Cuộc Phiêu Lưu Kỳ Diệu Của Nils

Giới thiệu sách

Nils là một đứa trẻ hư, hay bắt nạt súc vật và những sinh linh yếu ớt hơn mình. Cũng vì thế mà Nils bị trừng phạt; bị biến thành người tý hon cho các con vật bắt nạt. Không còn lựa chọn, Nils ra đi trên lưng những con ngỗng trời ngao du vòng quanh đất nước Thụy Điển. Chính những con ngỗng trời đã dạy cho Nils tính nhân hậu và lòng dũng cảm, trước khi quay lại cuộc sống bình thường.

“Những cuộc phiêu lưu của Nils” là một tác phẩm kinh điển của Selma Lagerlof. Sách viết cho trẻ nhỏ nhưng có khả năng thức tỉnh cho cả những người không còn trẻ nữa.

[taq_review]

Trích dẫn

Đêm lễ nữ thánh Valborg

Thứ sáu, 29 và thứ bảy, 30 tháng tư

Ngày hôm đó Nils trông thấy miền nam tỉnh Dalarna. Đàn ngỗng bay trên vùng mỏ Grängesbergs rộng lớn, những xí nghiệp to lớn ở Ludvika, và bay tiếp đến tận các cánh đồng Stora Tunas và sông Dalälv.[73] Lúc đầu, hễ còn thấy những ống khói nhà máy chĩa lên sau mỗi sống núi là Nils có thể tưởng rằng mình còn ở tỉnh Västmanland. Nhưng khi đến gần dòng sông lớn, thì một cảnh tượng mới hiện ra dưới mắt chú. Đó là con sông đầu tiên đáng gọi là sông mà Nils được gặp. Chú ngạc nhiên khi trông thấy cái dòng nước rộng ấy chảy chầm chậm qua đất này.

Đến cầu phao Torsångs thì đàn ngỗng quay lại hướng tây-bắc, bay dọc sông, tựa hồ dòng nước làm hướng đạo cho chúng. Nils tha hồ ngắm hai bờ sông Dalälv, mà phần lớn san sát nhà cửa trên những quãng dài. Chú thấy các thác nước lớn Domnarvet và Kvarnsveden, và các nhà máy rộng lớn mà thác làm cho hoạt động. Chú thấy những cầu phao nổi trên mặt sông, những chiếc phà mà sông đưa đi, những bè gỗ dài mà sông quyến đi, những đường sắt chạy theo và băng qua dòng sông, và chú biết rằng đó là một con sông lớn và tuyệt diệu.

Có một đêm mà tất cả trẻ con tỉnh Dalarna trông đợi đến sốt ruột gần như đêm Giáng sinh, và đó là đêm lễ Nữ thánh Valborg, mà chúng có thể đốt lửa ở ngoài đồng.

Nhiều tuần trước đêm đó, con trai con gái chỉ nghĩ đến việc cóp nhặt củi cho cuộc đốt lửa đêm lễ Nữ thánh Valborg. Chúng vào rừng nhặt nhạnh những bó cành khô và những quả thông, chúng đi kiếm vỏ bào ở nhà ông thợ mộc, những mẩu vỏ cây và những đoạn củi khẳng khiu quá không thể bổ được ở nhà các ông thợ rừng. Không ngày nào mà chúng không quấy rầy ông chủ hiệu tạp hóa, hỏi mua thùng cũ; đứa nào mà có thể kiếm được một cái vỏ tô-nô đựng hắc ín thì giữ như một kho tàng bảo vật, và chỉ đem ra phô vào cái phút được nhen đống lửa. Những cọc đỡ cho đậu pơ-ti-boa và đậu cô-ve, cô-bơ leo, đều lâm nguy, cũng như những rào giậu bị gió thổi đổ, những dụng cụ hỏng gãy và những giàn phơi cỏ bỏ quên ngoài đồng. Ngày long trọng đến, trẻ con mỗi làng dựng trên một ngọn gò hay bên bờ hồ, một giàn hỏa thực sự với những cây thông giáng sinh cũ, những cành khô và đủ các thứ chất đốt. Có khi một làng đốt những hai, ba đống lửa, vì trẻ con không thể đi đến chỗ đồng ý với nhau được.

