Nâng Cao Học Lực Bằng Phương Pháp Tối Giản

ĐỂ GIÚP TRẺ THI CỬ THÀNH CÔNG CHA MẸ CẦN LÀM GÌ

Phương pháp tối giản là cách rèn luyện “suy nghĩ” tuyệt hảo

Như đã đề cập ở “Lời mở đầu”, “Tối giản” dẫu là kỹ thuật sắp xếp đơn giản nhưng cũng không phải là kỹ thuật loại bỏ sự vật.

Hãy cùng phân tích từ “tối giản”1 và giải nghĩa nó nào.

1. Dịch từ “Đoạn xả li” trong nguyên tác

“Đoạn” nghĩa là không lấy vào những thứ không cần thiết, “Xả” nghĩa là thu hẹp mối quan tâm. Mỗi trạng thái trải qua quá trình “Đoạn” và “Xả” này chính là “Li”.

Tiếp nhận cái gì và “đào thải” cái gì. Để lại cái gì và “vứt bỏ” cái gì. Cứ lặp đi lặp lại việc tự suy nghĩ rồi lựa chọn và quyết định từng cái như thế. “Li” đến từ đó, sẽ sinh ra cảm xúc tự hào (lòng tự tôn) của người đó.

Nghĩa là bạn sẽ thông hiểu chính mình và trân trọng bản thân hơn.

Do quy trình tối giản này được lặp đi lặp lại bằng cách đối diện với từng sự việc, nên “năng lực suy nghĩ” chắc chắn sẽ tự được nuôi dưỡng.

Đối diện với sự vật ngay trước mắt là bước đầu tiên của tối giản.

Suy nghĩ, cảm nhận xem sự vật đó đối với bản thân “cần thiết hay không cần thiết”, “phù hợp hay không phù hợp”, “thoải mái hay không thoải mái”; rồi chọn lựa và lặp đi lặp lại quy trình đó. Những sự vật đối với bản thân thấy “không cần, không hợp, không thoải mái” thì bỏ sang bên, ngược lại những gì mình thấy “cần thiết, phù hợp, thoải mái” thì quyết định để lại.

Tối giản cũng là “kỹ thuật sắp xếp suy nghĩ” để thanh lọc những sự vật bằng chuỗi quy trình này.

Vì thế, cha mẹ con cái có thể rèn luyện năng lực suy nghĩ của trẻ bằng việc thực hiện tối giản.

Lặp lại nhiều lần việc suy nghĩ, lựa chọn, quyết định cái nào đào thải, cái nào vứt bỏ, cái nào giữ lại, sẽ trở thành “rèn luyện thực tế” để nuôi dưỡng lòng tự tôn đồng thời rèn luyện cả não bộ và con tim.

Có thể rèn luyện được năng lực suy nghĩ sắp xếp gọn gàng mọi thứ

Do ai cũng dễ thực hiện nên tối giản là tiếp cận từ “sự vật” mà mắt thường thấy được nhưng trước hết là nâng cao “suy nghĩ” và “cảm xúc” – những thứ mắt thường không thấy.

Nếu bắt đầu từ sắp xếp gọn gàng sự vật rồi sắp xếp không gian thì suy nghĩ sẽ thông suốt. Và nếu suy nghĩ ổn thỏa thì cảm xúc cũng được cân bằng.

Có nhiều cơ hội để chuẩn bị năng lực suy nghĩ trong vòng tuần hoàn này.

Điều chỉnh năng lực suy nghĩ dựa theo sự vật. Vừa cải thiện quan hệ giữa bản thân và sự vật, vừa chuyển bối cảnh (không gian) rèn luyện năng lực suy nghĩ thành sự thoải mái.

Việc sắp xếp sự vật là quan trọng nhưng, đó không phải là mục đích của tối giản.

Bản thân mình chính là chìa khóa quyết định, tự mình suy nghĩ, chọn lựa, quyết định là “nó có cần cho mình không”, “nó có hợp với mình không”, “nó có khiến mình thoải mái không”.

Như thế sẽ rèn luyện được năng lực suy nghĩ của “bản thân”.

Để rèn luyện năng lực suy nghĩ nhất thiết phải dựa vào chính bản thân, tức là “chủ thể”.

