Dạy Con Kiểu Do Thái: Sự May Mắn Của Điểm B Trừ

Sự may mắn ẩn giấu trong việc nuôi dạy con cái ở độ tuổi mới lớn

Sau khi phát hành cuốn Dạy con kiểu Do Thái: Sự may mắn của cái đầu gối bị trầy xước, mọi người thường hỏi vì sao tôi lại viết cuốn sách đó. Tôi trả lời rằng tôi viết sách để nhắc nhở bản thân mình làm theo những gì được viết trong đó. Và điều này gần như luôn có tác dụng. Bằng cách sử dụng những bài học của đạo Do Thái do chính mình nhắc đến trong cuốn sách, tôi đã không còn bao bọc thái quá, luôn lên sẵn lịch trình, nuông chiều và đặt những kỳ vọng cao ngút trời vào con cái – những thứ vốn là chuẩn mực của vùng Los Angeles, nơi tôi nuôi dạy hai cô con gái nhỏ của mình. Tôi rất rõ ràng và có chiến lược trong việc dạy bọn trẻ biết kính trọng cha mẹ, tôi cũng cố gắng tôn trọng các con bằng cách trân trọng cả tài năng lẫn khuyết điểm của chúng. Ngày nào tôi cũng nhắc bản thân mình nhớ đến câu nói trong đạo Do Thái rằng mọi bậc cha mẹ đều phải dạy con mình học bơi – tôi đã áp dụng triết lý này bằng cách để các con gái mình leo lên những thân cây thật cao, dùng những con dao sắc nhọn, nấu ăn với chiếc chảo nóng và tất nhiên, vì tôi sống ở Nam California, dạy chúng bơi, nhảy từ trên cao và lặn xuống những vùng nước sâu ngay từ khi chúng còn rất nhỏ.

Khi tôi phát hành cuốn sách đầu tiên, các con tôi mới 9 và 13 tuổi. Tôi đã hoàn toàn tự tin khi nghĩ đến quãng thời gian chúng bắt đầu trưởng thành. Khi các con gái tôi bước vào tuổi mới lớn, tôi đã là một chuyên gia. Thật thế. Tôi là một nhà tâm lý học xã hội, có nghĩa rằng tôi được đào tạo bài bản để nhìn nhận các vấn đề liên quan đến cảm xúc trong từng bối cảnh văn hóa cụ thể. Chuyên ngành của tôi là nuôi dạy con cái và sự phát triển bình thường của trẻ. Tôi đã làm việc với các gia đình trong suốt 30 năm liền. Tôi hiểu về các học thuyết liên quan đến vấn đề cá tính hóa, tác động của tuổi dậy thì đến tính cách, nhịp điệu sinh lý hàng ngày phá vỡ giấc ngủ như thế nào và khao khát phiêu lưu mạo hiểm ở tuổi mới lớn(1). Tôi cũng ý thức rất rõ về tác động của nền văn hóa vận động nhanh chóng, đầy cạnh tranh, thô bạo cùng sự phát triển của công nghệ Internet đến việc phát triển nhân cách ở giới trẻ. Tôi cũng quan tâm đến việc trẻ mới lớn rất dễ bị tổn thương bởi sự lo lắng, thói quen ăn uống bừa bãi, tình trạng tự làm bản thân bị thương, sự thất vọng, các vấn đề liên quan đến học tập, lạm dụng thuốc.

Tôi từng tưởng tượng rằng với những bí quyết liên quan đến chuyên môn cũng như tôn giáo, tôi sẽ dẫn dắt các con gái mình vượt qua tất cả những mối nguy hiểm thường thấy của tuổi mới lớn. Và khi bước qua ngưỡng tuổi đó, các con gái tôi sẽ trở thành những người có trách nhiệm, trưởng thành và có trách nhiệm với gia đình. Dưới sự hướng dẫn của tôi, chúng tôi sẽ có những mối quan tâm chung và những cuộc trò chuyện sâu sắc hơn. Vòng quay cuộc sống thường nhật của gia đình tôi cũng sẽ trơn tru hơn khi giờ đây các thành viên trong gia đình đã cao lớn, thông minh, hợp nhau hơn và sáng tạo hơn.