Các đống củi thường đã xếp sẵn rất sớm từ chiều, tất cả trẻ con đều đi dạo chơi, bao diêm trong túi, chờ lúc tối trời. Cữ này trong năm, ở Dalarna trời sáng lâu ghê gớm. Đến tám giờ, hoàng hôn mới hơi bắt đầu. Đi dạo ngoài trời trong những ngày đầu xuân thế này, người rét cóng và rất khó chịu. Tuyết đã tan ngoài đồng và ở những nơi đất quang, và lúc giữa ngày mặt trời chiếu xuống thì người ta thấy gần như nóng. Nhưng mà rừng còn giấu kín những đống tuyết cao, băng còn phủ các mặt hồ, và về đêm lạnh nhiều độ dưới không. Bởi thế mà có thể nơi nọ nơi kia, một ngọn lửa đã đỏ lên trước giờ. Nhưng chỉ có những trẻ bé nhất, và những trẻ thiếu kiên nhẫn nhất, mới vội vàng như thế. Những trẻ khác đều chờ đến tối để cho các đống lửa cháy đẹp.

Cuối cùng rồi cũng đến lúc bất cứ người nào cũng đều có mặt và mang đến góp một cành củi mọn trong đống củi. Chú con trai lớn nhất đám đốt lên một cây đuốc rơm, đem đút vào dưới đống củi. Những ngọn lửa phụt lên, những cành cây nổ lốp bốp và kêu răng rắc; những cành mảnh mai cũng đỏ rực lên, trông như là trong suốt; khói tràn ra và tỏa cuồn cuộn thành những vòng đen rộng. Sau cùng, lửa từ ngọn đống củi vút lên, cao và sáng; lửa vọt cao lên trên không, khắp nơi trong vùng đều trông thấy.

Chỉ đến lúc ấy đám trẻ con mới có thì giờ nhìn ra chung quanh. Kia một ngọn lửa! Lại kia một ngọn lửa nữa! Người ta đốt một ngọn trên đồi đằng kia, và một ngọn tận trên đỉnh núi! Tất cả đám trẻ đều mong rằng lửa của mình to nhất và đẹp nhất; chúng cứ sợ lửa của mình không hơn được tất cả các lửa khác, và đến phút cuối cùng vẫn chạy về nhà, khẩn khoản xin thêm vài bó củi hay gỗ vụn nữa.

Khi lửa đã cháy to, người lớn và cả người già, đều đến xem lửa không phải chỉ nhìn đẹp, mà còn tỏa nhiều hơi ấm trong buổi tối trời lạnh, và người ta ngồi khắp chung quanh lửa, trên những tảng đá. Người ta ngồi đấy, mắt nhìn vào lửa, cho đến khi một người nào đó có ý kiến pha một tí cà phê, vì người ta có một ngọn lửa đẹp như thế. Và thường thì trong khi nước pha cà phê đang sôi, một người nào đó kể một câu chuyện; xong là người khác kể tiếp.

Người lớn nghĩ đến cà phê và truyện nhiều hơn, còn trẻ con thì chỉ nghĩ đến việc làm cho ngọn lửa bốc lên thật cao và cháy thật lâu. Mùa xuân với băng lở và tuyết tan, đến muộn như thế cơ mà! Đám trẻ muốn giúp sức mùa xuân bằng ngọn lửa của mình. Nếu không, hình như xuân không tài nào làm đâm chồi và nẩy lộc được.

Đàn ngỗng trời đã đổ xuống mặt băng của hồ Siljan để ngủ, và vì gió bắc thổi dọc theo hồ, lạnh như băng, Nils đã chui ngay xuống dưới cánh con ngỗng đực. Vừa mới thiu thiu ngủ, chú đã bị một tiếng súng nổ đánh thức dậy. Từ dưới cánh ngỗng chú vội vàng chui ra và nhìn chung quanh rất lo sợ.

Trên mặt băng tất cả đều yên lặng. Rình mãi nhưng vô hiệu, chú chẳng trông thấy kẻ đi săn đâu cả. Nhưng phóng mắt nhìn lên các bờ hồ, chú sửng sốt và tưởng đến một ảo cảnh quái dị như ở Vineta vậy.[74]

