Tôi Tự Học

Nội dung

Sách “Tôi Tự Học” của tác giả Nguyễn Duy Cần đề cập đến khái niệm, mục đích của học vấn đối với con người đồng thời nêu lên một số phương pháp học tập đúng đắn và hiệu quả. Tác giả cho rằng giá trị của học vấn nằm ở sự lĩnh hội và mở mang tri thức của con người chứ không đơn thuần thể hiện trên bằng cấp.

Trong xã hội ngày nay, không ít người quên đi ý nghĩa đích thực của học vấn, biến việc học của mình thành công cụ để kiếm tiền nhưng thực ra nó chỉ là phương tiện để đưa con người đến thành công mà thôi. Bởi vì học không phải để lấy bằng mà học còn để “biết mình” và để “đối nhân xử thế”. Cuốn sách này tuy đã được xuất bản từ rất lâu nhưng giá trị của sách vẫn còn nguyên vẹn.

Những tư tưởng, chủ đề của sách vẫn phù hợp và có thể áp dụng trong đời sống hiện nay. Thiết nghĩ, cuốn sách này rất cần cho mọi đối tượng bạn đọc vì không có giới hạn nào cho việc truy tầm kiến thức, việc học là sự nghiệp lâu dài của mỗi con người. Đặc biệt, cuốn sách là một tài liệu quý để các bạn học sinh – sinh viên tham khảo, tổ chức lại việc học của mình một cách hợp lý và khoa học. Các bậc phụ huynh cũng cần tham khảo sách này để định hướng và tư vấn cho con em mình trong quá trình học tập.

[taq_review]

Review

Nga Nguyễn

Nội dung của cuốn sách này khác hay chỉ cho mọi người, đặc biệt là những người trẻ khả năng tự học của bản thân, Nếu nói tới cuốn sách này mình sẽ dành cho nó 3 từ không, Cuốn sách không dành đọc để giải trí. Cuốn sach không dành để đọc 1 lần và cuốn sách không dễ đọc. Không đọc để giải trí vì ngay từ đầu tác giả đã bàn thẳng vấn đề là một cuốn sách hay là một cuốn sách để làm người đọc tự suy nghĩ. Đọc sách nhiều không có nghĩa là tự học, vì đọc sách có nhiều loại là đọc giải trí và đọc để tiếp thu kiến thức, và cuốn sách này dùng để tiếp thu kiến thức, Cuốn sach này không để đọc một lần vì nó khó đọc và có những bài học thâm thúy nếu đọc 1 lần sẽ không hiểu được hết ý của tác giả. Cuốn sách này không dễ đọc bởi vì có rất nhiều từ ngữ khó hiểu và những từ ngữ xa xưa khiến cho độc giả phải bối rối. Nhưng câu nào, chữ nào ông đặt đâu đều có lý do và ý nghĩa của nó. Mình đã rút ra nhiều bài học từ cuốn sách này. nhưng người đọc phải kiên nhẫn lắm mới đọc được hết và hiểu hết tâm ý của tác giả

Trần Ngọc Nữ

Là một đọc giả trẻ nhưng tôi lại rất thích và khâm phục vốn học thức uyên thâm của tác giả (một cây bút kì cựu) . Khi dạo tìm những cuốn sách mới, tôi vốn bị cuốn theo những quan niệm, phương pháp học mới nhất, tiên tiến nhất…học nhanh, gọn, lẹ..chạy theo thành tích. Nhưng khi tìm được cuốn ” Tôi Tự Học” của cụ, tôi mới thấy được thế nào là tự xây dựng cho mình một công trình kiến thức thực sự và hiểu sâu về sự học.

Tác giả đi sâu và phân tích từng khía cạnh, đi từ khái quát đến cụ thể với những phương pháp học đánh vào cốt lõi thời bấy giờ mà ta ít tìm được trong thời buổi hiện nay.” Học thức không cần phải biết thật nhiều, mà cần phải thật biết những gì mình biết” . Tôi đã đọc đi đọc lại nhiều lần để cảm những gì mà tác giả truyền đạt. “Phải tự làm cho mình xứng đáng với những tác phẩm mà mình đang đọc” nên tôi thấy mình chưa đủ tầm chỉ ra cái thiếu sót , cái dở cùa tác phẩm này vì kì thực là chẳng có thiếu sót gì với hoàn cảnh thời ấy. Tôi thấy quyển sách thật tuyệt, thật chất lượng cho những bộ não trẻ ngày nay. Một điều rất đáng học hỏi từ thế hệ cha ông ta!

Phan Lê

Bạn nào ham đọc, ham học, hoặc muốn bồi dưỡng con em mình trở nên ham đọc, ham học, nhất thiết phải đọc cuốn này.