Điều đó đã không xảy ra

Thay vào đó, khi các con tôi lớn hơn, tiến trình vui vẻ trong cuộc sống hàng ngày của chúng tôi bị bốc hơi hoàn toàn. Giờ đây, thế chỗ vào đó là những cuộc đấu tranh mạnh mẽ không ngớt về mọi chủ đề mà bạn có thể tưởng tượng ra: thức dậy (chúng không thể), đi ngủ (chúng sẽ không làm thế), các công việc lặt vặt (Mẹ! Con không thể làm việc đó được! Con phải tập với ban nhạc sau giờ học và ngày mai con có một bài kiểm tra quan trọng nữa!). Sự gọn gàng đáng yêu trong phòng ngủ của chúng đã biến mất, tàn tích do sự mù quáng của tuổi mới lớn với trang phục và cốc đồ uống vương vãi khắp nơi trên sàn nhà. Những bộ cánh xinh xắn của chúng bị thay thế bởi những thứ trông như rác rưởi vứt đi. Trong hầu hết các cuộc trò chuyện, chúng chỉ nói những câu có một âm tiết qua cánh cửa đóng sập hoặc hét vào mặt bố mẹ. Đôi khi trong ngôi nhà của chúng tôi có nhiều rắc rối và tràn ngập sự giận dữ đến mức tôi nghi ngờ bản thân mình liệu có phù hợp với vai trò làm mẹ hay không. Tôi thắc mắc không biết giờ đã quá muộn hay chưa. Có phải tôi đã khiến các con mình trở nên hư hỏng? Tôi nhắc nhở bản thân phải lựa chọn tranh đấu. Nhưng tôi nên lựa chọn cái gì đây, tôi tự hỏi. Có quá nhiều lựa chọn để tranh đấu. Tôi tự nhủ rằng tôi sẽ để chúng phạm sai lầm, một kiểu để bọn trẻ tự làm đầu gối chúng bị trầy xước ở tuổi mới lớn. Nhưng giờ đây lời khuyên này dường như quá ngây thơ. Điều gì sẽ xảy ra nếu chúng bị vướng vào những rắc rối thật sự lớn, điều đó có thể phá hủy vĩnh viễn điểm số, sức khỏe hay tương lai của chúng? Trong công việc, tôi đã giúp đỡ cho hàng trăm gia đình nhưng giờ tôi lại cảm thấy bất lực với chính gia đình của mình.

Tôi thật sự tức giận, rối loạn và cảm thấy rất buồn. Nuôi dạy con trẻ đồng nghĩa với việc hàng ngày bạn được đắm chìm vào những tình cảm và cử chỉ dịu dàng: “Bố mẹ ơi, hãy nằm xuống với con… hãy đọc cho con nghe thêm một cuốn sách nữa đi… hãy ở lại với con cho đến khi con ngủ nhé!”. Giờ đây những tấm biển như thế này xuất hiện trên cánh cửa phòng của các con gái tôi: “Đừng làm phiền! Con nói mẹ đấy!”. Tôi đấy. Người đã thay những chiếc ga trải giường khi chúng ói mửa, người đã hát ru và khẽ đu đưa, đu đưa, đu đưa cho chúng đi vào giấc ngủ. Đừng làm phiền. Con nói mẹ đấy.