Chiều hôm ấy, đàn ngỗng đã bay qua bay lại nhiều lần trên hồ trước khi đỗ xuống. Dọc đường bay, ngỗng đã chỉ cho chú những nhà thờ to lớn và những làng mạc ở trên bờ hồ Siljan. Chú đã trông thấy Leksand, Rättvik, Mora, đảo Sollerưn. Toàn thể vùng này xem ra bình yên và vui tươi hơn chú đã tưởng nhiều. Chú chẳng thấy có chút gì là hung gở và khủng khiếp cả. Thế mà, đang đêm thế này, cũng trên những bờ hồ ấy lại rực sáng lên một vòng lửa. Chú thấy lửa cháy ở Mora phía bắc hồ, trên các bờ của đảo Sollerưn, ở trong Vikarbyn, ở những ngọn đồi trên làng Sjurberg, ở mỏm đất có nhà thờ Rättvik, ở trên ngọn núi Lerdalsberg, trên tất cả các đồi và mũi đất cho đến tận Leksand.

Chú đếm được hơn trăm đống lửa, và chú không hiểu như thế nghĩa là thế nào.

Các ngỗng trời cũng bị tiếng nổ làm cho tỉnh dậy, nhưng tức khắc, trông thấy cái cảnh đang diễn ra, Akka kêu lên: “Đó là trẻ con của loài người, chúng vui chơi”. Và tất cả đàn ngỗng đều ngủ lại ngay, đầu chui xuống dưới cánh.

Nils nhìn kĩ hồi lâu những đống lửa trang hoàng cho bờ hồ như một chuỗi dài những đồ nữ trang bằng vàng. Chú bị ánh sáng và hơi ấm thu hút như một con muỗi, và chú rất muốn đến gần các đống lửa. Chú nghe súng nổ hết tiếng này đến tiếng khác, cái ấy cũng thu hút chú vì chú hiểu rằng chẳng có chút nguy hiểm nào cả.

Những người ở đằng kia, chung quanh các đống lửa, hình như vui thích quá chừng, đến mức hò hét, kêu gọi nhau chưa cho là đủ, lại còn dùng đến cả súng nữa. Và kìa, quanh một đống lửa cháy rực tận trên đỉnh một ngọn núi, người ta đang bắn pháo hoa. Người ta đã có một đống lửa to và đẹp, bốc cháy rất cao, nhưng người ta còn muốn hơn thế nữa; niềm vui của người ta còn cần bay bổng lên trời.

Dần dần Nils đến gần bờ; bỗng những âm điệu của một bài hát lọt đến tai chú. Thế là chú liền chạy về phía đất liền.

Ở bờ trong cùng của vũng Rättvik, có một cái đập dài tiến ra phía nước. Tận đằng mút đập, một nhóm người đứng hát, tiếng họ vang lên trong cảnh đêm yên tĩnh của mặt hồ. Có thể nói là mùa xuân đối với họ dường như đang ngủ như những con ngỗng trời trên mặt hồ Siljan và họ muốn đánh thức mùa xuân dậy. Họ đã mở đầu bằng câu: “Ta biết một xứ rất xa trên phía bắc” và họ kết thúc rằng: “Dalarna xưa đã ở; Dalarna nay vẫn ở…”. Trên đập, chẳng có chút lửa nào, và những người hát không thể nhìn thấy xa. Nhưng cùng với những âm điệu, đang hiện lên trước mắt họ và trước tất cả mọi người, hình ảnh của đất nước họ, rực rỡ hơn và dịu dàng hơn ngay trong ánh sáng của ban ngày. Dường như họ muốn làm cho mùa xuân phải xiêu lòng! “Hãy nhìn đất nước đang chờ xuân! Xuân chẳng đến giúp chúng ta sao? Xuân còn cứ để mùa đông áp bức một đất nước xinh đẹp đến thế này sao?”

Còn tiếng hát là Nils Holgersson còn lắng tai nghe; sau đó chú chạy vụt về phía đất liền. Một đống lửa cháy ngay trên bãi. Chú tiến đến gần, đến mức có thể nhìn thấy những người ngồi hay đứng chung quanh đống lửa. Lại lần nữa, chú tự hỏi đó có phải là một ảo ảnh không. Chú chưa bao giờ được thấy những kẻ ăn mặc như thế. Đàn bà đội những mũ đen, nhọn, mặc những áo chẽn ngắn bằng dạ trắng; quàng những khăn thêu hoa lá quanh cổ, diện những yếm bằng lụa màu lục và những váy màu đen phía trước thêu những sọc trắng, đỏ, lục và đen. Đàn ông đội mũ tròn và thấp, mặc áo ngoài màu xanh rất dài, các đường may đều viền đỏ, những quần bằng da màu vàng, ở đầu gối buộc những ruy băng màu đỏ trang trí những quả cầu bằng len lòng thòng. Có phải vì những bộ y phục ấy mà Nils dường như thấy những người đó không giống cư dân của tỉnh khác; họ có vẻ cao lớn hơn và cao quý hơn. Nils nhớ lại những bộ quần áo cổ mẹ chú giữ tận đáy chiếc hòm to của bà, và từ lâu rồi chẳng có ai ở tỉnh Skåne mà còn mặc nữa. Vậy ra chú được duyên may trông thấy những con người ngày xưa, đã sống cách ngày nay trăm năm rồi sao?

