Thông Minh Cảm Xúc 2.0

HÀNH TRÌNH

Ánh nắng ấm áp vùng California chào đón Butch Connor khi anh bước ra khỏi chiếc xe chở hàng và hướng về bãi cát trên bờ biển Salmon Creek. Đó là ngày đầu tiên của kỳ nghỉ lễ dài, một buổi sáng tuyệt vời để chộp lấy tấm ván trượt và hướng ra khơi. Sáng hôm ấy, hầu hết dân lướt ván trong vùng đều có ý nghĩ giống anh. Khoảng 30 phút sau, Butch quyết định rời khỏi đám đông. Anh sải những nhịp bơi dài và dần xa đám người lố nhố, hướng xa về phía bãi biển nơi có thể đón đầu những đợt sóng lớn.

Khi cách những người lướt ván khác gần 40 mét, Butch ngồi lên tấm ván, mặc cho nó dập dềnh trên những ngọn sóng cồn và chờ đợi một con sóng lớn có thể khiến anh cảm thấy thích thú. Một con sóng cuộn bạc đầu rất đẹp bắt đầu nhấp nhô hướng vào bờ, và trong khi Butch nằm dài trên tấm ván để đón đầu con sóng, một tiếng quẫy nước từ phía sau khiến anh chú ý. Butch liếc nhìn qua vai phải và sợ điếng người khi thấy chiếc vây lưng màu xám dài khoảng ba tấc rưỡi đang rẽ nước hướng về phía anh. Toàn thân Butch đờ ra, anh nằm trên tấm ván, đầu óc hoảng loạn, miệng thở hổn hển. Anh tập trung cao độ vào những gì đang diễn ra xung quanh; anh nghe tim mình đập thình thịch khi thấy ánh mặt trời lóng lánh trên bề mặt ẩm ướt của chiếc vây.

CON SÓNG ĐANG ĐẾN DÂNG CAO, ĐỂ LỘ RA CƠN ÁC MỘNG KINH HOÀNG NHẤT CỦA BUTCH TRONG LÀN NƯỚC TRONG VẮT LUNG LINH – MỘT CON CÁ MẬP TRẮNG KHỔNG LỒ DÀI HƠN 4 MÉT TÍNH TỪ ĐẦU ĐẾN ĐUÔI.

Con sóng đang đến dâng cao, để lộ ra cơn ác mộng kinh hoàng nhất của Butch trong làn nước trong vắt lung linh – một con cá mập trắng khổng lồ dài hơn 4 mét tính từ đầu đến đuôi. Toàn thân tê dại bởi nỗi kinh hoàng chảy rần rật trong huyết quản, Butch để con sóng trôi qua cùng với cơ hội trở về bờ an toàn. Giờ chỉ còn lại con cá mập và anh; nó bơi nửa vòng rồi hướng trực diện về phía anh. Nó từ tốn bơi cặp phía bên trái anh, và bởi con cá khổng lồ ở quá gần, anh hoảng sợ đến nỗi không nhận ra chân trái của mình đã tuột khỏi tấm ván trượt và buông thõng vô cùng nguy hiểm trong làn nước giá lạnh. Nó phải to cỡ cái xe Volkswagen của mình, Butch thầm nghĩ khi chiếc vây lưng tiến lại. Đột nhiên anh nảy ra cái ham muốn vươn tay sờ con cá mập. Đằng nào nó cũng sắp giết mình. Tại sao mình không thử chạm vào người nó?

Nhưng con cá mập không cho anh cơ hội đó. Từ bên dưới, con cá mập, với hai chiếc hàm khổng lồ, đã dùng đầu húc mạnh vào cái chân trái đang thò ra khỏi tấm ván trượt của Butch. Chân trái Butch nằm ngay trên đà lao lên của con cá mập, ngay tầm ngắm của cái đầu to như một tảng đá và cái miệng sâu hoắm của nó; anh ngã lộn nhào sang đầu bên kia của tấm ván trượt rồi rơi vào vùng nước u ám. Butch đập nước tung toé khiến con cá mập nổi cơn tam bành. Nó lúc lắc đầu và há miệng đớp điên cuồng. Con cá mập trắng khổng lồ chẳng đớp được gì; nó quẫy nước văng tung tóe. Butch cảm thấy thật khôi hài khi mình vẫn bơi cạnh cỗ máy giết người nặng hơn một tấn mà không hề xây xát. Và cái suy nghĩ về thực tế hiểm nguy đang diễn ra trước mắt, rằng kẻ săn mồi thượng hạng này chẳng có vẻ gì sẽ đớp hụt lần nữa cũng đang đeo bám anh. Ý định trốn thoát và sống sót dâng lên trong đầu anh, nhanh và mạnh mẽ chẳng kém gì nỗi kinh hoàng anh vừa trải qua ban nãy.