Rồi tôi chợt bừng tỉnh. Tôi nhớ ra rằng mình là người theo đạo Do Thái. Khi các con tôi nhỏ hơn bây giờ, chính đạo Do Thái đã giúp tôi biến những vấn đề hàng ngày của việc nuôi dạy trẻ thành những khúc mắc thường nhật thiêng liêng. Nó nhắc nhở tôi rằng con cái là do Chúa cho chúng ta mượn và chúng ta chỉ đơn giản là những người phục vụ. Nó hướng dẫn tôi những nguyên tắc cơ bản nhưng vô cùng có sức mạnh về sự tiết chế, tán dương và thừa nhận. Đúng vậy, tôi đã nỗ lực gấp đôi để mang những nghi lễ của đạo Do Thái vào nhà mình. Tôi sẽ quay lại nướng bánh challah(2) từ đôi bàn tay trần. Tôi sẽ nướng nó vào riêng tối thứ Sáu. Tôi hình dung ra cảnh mùi thơm của bánh sẽ len vào phòng các con gái tôi và giống như những vật cúng tế tại ngôi đền cổ thiêng liêng “để làm vui lòng Chúa”, chúng sẽ vui mừng và theo mùi thơm đi xuống cầu thang. Chúng sẽ dừng bước ở đầu cầu thang và mỉm cười trước bàn đồ ăn được bày biện đẹp mắt trong ngày Shabbat(3), háo hức tham gia vào một nghi lễ đã mang đến sự thống nhất trong gia đình và nâng cao đời sống tinh thần của chúng tôi trong rất nhiều năm. Chúng tôi sẽ thảo luận Ngũ thư Kinh Thánh(4) về sự bình yên trong gia đình (shalom bayit), và với cảm giác khó chịu nhưng tràn đầy hy vọng, các con gái tôi sẽ hỏi liệu chúng có thể sửa chữa thái độ ương bướng, thiếu biết ơn và lười biếng của chúng như thế nào.

Điều này cũng không xảy ra

Buổi tối ngày thứ Sáu, sau khi các con giải thích rằng chúng quá bận và không thể dùng bữa tối Shabbat cùng chúng tôi được, tôi thấy mình trơ trọi bên cạnh chồng, ổ bánh trứng, nước nho cùng rượu, và dư thừa thời gian để suy ngẫm. Tôi quyết định rằng việc quay lại với đạo Do Thái vẫn có tiềm năng nhưng có lẽ tốt nhất là nên bớt chú trọng vào những nghi lễ của gia đình mà thay vào đó là tập trung củng cố những quan điểm tinh thần của riêng tôi.

Một lần nữa, tôi tìm thấy sự thông thái vô cùng thiết thực từ những bài học cổ xưa trong đạo Do Thái. Tôi đọc lại một trong những câu chuyện về sự hình thành nên đạo Do Thái – câu chuyện về hành trình từ Ai Cập đến Vùng đất hứa. Tôi thường thấy chuyến đi này được miêu tả giống như thời kỳ mới lớn của những người theo Do Thái giáo, thời kỳ giữa “tuổi thơ” nô lệ và thời kỳ trưởng thành là những người làm chủ Vùng đất hứa, giờ đây tôi đã nhận thấy được sự giống nhau ấy với con mắt của người đang thực sự ở trong chuyến hành trình đó. Nhà tiên tri Moses(5) đã phải chịu đựng suốt 40 năm khi dẫn dắt một đoàn toàn những người chỉ biết rên rỉ và phàn nàn. Bất cứ khi nào ông không để ý đến họ, dù chỉ trong một phút, họ cũng đều gây ra kiểu rắc rối vô cùng quen thuộc với các bậc cha mẹ có con đang ở độ tuổi mới lớn: nhét đầy thức ăn vào bụng, tôn thờ một vị thần không có thật, la lối om sòm. Khi ông cố giải thích với họ, họ lại mỉa mai ông: “Ở Ai Cập có thiếu mồ mả đến nỗi ngài phải đưa chúng tôi đến cái nơi kinh khủng, quá kinh khủng này không?”, họ hỏi ông như vậy. Họ đe dọa rằng họ sẽ nổi loạn. Họ rên rỉ và khóc lóc rằng họ ước mình lại trở thành nô lệ như trước. Những chú giải trong Kinh Thánh giải thích rằng mặc dù có một con đường tương đối nhanh và trực tiếp xuyên thẳng qua sa mạc nhưng Chúa trời cố tình dẫn Moses đi theo con đường vòng trong hàng thập kỷ. “Thời kỳ mới lớn” của người Do Thái phải đủ dài và khó khăn để nó thực sự có hiệu quả, để họ có được sự khôn ngoan và cuối cùng, để trưởng thành. Không có con đường tắt nào hết.

