tạ.

Tác giả

Ngày 4 tháng 2 năm 1950

Trần Hưng Đạo – Nhà Quân Sự Thiên Tài

Trần Quốc Tuấn là bậc danh nhân đức tài trọn vẹ. Là Nhân tướng, ông hết lòng thương yêu quân dân, chỉ cho một con đường sống. Là Nghĩa tướng ông luôn coi việc phải hơn điều lợi. Là Tri tướng, ông biết lẽ đời sẽ dẫn tới đâu.

Là Dũng tướng, ông sẵn sàng xông pha vào chiến trận dẫu lúc gian nan nhất để đánh giặc. Là Tín tướng, ông bày tỏ trước quân lính biết theo ông sẽ được gì, trái lời ông sẽ mất gì. Bởi vậy, ba lần kháng chiến chống quân Nguyên – Mông, ông đã lập được công lớn, được vua tin dùng, gia phong Thượng Quốc Công.

Nội dung cuốn sách gồm các phần:

• Chương 1: Nước Đại Việt và vương triều Trần
• Chương 2: Quê hương, gia đình, thân thế và nhân sách Trần Hưng Đạo
• Chương 3: Trần Hưng Đạo trong 3 lần kháng chiến chống quân Nguyên – Mông
• Chương 4: Nghệ thuật quân sự Trần Hưng Đạo
• Chương 5: Lý luận, tư tưởng quân sự Trần Hưng Đạo

Tranh Truyện Lịch Sử Việt Nam: Trần Hưng Đạo

Trần Hưng Đạo là vị Thống lĩnh quân sự tài ba trong hai cuộc kháng chiến chống quân Mông Nguyên (1285 và 1287-1288). Dưới sự chỉ huy của ông, quân dân nhà Trần đã khiến đạo quân xâm lược mạnh nhất thế giới thời bấy giờ phải thu bại quân về nước. Tài năng và khí tiết của ông còn muôn đời lưu danh cho hậu thế

Tủ sách “Tranh truyện lịch sử Việt Nam” dành cho lứa tuổi thiếu niên nhi đồng được NXB Kim Đồng xây dựng xuất phát từ mong muốn giúp các em nhỏ bước đầu làm quen với lịch sử, tiếp nhận một lượng kiến thức cơ bản về lịch sử nước nhà thông qua những câu chuyện về các danh nhân được thể hiện bằng các trang sách màu.

Mỗi nhân vật trong bộ truyện tranh lịch sử xuất hiện là một câu chuyện giàu tính văn học, mang hơi hướng dân gian nhẹ nhàng và gần gũi. Lời thoại trong truyện cũng rất đơn giản, không đặt nặng về tư liệu nhưng vẫn luôn tôn trọng tính xác thực của lịch sử, góp phần bồi đắp tình yêu của thiếu nhi với lịch sử, với dân tộc.

Đức Thánh Trần

Tiểu thuyết lịch sử Đức Thánh Trần của nhà văn Trần Thanh Cảnh chính là diễn giải của tác giả về vương triều Trần lẫy lừng ba lần kháng Nguyên toàn thắng, nhất là về cuộc đời và sự nghiệp của một trong những nhân vật hiển hách nhất thời đại: Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn.

Diễn giải ấy thể hiện tinh thần cốt yếu của nó ngay trong nhan đề tác phẩm: Đức Thánh Trần. Đức Thánh Trần, ở đây tác giả Trần Thanh Cảnh đã thần thánh hóa nhân vật lịch sử Trần Quốc Tuấn. Hay chính xác hơn, là tác giả nhấn mạnh và khẳng định phẩm chất thần thánh, vị thế thần thánh, uy vọng thần thánh của Hưng Đạo Đại Vương…

Hào Khí Đông A – Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn

Hào khí Đông A – chỉ qua cái tên hẳn bạn đọc đã cảm nhận được khí thế mạnh mẽ của cha ông mà bộ sách tranh này mong truyền tải. Mười truyện trong bộ sách kể về mười nhân vật lịch sử lừng lẫy của nhà Trần – những con người đã góp phần làm nên một triều đại ba lần đánh bại giặc Nguyên – Mông xâm lăng và nâng nền văn hiến dân tộc lên một tầm cao của tinh thần tự chủ.

Những câu chuyện, do người vừa am hiểu lịch sử vừa biết cách thể hiện nhẹ nhàng bằng ngôn từ thuật lại, sẽ chuyển tới bạn đọc những điều quá khứ muốn trao truyền để chúng ta biết tự hào về quá khứ và xây đắp niềm tự hào cho tương lai. Riêng họa sĩ lại dùng màu sắc và đường nét dẫn dắt các bạn trở về thế giới của cha ông, giúp các bạn dễ dàng tiếp nhận từ lịch sử những điều bổ ích.

Theo Wikipedia tiếng Việt, trong tiếng Hy Lạp cổ , từ “historia” – gốc của từ “lịch sử” trong nhiều ngôn ngữ – có nghĩa là “sự tìm hiểu kiến thức bằng cách điều tra”. Bạn đọc, nhất là các bạn đọc nhỏ tuổi khi đọc bộ sách này, mong các bạn luôn đặt câu hỏi của người điều tra rằng: “Có thực khuôn mặt người xưa như thế này chăng?”, “Trang phục, họa tiết trên trang phục có thực như thế này chăng?”, “Chiến thuyền, chiến cụ có đúng như thế này chăng?”… Mỗi câu hỏi các bạn đặt ra là một bước đi tới sự khám phá, tìm tòi, điều tra cho lịch sử nước nhà ngày càng sáng tỏ…

(Lời giới thiệu của Nhà sử học Dương Trung Quốc)

–

Quyển sách Hào Khí Đông A – Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn viết về cuộc đời và sự nghiệp của một trong những nhân vật hiển hách nhất trong lịch sử Việt Nam: Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn.

Lời kết

Trần Hưng Đạo là một nhân vật tiêu biểu trong lịch sử Việt Nam, nổi tiếng về lòng dũng cảm và tài năng quân sự. 7 cuốn sách này đưa ra những góc nhìn khác nhau về cuộc đời và di sản của ông, cung cấp cho độc giả nhiều thông tin phong phú về vị tướng huyền thoại này.