Dù tác giả nói rằng quyển này chỉ là bổ túc cho Óc sáng suốt và Thuật tư tưởng, mình lại cho rằng Tôi Tự Học xứng đáng là quyển sách gối đầu giường cho mỗi người Việt trẻ, là quyển sách giáo khoa nhập môn cho bất kỳ ai muốn mở mang trí óc và tâm hồn mình. Mình chưa thấy ai hay quyển sách nào bàn về phương pháp tự học mà lại toàn diện và dung dị đến vậy.

Bàn một đề tài khó, bằng một giọng điệu giản dị như không, đó chính là sự thấu suốt của tác giả vậy.

Trích đoạn

TỰA

Tôi còn nhớ một câu chuyện ngụ ngôn Ả Rập rất ngộ nghĩnh sau đây do văn sĩ Anatole France thuật lại: Có một Nhà Vua gọi các bậc trí giả trong nước, bảo tìm tòi và mang lại cho ông sự khôn ngoan. Các bậc bác học ấy sưu tầm tất cả sách vở hay nhất trong nước để chở đến cho Nhà Vua. Nhà Vua đang bận vui chơi trong một yến tiệc nên không có ngày giờ đọc: “Nhiều quá! Làm sao đọc hết được? Suốt đời ta cũng không đọc hết. Các người hãy tuyển lại trong đống sách ấy những quyển nào hay nhất và cần thiết nhất thôi!”

Các nhà bác học mới ngày đêm tuyển chọn, còn được một mớ sách hay nhất, bèn đem chở đến Nhà Vua. Bấy giờ Nhà Vua đang mơ màng buồn ngủ, bèn bảo: “Vẫn còn nhiều quá! Các khanh cố gắng thêm lên, đọc lại thật kỹ các sách này và tóm tắt lại tinh hoa của nó, viết thành một quyển sách thôi, rồi ta sẽ đọc quyển ấy để thu thập sự hiểu biết của những bậc thông minh nhất thế giới từ cổ chí kim, có phải tiện hơn không?”

Các nhà bác học uyên thâm nhất, cặm cụi cả năm trường mới rút đặng tinh hoa vào một bộ sách duy nhất. Lòng mừng khấp khởi, vị cao niên nhất trong các nhà thông thái ôm bộ sách quý ấy vào đền. Nhà Vua cũng vẫn chê là còn dài dòng lắm:

“Khanh hãy cố gắng rút tất cả tinh hoa bộ sách này làm thành một câu thôi, như thế ta chỉ học lấy câu ấy để biết được tất cả cái biết của con người từ xưa đến nay, trong khắp thiên hạ.”

Nhà thông thái trở về, và sau một tháng trở vào đền, cầm theo câu tư tưởng tinh hoa của tất cả sự hiểu biết của con người, viết trên một tấm lụa ngà: “Con người sinh ra, yếu đuối, trần truồng. Càng ngày càng lớn hơn, về sức mạnh cũng như về dục vọng, nhưng lòng tham muốn lại không bao giờ thoả mãn. Rồi tàn tạ, rồi tiêu vong.”

Nhà Vua đang bận sửa soạn ra quân tỏ vẻ giận dữ nói: “Điều ấy có gì mà phải nói. Ta đã biết dư rồi! Chúng anh toàn là bọn láo cá!.”

Câu chuyện này muốn nói gì thế? Theo Charles Baudoin, thì trong những ý kiến các trí giả xưa nay, ý kiến sau này của Alain có lẽ là đúng nhất: “Văn hoá là điều không thể truyền được mà cũng không thể tóm tắt lại được.”

Tôi cũng nhìn nhận lối nhận xét trên đây của Alain là đúng. Như thế, sao lại còn viết ra quyển “Tôi tự học” để làm gì?

Tự học là một nghệ thuật. Là nghệ thuật thì không thể truyền được. Trang Tử cũng có câu chuyện ngụ ngôn sau đây, gẫm rất là ý vị.

“Hoàn Công đọc sách ở trên lầu. Có người thợ mộc đang đẽo bánh xe ở nhà dưới, nghe tiếng đọc, bỏ tràng, đục, chạy lên thưa với Nhà Vua:

“Cả dám hỏi Nhà Vua học những câu gì thế?.”

Hoàn Công nói: “Ta đọc những câu của Thánh Nhân.”

– Thánh Nhân hiện còn sống không?

– Đã chết cả rồi?

– Thế thì những câu Nhà Vua đọc chỉ là những cặn bã của cổ nhân đấy thôi.

– À, anh thợ! Ta đang đọc sách, sao dám được nghị luận. Hễ nói có lý thì ta tha, bằng không có lý ta bắt tội.