Con cá mập ngừng đớp và lượn lờ thành vòng khít rịt quanh Butch. Thay vì trèo lên tấm ván trượt, Butch đứng nước, hai tay bám vào tấm ván. Khi con cá mập bơi vòng vòng, anh cũng liên tục xoay tấm ván theo, dùng nó như một lá chắn tạm ngăn cách giữa anh và con quái vật ăn thịt người. Nỗi sợ của Butch dần chuyển thành cơn phẫn nộ khi anh chờ đợi con cá mập tấn công. Nó lại lừ lừ bơi về phía anh và anh quyết định đây chính là lúc phản công. Anh chĩa mũi nhọn của tấm ván trượt về phía con cá mập khi nó áp sát anh. Ngay lúc nó trồi lên khỏi mặt nước toan đớp, Butch tọng chiếc mũi ván trượt vào những rãnh mang của nó. Cú ra đòn khiến con cá hoảng loạn. Butch trèo lên trên chiếc ván trượt của mình và hướng về phía đám đông gần bãi tắm, anh gào lên “Cá mập!”. Tiếng báo động của Butch và cảnh tượng những cột nước bắn tung tóe xung quanh anh khiến những người đang chơi lướt ván đua nhau bơi vào bờ.

Butch cũng đạp nước toan bơi về khu vực an toàn, nhưng anh chỉ vừa bơi được vài sải thì con cá mập lại đột ngột hiện ra chặn đường. Nó chặn không cho anh bơi vào bờ và tiếp tục vờn quanh anh. Butch nhận ra một điều khủng khiếp là kế hoãn binh của anh hình như chỉ khiến cho điều không thể tránh khỏi đến chậm hơn mà thôi, và nỗi sợ hãi đến mức toàn thân tê liệt một lần nữa lại xâm chiếm anh. Butch nằm run rẩy trên ván trượt trong khi con cá mập không ngừng lượn tròn quanh anh. Anh thu hết ý chí để chĩa mũi ván trượt về phía con cá mập, nhưng anh chẳng còn hồn vía nào để nhảy xuống nước và dùng ván làm lá chắn như ban nãy.

Trong đầu Butch là sự giằng xé giữa sự kinh hãi và một nỗi buồn tê tái. Anh tự hỏi liệu ba đứa con anh sẽ lớn lên như thế nào nếu không có cha bên cạnh và người bạn gái của anh sẽ phải mất bao lâu mới vượt qua được biến cố này và tiếp tục cuộc sống. Anh muốn sống. Anh muốn thoát khỏi con quái vật này và để điều đó thành hiện thực, anh cần lấy lại bình tĩnh. Butch tự thuyết phục mình rằng con cá mập có thể cảm nhận được nỗi sợ của anh như một con chó hung dữ; anh quyết định mình phải giữ bình tĩnh bởi sự sợ hãi sẽ kích thích con cá mập tấn công. Butch ngạc nhiên khi thấy cơ thể mình nghe theo. Cơn run rẩy từ từ dịu xuống và máu lại lưu thông trong tứ chi. Anh cảm thấy mình sung sức. Anh sẵn sàng bơi tiếp. Và Butch đã bơi – hướng thẳng vào bờ. Một dòng chảy xa bờ chảy xiết khiến cho cuộc hành trình quay vào bờ của anh là năm phút bơi như điên dại với cảm giác con cá mập luôn ở đâu đó sau lưng, sẵn sàng tấn công bất cứ lúc nào. Khi Butch vào đến bờ, một đám đông gồm những người lướt ván và khách tắm biển đang hoảng loạn đứng chờ anh. Những người lướt ván vỗ vai anh, hết lòng cảm ơn vì anh đã báo động cho họ. Đối với Butch Connor, chưa bao giờ đứng trên đất liền lại tuyệt vời đến thế.

KHI LÝ TRÍ VÀ CẢM XÚC XUNG ĐỘT NHAU

Trong buổi sáng hôm ấy, không chỉ có cuộc chiến diễn ra giữa Butch và con cá mập trắng khổng lồ. Sâu xa trong tâm trí Butch, lý trí của anh đã tranh đấu để giành quyền kiểm soát hành vi của anh, chống lại sự tấn công dữ dội của những cảm xúc căng thẳng. Phần lớn thời gian ấy, cảm xúc của anh đã thắng thế, đa số là những cảm xúc tiêu cực (nỗi sợ làm tê liệt toàn thân) nhưng cũng có lúc trở nên tích cực (cơn giận thúc đẩy anh dùng ván trượt đâm con cá). Bằng nỗ lực phi thường, Butch đã lấy lại được bình tĩnh và đánh liều bơi vào bờ thoát thân khi nhận thấy con cá mập không định bơi đi đâu cả. Dù đa số chúng ta không phải đánh nhau với một con cá mập trắng khổng lồ như thế, nhưng hàng ngày trong não bộ chúng ta vẫn diễn ra những cuộc giằng co quyết liệt như Butch.