Không có con đường tắt nào hết – đó là bài học dành cho các bậc cha mẹ mà tôi đã không nhận thấy. Chuyên môn về tâm lý học của tôi chẳng thể bảo vệ gia đình mình khỏi những thăng trầm khi có những đứa con bước vào thời kỳ mới lớn và không có gì phải nghi ngờ cả: Nuôi dạy con trẻ ở tuổi dậy thì luôn gặp nhiều khó khăn. Chuyện đó phải khó khăn. Do Thái giáo đã dạy chúng ta rằng thời kỳ chuyển tiếp khó nhọc của tuổi dậy thì là tất cả những gì được gọi là tzar giddul banim– nỗi đau khổ cần thiết khi nuôi dạy con cái. Từ công việc chuyên môn của mình, tôi biết phần lớn sự đau khổ này là do những công việc quan trọng mà bọn trẻ mới lớn làm khi chúng bắt đầu xa cách cha mẹ mình. Chúng đi xa và thiết lập nhân dạng riêng của mình, đồng thời chúng cũng mong muốn có cảm giác an toàn và thoải mái. Chúng chống đối lại quyền lực, vô thức khiến cha mẹ trở nên ít hấp dẫn hơn để có thể dễ dàng rời bỏ họ hơn. Chúng dính lấy bạn bè – những người cũng nguy hiểm và bất ổn như chúng vậy. Việc của chúng là chống đối cha mẹ, là phạm sai lầm để có được cảm nhận sâu sắc về đúng và sai, là từ chối bố mẹ để nhận thức hoàn chỉnh về bản thân mình. Chúng ta cần trải nghiệm “nỗi đau khổ cần thiết” này. Nếu cha mẹ không tôn trọng và đánh giá cao hành trình này, nếu chúng ta cứ khăng khăng (như tôi đã từng làm) cố tìm một con đường tắt, nếu chúng ta không cho con cái thời gian chúng cần để than phiền, mắc những sai lầm ngốc nghếch và chối bỏ chúng ta, chúng sẽ không đến được nơi cần đến. Một lần nữa, tôi bắt đầu viết sách bởi tôi phải làm vậy, bởi tôi cần nhắc nhở bản thân mình phải biết yêu con đường gồ ghề và không bằng phẳng xuyên qua sa mạc của các con tôi.

Tôi thấy cần quay lại với lời khuyên trong Do Thái giáo truyền thống là hãy đọc kinh hay cầu nguyện về lòng biết ơn ít nhất 100 lần mỗi ngày. Bạn buộc phải đọc kinh khi thức dậy vào buổi sáng, sau khi vào nhà vệ sinh, trước khi ăn trái chín đầu tiên của một mùa, trước khi mặc quần áo mới. Thậm chí bạn cũng cầu nguyện khi những chuyện không hay xảy ra: “Cảm ơn Chúa vì đã thử thách phẩm giá tinh thần của con”. Tôi nhận ra rằng việc đọc kinh để vượt qua nỗi đau khổ cần thiết của sự chia cách trong thời kỳ mới lớn của con cái chúng ta cũng có thể là một hình thức rèn luyện tinh thần khôn ngoan cho tất cả các bậc cha mẹ. Không phải bởi chúng ta chấp nhận thái độ lạc quan sai lầm rằng “Mọi chuyện nhà tôi vẫn tốt đẹp” mà bởi sự đau khổ ấy chính là dấu hiệu cho thấy thời kỳ mới lớn của con mình đang diễn ra bình thường. Quan trọng là chúng ta phải hiểu được điểm đặc biệt trong sự phát triển ở thời kỳ mới lớn này, nếu không chúng ta sẽ thấy bị xúc phạm trước sự nổi loạn bình thường của con trẻ ở thời kỳ này. Vấn đề của các con khiến chúng ta lúng túng. Chúng ta chụp nhanh một bức hình của con trẻ trong giai đoạn hiện tại và lầm tưởng đó là bộ phim lớn của cả cuộc đời chúng. Chúng ta vướng mắc với con trẻ đến nỗi không thể lùi lại một chút, suy nghĩ thật sáng suốt và tỉnh táo dẫn đường cho chúng. Thay vì hướng các con đến những giá trị của Do Thái giáo như tự lập, tự kiểm soát, tiết chế và ca tụng Chúa, chúng ta lại đưa ra những lựa chọn thường nhật của mình dựa trên những nỗi sợ hãi do các phương tiện truyền thông sản sinh ra hoặc dựa trên quan điểm của chúng ta về những thứ trông đẹp mắt trên tờ đơn nộp vào trường đại học.

