10 sách hay về Nho giáo, có tác động sâu sắc đến các nền văn hóa phương Đông

Nho giáo là một triết học cổ xưa đã ảnh hưởng rất lớn đến các nền văn hóa phương Đông trong nhiều thế kỷ. Cho dù bạn quan tâm đến việc hiểu sâu hơn về Nho giáo hay chỉ đơn giản là tò mò về việc khám phá một quan điểm khác, đọc sách về chủ đề này có thể cực kỳ hữu ích.

Trách Nhiệm Xã Hội Của Nho Giáo Trong Lịch Sử Việt Nam Và Hàn Quốc

Việt Nam và Hàn Quốc đều nằm trong vùng tiếp xúc với văn hóa Hán, đều chịu ảnh hưởng lâu dài của Nho giáo trong lịch sử. Nho giáo tuy xuất phát từ Trung Quốc sau đó truyền bá tới Việt Nam và Hàn Quốc, song Nho giáo của Việt Nam và Nho giáo của Hàn Quốc ngoài những điểm tương đồng, cũng có những điểm khác biệt. Làm rõ được những điểm tương đồng và khác biệt này, chúng ta càng có thêm cơ sở để chia sẻ những nét văn hóa chung của nhau. Hơn nữa đây còn là cơ hội để khám phá những nét đặc thù dân tộc, bản sắc văn hóa của mỗi nước.

Nho giáo không chỉ có vai trò trong lịch sử Việt Nam và Hàn Quốc mà còn tiếp tục có ảnh hưởng to lớn đến nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội đương đại, đặc biệt là đạo đức và tâm linh. Các vị thần, phong tục, lối sống và phương pháp suy nghĩ khác nhau giữa dân số của hai quốc gia. Các nhà khoa học phải hiểu rõ những mặt tích cực của Nho giáo để phát huy và những hạn chế cần khắc phục để tìm ra giải pháp cho những vấn đề xã hội cấp bách.

Dẫn Luận Về Nho Giáo

Cuốn sách này đặt trọng tâm vào sự hiểu biết về nền văn minh Trung Hoa thông qua Nho giáo. Xuất hiện lần đầu tiên ở thế kỷ 6 trước Công nguyên, những giáo huấn của Khổng Tử đã thống trị xã hội, nền chính trị, kinh tế và đạo đức Trung Hoa trên 26 thế kỷ qua. Là một dịch giả linh động với các văn bản cổ điển, một nhà nghiên cứu sâu sắc, Daniel K. Gardner đã cung cấp cho chúng ta một khái quát tuyệt vời về tư tưởng và hành động thực tiễn của Nho giáo.

Trong sách Dẫn luận về Nho giáo, Gardner khám phá những ý tưởng lớn của truyền thống Khổng học, cho thấy ảnh hưởng sâu sắc của nó trong đời sống Trung Hoa, và tập trung vào hai câu hỏi triết học quan trọng nhất – điều gì tạo nên một con người tử tế? và điều gì lập nên một chính quyền tốt? – đồng thời mô tả cách các nhà tư tưởng lớn trong truyền thống Nho gia đáp ứng với mỗi chủ đề. Gardner đã làm sáng tỏ một khía cạnh: Nho giáo vẫn tồn tại trong cuộc sống hiện đại.

Đạo Hiếu Trong Nho Gia

Đạo Hiếu Trong Nho Gia trình bày nguyên văn tác phẩm chính của Nho giáo về đạo Hiếu – “Hiếu Kinh”. Ngoài ra, cuốn sách còn cung cấp cho người đọc những thông tin hữu ích về cơ sở của hệ tư tưởng, những lời răn dạy về chữ “hiếu” đối với nhiều đối tượng xã hội khác nhau cũng như ảnh hưởng, tác động của đạo Hiếu trong Nho gia đối với đời sống tinh thần của một số nước láng giềng với Trung Quốc, trong đó có Việt Nam.

Nội dung cuốn sách được chia thành 10 chương:

• Chương thứ nhất: Tác giả và tác phẩm “Hiếu Kinh”
• Chương thứ hai: Giáo huấn liên quan đến Kinh thư
• Chương thứ ba: Cơ sở của hệ tư tưởng
• Chương thứ tư: Bối cảnh xã hội
• Chương thứ năm: Kiên trì truyền thụ
• Chương thứ sáu: Giáo dục đối với dân chúng
• Chương thứ bảy: Giáo dục riêng cho phụ nữ
• Chương thứ tám: Ảnh hưởng đối với nước láng giềng
• Chương thứ chín: Luận bàn về so sánh
• Chương thứ mười: Tổng kết.