Những thử thách thường nhật trong việc kiểm soát cảm xúc hiệu quả là hết sức cần thiết cho con người, bởi não bộ của chúng ta được lập trình theo hướng cho phép cảm xúc trở nên trội hơn. Sau đây là cách thức hoạt động của não bộ: tất cả những gì chúng ta nhìn, ngửi, nghe, nếm và sờ mó đều được truyền đi khắp cơ thể bằng những tín hiệu điện. Các tín hiệu này truyền từ tế bào này sang tế bào khác cho đến điểm tận cùng là não bộ của bạn. Chúng bắt đầu đi vào não bộ tại điểm gần tủy sống, nhưng bắt buộc phải qua thùy trán (nằm phía sau trán) trước khi đến một nơi mà những suy nghĩ logic và lý luận diễn ra. Vấn đề là ở chỗ, trước khi đến đó chúng phải đi qua hệ viền (hệ Limbic) – nơi những cảm xúc được tạo ra. Hành trình này bảo đảm rằng bạn trải nghiệm các sự việc bằng cảm xúc trước khi lý trí có thể vào cuộc.

Vùng lý trí trong não (phần não trước) không thể chấm dứt những cảm xúc do hệ viền “cảm nhận” được, tuy vậy hai khu vực này thật sự có ảnh hưởng lẫn nhau và giữa chúng không ngừng truyền đạt thông tin. Chính sự kết nối giữa cảm xúc và phần “não” lý trí chính là cơ sở vật chất của trí tuệ cảm xúc.

Khi trí tuệ cảm xúc được phát hiện lần đầu tiên, nó được dùng để giải thích cho một phát hiện lạ thường: những người có chỉ số thông minh (IQ) cao nhất làm việc tốt hơn 20% so những người có chỉ số thông minh trung bình, trong khi những người có chỉ số IQ trung bình lại hoàn thành công việc tốt hơn những người có chỉ số thông minh cao đến 70%. Điều kỳ lạ này buộc những ai tin rằng chỉ số thông minh chính là nhân tố quyết định thành công sẽ phải suy nghĩ lại. Các nhà khoa học phát hiện ra rằng chắc chắn phải còn một yếu tố nào khác giải thích cho sự thành công của một người, ngoài chỉ số IQ, và sau nhiều năm tìm tòi cùng vô số nghiên cứu, họ đã chỉ ra rằng trí tuệ cảm xúc (EQ) chính là yếu tố quan trọng đó.

EQ được phổ biến đến hàng triệu người thông qua trang bìa tạp chí Time và nhiều giờ phát sóng trên truyền hình, và một khi con người biết đến điều này thì họ càng muốn tìm hiểu về nó nhiều hơn. Họ muốn biết xem EQ đóng vai trò gì và những ai sở hữu nó. Điều quan trọng nhất là họ muốn biết mình có nó hay không.

NHỮNG NGƯỜI CÓ CHỈ SỐ THÔNG MINH (IQ) CAO NHẤT LÀM VIỆC TỐT HƠN 20% SO NHỮNG NGƯỜI CÓ CHỈ SỐ THÔNG MINH TRUNG BÌNH, TRONG KHI NHỮNG NGƯỜI CÓ CHỈ SỐ IQ TRUNG BÌNH LẠI HOÀN THÀNH CÔNG VIỆC TỐT HƠN NHỮNG NGƯỜI CÓ CHỈ SỐ THÔNG MINH CAO ĐẾN 70%

Nhiều quyển sách ra đời để đáp ứng nhu cầu đó, trong đó có quyển sách của chúng tôi, The Emotional Intelligence Quick Book (Thông Minh Cảm Xúc Để Hạnh Phúc & Thành Công). Phát hành tại Việt Nam vào tháng 4/2012, quyển Thông Minh Cảm Xúc Để Hạnh Phúc & Thành Công cực kỳ đặc sắc này đã thỏa mãn trí tò mò của người đọc bằng cách giải thích cặn kẽ về các yếu tố đầu vào và ra của EQ đồng thời mang đến cho họ nhận thức mới về bản thân mà không nơi nào khác có thể làm được.

Quyển Thông Minh Cảm Xúc Để Hạnh Phúc & Thành Công đánh đúng tâm lý người đọc – nó ngay lập tức trở thành quyển sách bán chạy nhất và được dịch ra 23 thứ tiếng, hiện có mặt tại hơn 150 quốc gia. Nhưng mọi thứ đang thay đổi. Trí tuệ cảm xúc cũng đang trên đà xuôi theo làn sóng nhận thức mới – làm thế nào con người có thể cải thiện chỉ số EQ của mình và gặt hái những lợi ích lâu dài có tác động tích cực đối với cuộc sống của họ. Cũng giống như trước khi quyển Thông Minh Cảm Xúc Để Hạnh Phúc & Thành Công ra đời, chỉ có một số người được ưu tiên mới biết về chỉ số EQ của chính mình, và việc biết cách cải thiện chỉ số EQ là điều chỉ xảy ra trong những nhóm nhỏ. Mặc dù hàng tuần công ty chúng tôi đào tạo hàng trăm người nhằm giúp họ nâng cao chỉ số EQ của mình, nhưng với tốc độ này phải mất 3.840 năm mới đáp ứng được hết cho người Mỹ ở tuổi trưởng thành! Chúng tôi nhận ra mình đang vô tình chiếm hữu những thông tin quan trọng này. Chúng tôi tin rằng mọi người ai cũng có cơ hội nâng cao chỉ số EQ của mình và chúng tôi viết quyển sách này không ngoài mục đích đó.