Khi đối mặt với sự vật để tối giản, chủ thể chính không phải sự vật như “do sự vật chưa dùng được”, “phí phạm sự vật”; hay bản thân mình trong tương lai và quá khứ trở thành chủ thể chính như “do là vật trong quá khứ tôi hay dùng”, “do tương lai có lẽ tôi sẽ dùng”; mà quan trọng là “bản thân của hiện tại” mới là chủ thể chính.

Bằng việc lặp đi lặp lại tự suy nghĩ, chọn lựa, quyết định mà năng lực suy nghĩ sẽ mau chóng được nâng cao.

Trẻ tự đưa ra quyết định cuối cùng

Vậy thì nên làm sao để cha mẹ con cái thực hành tối giản lặp lại việc tự suy nghĩ, chọn lựa, quyết định.

Trước hết, tối giản, dựa vào nguyên tắc quan trọng tuyệt đối không được quên. Đó là “quyết định cuối cùng nằm ở nhân vật chính”.

Quyết định vứt bỏ, hay để lại là chỉ có ở người sở hữu vật đó thôi. Tức là cha mẹ không thể ra lệnh cho con “hãy vứt đi” hay tự ý vứt bỏ đồ đạc của con.

Ngay cả những người cùng sống chung dưới một mái nhà, ngay cả đồ vật mà cha mẹ 20 đã mua cho con, thì đồ vật mà con sở hữu vẫn là đồ vật của con.

Dẫu là đồ vật trong mắt cha mẹ chẳng có giá trị gì, không cần thiết, thì đối với con trẻ chúng có lẽ là đồ vật rất giá trị và không thể thiếu.

Việc quyết định giá trị đó suy cho cùng là nằm ở đứa trẻ sở hữu món đồ. Đó là nguyên tắc.

Chúng ta hiểu cảm xúc của cha mẹ là muốn giúp đỡ con. Nhưng chỉ vì muốn giúp con mà không tôn trọng ý muốn của con, việc này đơn giản sẽ chỉ là sự thỏa mãn bản thân của cha mẹ.

Việc “Can đảm dám không giúp con” là cần thiết với cha mẹ.

Ban đầu dẫu mất thời gian, nhưng việc con trẻ tự suy nghĩ, tự đấu tranh là quan trọng. Cha mẹ mà cứ chỉ bảo, thúc ép con làm theo chỉ dẫn của mình thì đứa trẻ sẽ trở nên thụ động “loại người chỉ chờ chỉ thị”.

Như vậy vô hình sẽ tạo nền móng khiến trẻ vấp ngã trong kỳ thi mà năng lực suy nghĩ được đem ra thi thố, và vấp ngã trong đời sống xã hội sau này. Do đó nên ý thức và tạo nhiều cơ hội cho con trẻ tự suy nghĩ và lựa chọn.

Truyền đạt ý kiến của cha mẹ là điều tốt

Tùy vào cách hỗ trợ của cha mẹ mà năng lực suy nghĩ của con trẻ sẽ thay đổi.

Sự hỗ trợ không thích hợp không chỉ cản trở năng lực suy nghĩ mà còn kìm hãm năng lực suy nghĩ.

Cha mẹ mà suy nghĩ, lựa chọn, quyết định thay con thì năng lực suy nghĩ của trẻ chẳng những không được rèn luyện mà còn ngăn trở cả lòng tự tôn của trẻ.

Theo tâm lý chuyên sâu thì một đứa trẻ không yêu bản thân sẽ không thể tự tin để suy nghĩ, lựa chọn và quyết định được.

Dẫu là đồ vật của con thì cha mẹ chỉ cần đưa ra ý kiến “mẹ (cha) nghĩ rằng nó không cần” là được rồi.

Tuy nhiên, quyết định lắng nghe ý kiến của cha mẹ hay không, hoàn toàn tùy thuộc vào bản thân con trẻ. Đây là điểm quan trọng không thể bỏ qua.

Cha mẹ bằng mọi cách nên thiên về truyền đạt ý kiến của mình cho con. Làm cho con nhận ra ẩn ý là “đương nhiên phán đoán của cha mẹ, người có kinh nghiệm sống phong phú, sẽ chính xác hơn phán đoán của con trẻ còn non nớt”.

Cha mẹ hãy thử một lần dừng lại và để ý xem, rồi giao trọn cho con quyền suy nghĩ, lựa chọn và quyết định.

Như đã nói ngay từ đầu, việc áp đặt phương pháp tối giản lên con trẻ là không được phép.