Lời gợi ý rằng các bậc phụ huynh đang mất phương hướng nên nhìn nhận thời kỳ mới lớn là một điều may mắn của tôi có ý nghĩa nhiều hơn là một triết lý dễ nghe. Khi các con bạn còn nhỏ, chưa chấp nhận tôn giáo, bạn có thể làm thay công việc của chúng trong một thời gian. Điều đó có nghĩa là bạn nên nuôi dưỡng thái độ biết ơn và thay đổi quan điểm hơn là cố gắng kiểm soát con mình. Mỗi chương trong cuốn sách đều làm rõ những lời phàn nàn thường gặp ở trẻ mới lớn và cách xem xét lại nó thành một tín hiệu tốt của sự phát triển về tâm sinh lý hoặc tinh thần:

• Những hành vi kỳ quặc của tuổi mới lớn – thật bực mình là chúng hoàn toàn không ăn khớp với những giấc mơ và kế hoạch của bạn – đó là dấu hiệu cho thấy cá tính độc đáo của con bạn đang dần bộc lộ. Khi bạn – các bậc phụ huynh – tập chấp nhận một cách khoan dung khi con cái muốn tự thể hiện bản thân, bạn đã gia tăng cơ hội giúp con mình trưởng thành cả về tinh thần, đạo đức và tôn giáo.
• Sự hỗn láo của lũ trẻ mới lớn chính là một nghịch lý. Nó cho bạn thấy rằng con bạn đang cố gắng trong tuyệt vọng để tách ra khỏi bạn và rằng bạn chính là người “an toàn” để tiếp nhận cơn giận dữ của chúng khi chúng chưa hoàn toàn trưởng thành. Đây là cơ hội để bạn đặt ra những giới hạn hợp lý cho con và chứng minh rằng người lớn không dễ bị khiêu khích bởi cách hành xử hỗn láo.
• Một trong những cách giúp bọn trẻ nhận ra tầm quan trọng của việc học hành chăm chỉ là phải gánh chịu những hậu quả do tính hay trì hoãn và lười biếng của chúng gây ra. Một bậc phụ huynh khôn ngoan sẽ không can thiệp vào những hậu quả tự nhiên đó, dù nó đồng nghĩa với việc để đứa trẻ bị điểm kém hơn mong đợi.
• Chủ nghĩa vật chất và tính tự cho mình là trung tâm là những hiện tượng hoàn toàn bình thường trong suốt thời kỳ hình thành và thay đổi nhân dạng vô cùng nhanh chóng này. Giống như một người phụ nữ đang mang thai tập trung vào bên trong cơ thể mình, suy nghĩ về chuyện cơ thể mình đang thay đổi và hình dung không biết đứa bé sẽ trông như thế nào, bọn trẻ mới lớn cũng bận tâm như thể chúng tự sinh ra bản thân mình vậy. Cha mẹ có thể tập khoan dung với thời kỳ này và phát hiện ra những cơ hội để dạy con suy nghĩ về tương lai và xa hơn những mối lo chỉ xoay quanh bản thân chúng.
• Khi bọn trẻ phá vỡ các quy tắc, hoặc thậm chí phạm pháp, thường là do chúng không hài lòng với sự hiểu biết chỉ theo kiểu học vẹt về hệ thống đạo đức của chúng ta. Cái gì đúng? Cái gì sai? Liệu người lớn có ý đó khi họ đưa ra các quy tắc không? Liệu có ngoại lệ nào chăng? Bằng cách yêu cầu bọn trẻ sửa sai và giúp chúng điều chỉnh một vài ý nghĩ ngông cuồng của mình, các bậc cha mẹ đã giúp con cái có được hiểu biết thật sự sâu sắc về chuẩn mực đạo đức của xã hội chúng ta.
• Bọn trẻ mới lớn lúc nào cũng lâm vào những tình huống nguy hiểm. Chúng luôn tự chuốc lấy những tình huống kịch tính và chẳng bao giờ lường trước được tai họa. Đặc điểm này mang lại cơ hội tuyệt vời để chúng học về tính tự lập: Làm sao để giải quyết vấn đề và phá bỏ những tình huống khó khăn vì lợi ích của chúng.
• Đôi khi thức khuya chính là cách bọn trẻ mới lớn cố gắng thể hiện sự độc lập của mình và cư xử ngốc nghếch là cách giải tỏa stress trong quá trình trưởng thành. Cha mẹ nên tôn trọng nhu cầu thư giãn, bảo vệ nhu cầu nghỉ ngơi và vui chơi của con.
• Cuối cùng, những thử nghiệm trong giới hạn cho phép với rượu, quan hệ tình dục và thậm chí cả thuốc phiện đều dạy bọn trẻ cách kiểm soát những trải nghiệm có tác động mạnh đó và giúp chúng được an toàn trong khi vẫn còn ở nhà với bố mẹ.