Khổng Tử Tinh Hoa

Khổng Tử và học thuyết Nho gia có ảnh hưởng rất lớn đối với các nền văn hóa Á Đông, trong đó có Việt Nam. Bao nhiêu thế hệ trí thức Việt Nam đã tiếp thu và ứng dụng triết lý của ông. Còn ngày nay, sự minh triết trong tư tưởng Khổng Tử có thể giúp gì cho chúng ta khi đối diện với vô số vấn đề của cuộc sống hiện đại?

Vu Đan, với niềm say mê và am hiểu về Khổng Tử cộng với tầm nhìn của một nhà nghiên cứu thông thái, đã làm cho mọi người sững sờ khi vén mở những bí mật ẩn chứa trong tư tưởng Khổng Tử. Đó là những bí mật có thể giúp ta đứng vững trong thực tại, hiểu được thế giới sôi động mà chúng ta đang sống, giúp ta tận hưởng một cuộc đời phong phú và trọn vẹn.

Giản dị, trực tiếp và hứng khởi, bà gạt bỏ cách tiếp cận sùng kính của các học giả khác và cho thấy những chân lý mà Khổng Tử giới thiệu với chúng ta luôn là những chân lý dễ nắm bắt nhất, chỉ cho chúng ta một cách sống hạnh phúc theo đúng nhu cầu tinh thần của mình.

Cửa Khổng – Kim Định

Cuốn sách đã đưa ra những kiến giải mới mẻ và tiến bộ về triết lí Nho giáo mà trước nay ở Việt Nam người ta chỉ gọi học thuyết này là Nho học hoặc Khổng học. Ông cho rằng, triết lí là một nỗ lực tinh thần để con người thoát khỏi tình trạng vong thân và thâu hồi lại quyền tự chủ của mình trước các thế lực thần quyền cũng như thế quyền ở bên ngoài. Triết lí Nho giáo đã đạt được mục đích là giải quyết được những vấn đề căn bản trên, vì vậy nó là một nền triết lí nhân bản tâm linh trung thực nhất.

Nho Giáo – Trần Trọng Kim

Nho giáo của Trần Trọng Kim là một trong những bộ sách đầu tiên ở Việt Nam thời hiện đại nghiên cứu về Nho giáo Trung Hoa và những ảnh hưởng lớn lao của nó đến đời sống văn hóa Việt Nam. Không giấu giếm niềm ngưỡng mộ đối với một học thuyết từng là bệ đỡ tinh thần cho nhiều dân tộc Á Đông suốt hàng nghìn năm, Trần Trọng Kim đã tổng thuật và chứng minh tính hoàn chỉnh của một hệ thống triết học ở Nho giáo.

Bằng phương pháp làm việc cẩn chỉ và nghiêm túc, Trần Trọng Kim đã đứng vững trên tư cách một nhà khoa học để thăm dò, miêu tả học thuyết phức tạp này, kể từ thời điểm nó ra đời, qua quá trình phái sinh, mở rộng bởi vô số học phái ở nhiều thời kỳ khác nhau, cho đến khi nó suy tàn vào đầu thế kỷ XX. Với việc cung cấp lượng tri thức uyên bác, khả tín, và bằng một văn phong giản dị, kết cấu mạch lạc, bộ sách của Lệ Thần Trần Trọng Kim là một công trình khảo cứu quyền uy và được tham khảo rộng rãi trong các nghiên cứu về Nho giáo ở Việt Nam.

Tứ Thư Bình Giải: Luận Ngữ – Mạnh Tử – Đại Học – Trung Dung

Bộ sách Tứ Thư của Nho giáo ra đời cách nay khoảng hơn 2.000 năm, đã trải qua bao sóng gió theo những giai đoạn thăng trầm của lịch sử Trung Hoa. Lần thì bị Tần Thủy Hoàng đốt, lần thì bị tiêu tan trong các cuộc nội chiến triền miên của Trung Hoa. Do vậy khó tránh được nạn “tam sao thất bản”. Đến đời nhà Tống, bộ sách này mới được các danh Nho tu chỉnh.

Là một bậc thầy thuộc thế hệ đi trước, nay đã bước sang độ tuổi cổ lai hy, soạn giả Lý Minh Tuấn đã biên soạn công trình này với tấm lòng yêu người thương đời rất đáng trân trọng của một nhà giáo dục đã nhiều năm đứng trên bục giảng.

Khổng Tử – Tinh Hoa Trí Tuệ Qua Danh Ngôn

Nếu bạn đọc xong quyển sách này, bạn sẽ thấy đây không phải là một thư tịch nhằm nghiên cứu thảo luận về phương diện nghĩa lý văn chương của Luận ngữ. Đây là một cuốn sách mà ai cũng có thể đọc và hiểu, thậm chí bạn cũng có thể năng quan sát, năng đọc viết, năng bắt chuyện với mọi người hoặc viết ra những mẩu chuyện nhỏ từ cuộc sống, từ cảm xúc của chính mình, bạn sẽ có được những gợi ý lớn.