Đó chỉ là một ý nghĩ thoáng hiện ra trong óc chú. Trước mặt chú là những người đàn ông và những người đàn bà đang sống thật; nhưng những người dân tỉnh Dalarna đã giữ lại trong ngôn ngữ của họ, phong tục của họ và y phục của họ, nhiều cái của quá khứ đến nỗi không nên ngạc nhiên vì cái ảo tưởng ngắn ngủi của chú.

Bạn đọc cảm nhận

Vũ Phương

Có thể nói đây là 1 câu chuyện cổ tích dưới dạng tác phẩm văn học (dù sao đi nữa tác giả cũng được đánh giá gần như ngang hàng với Andersen mà). Chú bé Nils trước đây từng là cậu bé ngỗ nghịch, tàn bạo với động vật, sau khi bị thiện thần trừng phạt thành hình dáng thu nhỏ và chu du khắp Thuỵ Điển, gặp gỡ nhiều loài động vật, Nils đã dần học được cách trưởng thành. Câu chuyện thật ra không quá nổi bật, chủ yếu là dựa vào cuộc hành trình của chú bé Nils trên lưng ngỗng mà miêu tả các địa danh, các cảnh đẹp hoang sơ của Thuỵ Điển, đồng thời gửi gắm các bài học giáo dục. Lồng ghép vào từng cuộc hành trình là từng biến cố xảy đến và cho độc giả thấy được cách mà Nils hành động, ứng xử. Đó cũng là nơi ước mơ thành hiện thực, là nơi thoả mãn đam mê và trí tưởng tượng, là nơi giao hoà giữa con người với thiên nhiên và loài vật. Tuy rằng đôi khi đang đọc cũng thấy hơi chán, có lẽ do truyện không có nhiều cao trào (mà khá là bình dị). Điểm cộng là chất giấy rất dày, keo gáy chắc chắn, bìa sách mang hơi hướm cổ điển. Điểm trừ là cắt xén giấy tệ quá, cả bìa lẫn giấy đều còn nhiều vết răng cưa.

Nguyễn Dung

Cuốn sách có cốt truyện khá hay. Mang nhiều ý nghĩa về cuộc sống, nhất là với nhiều sự vật nhỏ bé xung quanh chúng ta, hay tỉ mĩ và sâu sắc, quan tâm đến mọi thứ, đừng hời hợt mà bạn sẽ đánh mất những bài học quý giá.

Điều mình hơi thấy tiếc là có thể do bản dịch chưa đủ sâu sát, nên cách dẫn truyện chưa được tự nhiên, đôi chỗ đang đọc bị hụt hẫng vì sự chuyển tiếp không tinh tế.

Dù sao thì sự tưởng tượng và ý nghĩa của những tác phẩm cổ điển luôn mang lại nhiều điều mới mẻ. Chúc các bạn đọc vui!

Trương Nguyễn Yên Tâm

Một câu truyện tuyệt vời , không chỉ dành cho trẻ em mà còn cho những người lớn. Selma Lagerlöf là nhà văn người Thụy Điển đã vinh dự nhận giải Nobel Văn học. Tuy nhiên trái với nhận định bình thường rằng tác phẩm của những nhà văn đoạt giải Nobel thường sâu xa và khó hiểu, Cuộc Du Hành Kì Diệu của Nils Holgersson có một giọng văn nhẹ nhàng, uyển chuyển, một cách truyền đạt tài tình để những thông điệp về tình bạn, tình người , tình yêu thiên nhiên và quê hương dễ dàng đi vào lòng người đọc mà không có một chút gượng ép nào. Qua tác phẩm, ta còn thấy được vẻ đẹp của đất nước và con người Thụy Điển .

Đây quả thật là một áng văn tuyệt vời , đáng để tìm đọc