Tôi biết là việc biến những cuộc đấu tranh của con bạn thành những điều may mắn thật chẳng dễ dàng gì. Nó đòi hỏi cả sự sáng suốt và lòng dũng cảm. Trong tiếng Do Thái, từ chỉ Ai Cập là mitzrayim. Nó có nghĩa là một nơi chật hẹp. Người Do Thái trốn khỏi Ai Cập và trên sa mạc, vùng đất hoang vu, họ cứ đi mà không có gì đảm bảo về nơi họ sẽ đến. Vùng đất mới và tốt đẹp hơn chỉ là một lời hứa. Họ phải có niềm tin vào người dẫn đường của mình – nhà tiên tri Moses – trong một tương lai không thể biết trước. Cũng giống như vậy, thời kỳ mới lớn của trẻ là quãng thời gian không hề có kế hoạch hay điều gì đảm bảo cả. Cũng thật hấp dẫn khi nghĩ rằng chúng ta nên bảo vệ các con trong suốt sa mạc đi qua tuổi mới lớn. Nhưng đó không phải là công việc của chúng ta. Việc của chúng ta là dẫn chúng vượt qua nó.

Thêm một điều may mắn nữa của việc nuôi dạy bọn trẻ mới lớn: Đây là cơ hội tốt nhất mà bạn có được để phát triển khả năng lãnh đạo của mình. Khi con bạn còn nhỏ, đúng là bạn nên tích cực hướng dẫn chúng. Bạn để chúng tự làm đầu gối mình trầy xước và học hỏi từ những sai lầm, nhưng bạn cũng phải đảm nhiệm rất nhiều nhiệm vụ khác như kiểm tra ba lô của chúng xem có bị thất lạc bài tập về nhà không, đảm bảo rằng chúng đã gội đầu, đội mũ và đeo găng tay khi trời lạnh. Nhưng giờ đây, khi con bạn đến tuổi mới lớn, công việc của bạn lại hoàn toàn khác. Giống như một ủy viên ban quản trị của công ty phải kìm nén việc quản lý vi mô để công việc trở nên hiệu quả hơn, giờ đã đến lúc bạn phải luyện tập tỏ ra thờ ơ để làm ít đi thay vì can thiệp nhiều như trước.