Cho nên, tác giả động viên mỗi chúng ta dù bận thế nào, dù mệt đến đâu cũng nên dành một ít thời gian làm bất cứ việc gì mà bạn thích và xem đó là giải pháp bạn đang yêu lấy mình. Bạn làm gì cũng được, chẳng hạn như tự nói chuyện với mình, hoặc nghĩ lại hôm nay đã xảy ra việc gì? Nên cảm ơn những ai?… Hoặc viết ra những cảm giác, cảm xúc ấy không phải để cho người khác xem mà là cho chính mình.

Sinh mệnh đáng quý biết bao, thế giới cũng đẹp biết bao, những trong cái đẹp đó vẫn còn một số khiếm khuyết. Nhưng nếu bạn chỉ cần hiểu rằng khi bạn dùng trí tuệ để đối mặt với nó, để giải quyết nó, tự nhiên bạn sẽ hóa giải được những điều không hoàn mỹ này.

Trong Khổng Tử – Tinh hoa trí tuệ qua doanh ngôn chứa đựng nhiều trạng thái nhân sinh. Đó là những mẩu chuyện nhỏ, cũng như những câu cách ngôn của Khổng Tử là tinh hoa trong Luận ngữ sẽ đại diện cho bài ca sinh mệnh, đương nhiên điều tác giả chờ đợi chính là bài ca sinh mệnh của bạn sẽ tiếp tục ngân vang.

Đàm Đạo Với Khổng Tử

Khổng Tử được suy tôn là nhà sáng lập Nho giáo – thường được người Trung Quốc thời đó tin theo như một tôn giáo – đồng thời Khổng Tử cũng được thế giới ngày nay biết đến như một giảng sư và triết gia lỗi lạc của văn hóa phương Đông.

Trải qua nhiều thế kỉ, bối cảnh kinh tế – chính trị – xã hội thế giới đã có nhiều thay đổi nhưng những triết lí của Khổng Tử lúc sinh thời vẫn khiến nhiều thế hệ độc giả yêu thích và muốn tìm hiểu.

“Đàm đạo với Khổng Tử” là những câu chuyện đối đáp giữa tác giả Hồ Văn Phi và Khổng Tử xoay quanh các tư tưởng, triết lí của ông được người đời ngưỡng mộ.

Nho Giáo Trung Quốc

Nho Giáo là một tông bản địa sản sinh ra đã vài ngàn năm trên đất Trung Quốc. Đây còn là một tôn giáo hợp nhất cao độ giữa chính trị và tông giáo thành một thể thống nhất: Hoàng đế kiêm nghiệm chức giáo hoàng, hoặc ngược lại giáo hoàng kiêm nghiệm chức hoàng đế. Thần quyền và chính quyền dung hợp với nhau làm một.

Nho giáo là tông giáo đặc hữu của Trung Hoa, hễ dân tộc nào đã sống trên vùng đất xưa cũ này, bao gồm từ tộc Hán cho đến các dân tộc thiểu số khác như Liêu, Kim, Nguyên, Tây hạ và Thanh, vương triều thời đại nào cũng coi Nho giáo là quốc giáo và Khổng Tử là giáo chủ.

Nho, Phật, Đạo là 3 tông giáo truyền thống cổ đại. Duy chỉ có Nho giáo lợi dụng kết hợp với chính trị để trở thành quốc giáo.

Để tìm hiểu sâu hơn về tông giáo này Nhà xuất bản Văn Hóa Thông Tin cho xuất bản cuốn sách “Nho Giáo Trung Quốc”. Thuận theo quá trình phát triển của Nho giáo, sách được chia làm các giai đoạn như sau:

• 1. Thời kỳ trước khi có Nho giáo = Trước thời Tần, Hán
• 2. Thời kỳ chuẩn bị của Nho giáo = Hai đời Hán (Đông và Tây Hán)
• 3. Thời kỳ tam giáo = Ngụy Tấn – Tùy Đường
• 4. Thời kỳ Nho giáo hình thành = Bắc Tống với Trương Tải và hai anh em Trình Đạo, Trình Di.
• 5. Thời kỳ Nho giáo hoàn thành – Nam Tống với Chu Hi
• 6. Thời kỳ Nho giáo ngưng kết = Minh và Thanh

Lời kết

10 cuốn sách về Nho giáo này cung cấp một sự khám phá toàn diện và sâu sắc về nền triết học cổ xưa này. Cho dù bạn là một sinh viên triết học, một người thực hành các giáo lý của Nho giáo hay chỉ đơn giản là tò mò về sự khôn ngoan và các giá trị đã hình thành nên các nền văn hóa Đông Á trong nhiều thế kỷ, những cuốn sách này đều cung cấp các nguồn tài nguyên quý giá.