Người thợ mộc nói:

“Tôi xin cứ lấy việc tôi làm mà suy luận. Khi đẽo bánh xe, rộng, hẹp, vừa vặn, đúng mực thì thật là tự tâm tôi liệu mà nẩy ra tay tôi làm, như đã có phép nhất định, chứ miệng tôi không thể nói ra được. Cái khéo ấy, tôi không thể dạy được cho con tôi, con tôi không thể học được của tôi. Bởi vậy, năm nay tôi đã bảy mươi tuổi rồi mà vẫn giữ nghề đẽo bánh xe.”

“Người xưa đã chết, thì cái hay của họ khó truyền lại được, tưởng cũng như đã chết cả rồi. Thế thì những câu nhà vua học, thực ra chỉ là những cặn bã của người xưa mà thôi.”

Thật có đúng như lời của Alain đã nói:

“Văn hoá là một cái gì không thể truyền, mà cũng không thể tóm tắt lại được.”

Văn hoá tuy không thể truyền được cái hay, nhưng có thể khêu gợi và giúp cho người ta đi đến chỗ hay. Cũng như nguyên tắc dạy vẽ, tuy không truyền lại được cái thiên tài của họa sĩ, nhưng cũng giúp cho người người có thể có được những lề lối làm việc để thành một nhà hoạ sĩ chân tài.

Tác giả là người trước đây đã vất vả rất nhiều trong con đường học vấn. Trước đây, tác giả là người rất kém về trí nhớ, lại cũng kém cả thông minh và sức khoẻ, sau khi ra trường lại cảm thấy mình bơ vơ, ngơ ngác trước con đường học vấn mênh mông. Thú thật, ở trường tác giả không học được gì hơn là những ý thức thông thường, nhưng không tiêu hoá được bao nhiêu. Là vì chương trình quá nặng mà thời gian tiêu hoá rất ngắn. Cho nên ra trường được vài năm thì dường như đã quên gần hết những gì mình đã học. Sở dĩ sau này mà có được chút ít học vấn, dù nông cạn đến đâu cũng đều nhờ công phu tự học cả. Tác giả nhận thấy câu nói này của Gibbon rất đúng: “Mỗi người đều nhận được hai thứ giáo dục: một thứ do người khác truyền cho; một thứ quan trọng hơn nhiều, do mình tự tạo lấy”. Đó là trường hợp của tác giả. Và, như Bác sĩ Gustave Le Bon đã nói, tác giả cũng đã “dùng phần thứ hai của đời mình để đả phá những ảo vọng, những sai lầm và những nếp suy tưởng hẹp hòi lạc hậu mà mình đã hấp thụ được trong khoảng đời thứ nhất” của mình ở nhà trường.

Trước đây về vần đề này, tác giả đã có cho xuất bản hai quyển Óc sáng suốt và Thuật tư tưởng. Quyển Tôi tự học hôm nay chỉ để bổ túc hai quyển trước mà thôi. Bởi vậy, nếu các bạn đọc nhận thấy rằng đề cập đến vấn đề học hỏi mà bỏ qua vấn đề luyện trí nhớ, tập quan sát, luyện giác quan, cùng những phương pháp suy luận là một điều thiếu sót lớn, thì xin các bạn nên biết cho rằng những vấn đề ấy đã được bàn rất rộng trong hai quyển đã kể trên. Lắm khi cũng có một vài vấn đề đem ra bàn lại, dĩ nhiên là với nhiều tài liệu phong phú hơn, được bàn rộng về nhiều khía cạnh hơn.

Đây là một mớ nguyên tắc, không phải chỉ tự mình tìm ra, mà phần nhiều là của những bậc tiền bối cổ kim, đã giúp ích tác giả rất nhiều trong con đường học vấn. Những kinh nghiệm của tác giả trong thời gian tự học thường chỉ dùng để tán rộng và bình phẩm những nguyên tắc do các bậc đàn anh chỉ dẫn. Dĩ nhiên là khi biên chép lại, tác giả đã nhìn nhận rằng nó đã giúp được rất nhiều cho tác giả, và như thế cũng có nghĩa là rất có thể nó sẽ không giúp ích gì cho những ai khác có những thiên tư cùng năng khiếu khác mình. Vì vậy mới có tên làm tựa sách là Tôi tự học mà không dám đề là Tự học suông, như các sách cùng loại đã xuất bản. Như vậy, những thiếu sót, hoặc vụng về hoặc sai lạc đều là do những kinh nghiệm còn nhiều bỡ ngỡ của tác giả. Seignobos, Désiré Roustau, Marcel Prévost, Jean Guitton, Jules Payot, Gustave Rudler, là những học giả mà tác giả đã chịu nhiều ảnh hưởng nhất, không phải về tư tưởng, mà về phương pháp tự học.