Thờ ơ không có nghĩa là lạnh lùng hay không thương yêu con cái nữa. Nó cũng không đồng nghĩa với việc bạn rời xa bổn phận làm cha mẹ của mình. Hoàn toàn ngược lại là khác. Thái độ thờ ơ là hành động cân bằng đòi hỏi cả rachmanut (lòng từ bi) và tsimtsum (năng lượng thần thánh). Đây là một mô hình tinh thần hiệu quả để từ bỏ sự kiểm soát với bọn trẻ dựa trên mối quan hệ của Chúa trời với chúng ta – các con của người. Theo thần thoại Do Thái, ban đầu tất cả mọi thứ đều là Chúa trời, ánh sáng và năng lượng của Chúa tràn ngập khắp vũ trụ. Nhưng để tạo khoảng trống cho thế giới mở rộng, để lấp kín nó với cây cối, loài vật và con người, Chúa phải nuốt, phải rút bớt và thu nhỏ lại quyền năng của mình. Cha mẹ có con ở độ tuổi mới lớn cũng phải làm điều tương tự. Là người lãnh đạo các con, chúng ta phải lùi xa những tình huống khẩn cấp, những sai lầm, những nỗi đau tan nát trái tim và cả sự cự tuyệt nữa. Chúng ta hãy luyện tập để có lòng từ bi (rachmanut) và năng lượng thần thánh (tsimtsum) bằng cách quan sát các tình huống gay cấn trong ngày dưới con mắt của một quan sát viên như đã cam kết với một chút thích thú. Chứng viêm các tuyến bạch cầu(6) đang lan rộng khắp toàn trường hay hành động phạm pháp mà con trai bạn tự mình chuốc lấy khi bị phát hiện đang làm một cú xoay 360 độ ở một bãi đỗ xe đóng băng nào đó, con gái bạn buồn bã và bị tổn thương khi cô bạn thân nhất chỉ trích – hãy phản ứng với những sự kiện đó với sự lo lắng và thái độ thờ ơ. Bạn hãy biết phân biệt sự khác nhau giữa cơn khủng hoảng và tình trạng khẩn cấp. Đừng lo lắng quá nhiều về việc nổi tiếng, đừng hành động quá nhanh, hãy phát triển những thú vui hay sở thích bên ngoài cuộc sống gia đình để giảm bớt những căng thẳng còn sót lại, và nói chung, hãy cố gắng tìm ra sự hài hước trong những sự việc đang diễn ra. Bằng cách thở một hơi thật sâu và rút lui, bạn đang tạo khoảng trống cho con mình trưởng thành hơn đấy.

Một cách tiếp cận của người Do Thái với những điều may mắn sẽ giúp chúng ta thoát ra khỏi cách nhìn thiển cận của cuộc sống hàng ngày. (“Con gái tôi bị điểm B trừ trong bài kiểm tra Toán! Ngày tận thế đang đến rồi.”). Chúng khiến chúng ta bay bổng rồi lại rớt bịch xuống. Chúng ta xuống sâu hơn niềm tin của chính mình, bởi chúng ta chỉ đang bị thử thách mà thôi. Cũng giống như bọn trẻ trở thành những khó khăn lớn nhất của chúng vậy, và vào lúc khi tất cả những người khác phải chịu đựng cảm giác sợ hãi và lo lắng, chúng ta phải có cái nhìn dài hạn với sự phát triển của thời kỳ mới lớn. Và chúng ta lên một trải nghiệm và sự khôn ngoan lớn lao hơn. Trong suốt khoảng thời gian 10 năm khi tôi phát hành cuốn Dạy con kiểu Do Thái: Sự may mắn của cái đầu gối bị trầy xước và cuốn sách mà các bạn đang đọc đây, tôi đã thấy những đứa con của các bậc cha mẹ tử tế, biết suy nghĩ và nhạy cảm (các bậc cha mẹ này bao gồm chính bản thân tôi, các khách hàng của tôi, bạn bè, gia đình và các bậc phụ huynh tham gia vào các bài giảng của tôi nữa) vật lộn với rắc rối, và sau đó tôi đã thấy hầu hết những đứa trẻ đó lớn lên và trở thành những người trẻ tuổi đáng yêu và thú vị. Giờ đây khi các con gái tôi đã trưởng thành, tôi mới nhớ lại thời kỳ mới lớn của chúng đã khiến tôi mệt mỏi, bối rối và sợ hãi như thế nào. Nhưng khi nhìn lại, tôi cũng đã có rất nhiều niềm vui với “đoàn xiếc lưu động” của những năm tháng ấy, với những tình bạn và những chuyến phiêu lưu tuyệt vời, với những nỗ lực phối hợp của chúng để tìm cách trưởng thành. Là cha mẹ có con ở độ tuổi mới lớn, chúng ta nhận nhiệm vụ phải lãnh đạo từ một vị trí mới, không chỉ cho riêng chúng ta và con cái mà còn cho cả cộng đồng, cho việc tikkun olam – hàn gắn những giọt nước mắt khổng lồ trong vũ trụ.