Đưa ra đề xuất “cùng với mẹ (cha) thực hiện tối giản nhé?” cũng được nhưng quyết định làm hay không là tùy con trẻ.

Dựa trên nguyên tắc như thế, lòng tự tôn và năng lực suy nghĩ của con trẻ sẽ được nuôi dưỡng.

Trước hết, cha mẹ hãy thử làm

“Nếu không làm thử cho thấy, không nói cho nghe, không cho người ta làm, không khen thì người ta không thèm động tay động chân đâu” là câu nói nổi tiếng của Yamamoto Iso- roku – Trưởng quan Tư lệnh Liên hợp hạm đội. Nhưng “tối giản” thì hơi khác một chút với ý trong câu nói này.

Chỉ là bản thân cha mẹ hãy thử làm.

Không phải “cho con làm” mà là “cha mẹ thử làm” mới là quan trọng. Dẫu bảo con trẻ làm điều mà cha mẹ không làm, hầu hết trẻ con sẽ phản ứng lại rằng “Ngay cả mẹ (cha) cũng đâu có làm đâu. Con không muốn bị kêu làm mấy thứ như là “tối giản” gì đó đâu”.

Con trẻ không nghe lời, cứ để phòng ốc không dọn, khiến cha mẹ càng bực bội. Nếu rơi vào vòng xoáy tiêu cực như thế, trước hết cha mẹ thử tự mình làm sẽ là một lựa chọn dễ chịu và khôn ngoan hơn. Dù sao thì nếu bỏ bê, bản thân sẽ không thể bắt đầu được việc gì cả.

Hãy nhìn chung quanh mình, nên bắt đầu từ việc đối diện với một cuốn tạp chí đang nằm chỏng chơ nơi góc phòng khách.

Bởi vì nếu ngưỡng cửa không cao, chỉ cần bước một bước nhỏ là có thể làm được ngay mà không gặp khó khăn gì.

Nếu cha mẹ không thất thường thì con trẻ sẽ ổn định

Để giúp con thành công trong thi cử, làm tâm lý con ổn định là điều quan trọng. Để làm được điều ấy, trước hết tâm lý cha mẹ phải ổn định.

Trước hết, cha mẹ đối mặt với sự vật của chính mình và lặp lại nhiều lần suy nghĩ, chọn lựa, quyết định “Giờ nó có cần cho bản thân mình không”, “Giờ nó có hợp với bản thân mình không”, “Giờ bản thân mình có cảm thấy dễ chịu với nó không”.

Làm thế, nếu xung quanh toàn những thứ mình thích, do chính mình “suy nghĩ, quan tâm, cảm nhận, lựa chọn” thì sẽ cảm thấy thoải mái hơn về cảm xúc, tinh thần.

Khi đó, sẽ sinh ra vòng xoay tích cực “lòng tự tôn” tự yêu thương chính mình, tức là cảm xúc quý trọng bản thân được nuôi dưỡng.

Như thế, con cái sẽ dễ dàng cảm nhận được sắc thái tinh thần ổn định của cha mẹ. Và, tự nhiên sẽ thu hút được chú ý của con đối với sự tối giản, nó sẽ nghĩ: “Mình cũng làm thử xem sao”.

Bước đầu của tối giản, bắt đầu từ một cuốn tạp chí nằm chỏng chơ trong phòng khách hay một cây bút bi trong ngăn bàn cũng được.

Không cần mất nhiều thời gian, bạn chỉ cần nghĩ ra và có thể làm ngay là được.

“Cảm giác đạt được thành tựu nho nhỏ từ việc thực hiện những điều nhỏ nhặt” như thế nếu tích lũy dần dần từng cái từng cái một, tự nhiên sẽ hình thành thói quen, trở thành trạng thái thực hành thường xuyên của việc rèn luyện năng lực suy nghĩ.

Như thế, nếu nuôi dưỡng nền tảng của năng lực suy nghĩ thì có thể đối phó với cải cách to lớn hệ thống thi tuyển sinh đại học năm 2020, sau này chỉ cần lên kế hoạch thi cử cụ thể là được, do đã đi trước một bước.

“Năng lực suy nghĩ” khác với “Năng lực ghi nhớ”, do việc thi cử bao quát hơn, không chỉ dùng tiểu xảo để ghi nhớ, nên thông qua tối giản, từ giờ “rèn luyện” và “không rèn luyện” trong vài năm tới sẽ thể hiện sự khác biệt lớn.