Truyện Ngắn Nguyễn Công Hoan

Nội dung

Nguyễn Công Hoan (1903 – 1977) là nhà văn tiêu biểu của văn học hiện thực phê phán Việt Nam. Trong cuộc đời sáng tác của mình, ông để lại một di sản nghệ thuật với hơn 200 truyện ngắn, gần 30 truyện dài và nhiều tiểu luận văn học. Hoạt động văn học của Nguyễn Công Hoan luôn song hành cùng với sự nghiệp cách mạng chống Mỹ cứu nước. Chính vì thế trong các sáng tác của ông, bức tranh xã hội của người nông dân dưới mới tầng áp bức hiện ra chân thực nhất, rõ nét nhất.

Từ điển bách khoa Việt Nam cũng đánh giá: “Có thể nói Nguyễn Công Hoan là ngọn cờ đầu của văn học hiện thực phê phán Việt Nam… Nguyễn Công Hoan đến với chủ nghĩa hiện thực bằng văn học trào phúng. Từ những truyện đầu tiên, ông đã tìm đề tài trong những người nghèo khổ, cùng khốn của xã hội. Đa số nhân vật phản diện của ông đều thuộc tầng lớp thượng lưu giàu có và quan lại, cường hào. Toàn những cảnh xấu xa, bỉ ổi, những chuyện bất công, ngang ngược, những con người ghê tởm, đáng khinh bỉ. Nguyễn Công Hoan tạo ra những tình huống bất ngờ, rồi phá lên cười và làm cho người khác cười theo, nhưng ngẫm lại thật thương tâm đau xót.”

Ngoài sáng tác, những bài tiểu luận, phê bình văn học của ông cũng được đánh giá cao vì có cái nhìn, cách tiếp cận sắc sảo về các tác giả văn học Việt Nam. Cuốn sách tập hợp một số truyện ngắn tiêu biểu của Nguyễn Công Hoan nhằm giúp độc giả hiểu sâu hơn về ngòi bút hiện thực phê phán Nguyễn Công Hoan.

[taq_review]

Review

Lê Phương Hoa

Mình thích truyện của Nguyễn Công Hoan vì nó rất thực, rất đời, hài hước mà cũng lắm chua cay. Truyện ngắn của Nguyễn Công Hoan thường rất ngắn, có khi chỉ mấy trăm chữ, nó hàm súc và mỉa mai một cách ngoạn mục. Đọc truyện, ban đầu thì thích thú hỉ hả cười, cuối cùng thì lại thấy đau xót, tiếc thương thấm thía. Có rất nhiều những vấn đề của xã hội Việt Nam xưa cho đến nay vẫn đau đáu như trai gái ngoại tình, con cháu bất hiếu, quan lại nhũng nhiễu, vân vân. Các tác phẩm vẫn còn nguyên giá trị nghệ thuật và tính thời sự, xứng đáng để các bạn trẻ đọc ít nhất một lần trong đời để hiểu thêm về ngôn ngữ cũng như văn hóa – xã hội nước ta.

Viet Ha Phung

Nguyễn Công Hoan được biết đến với những tác phẩm nổi tiếng như: Kiếp Tư bền, Đôi móng giò ….Được biết đến như là nhà văn hiện thực. Từng câu chuyện dưới đôi bàn tay tài hoa của ông hiện lên chân thực ,sắc nét vô cùng. Ta có thể cười cùng ông , khóc cùng ông, vui cùng ông, cảm thương- chua xót cùng ông. Qua đôi bàn tay của Nguyễn Công Hoan cả xã hội nước ta hiện lên vô cùng giả tạo, đểu cáng vô cùng. Ông mỉa mai ông trách cứ, ông hờn giận nhưng hơn hết là niềm xót thương với cả một kiếp đời, kiếp người tù túng, khốn khổ, đau cả về thể xác lẫn tinh thần. ngôn từ của ông giản dị nhưng chứa đựng giá trị nhân văn sâu sắc.

Trương Hòa

Nguyễn Công Hoan không phải là cái tên quá xa lạ với độc giả yêu thích văn học Việt Nam. Tuyển tập truyện ngắn này tập hợp những truyện ngắn làm nên tên tuổi ông. Nên không khó để nhận thấy nó rất đặc sắc. Mỗi truyện ngắn có những nội dung châm biếm, trào phúng khác nhau, kể về những cuộc đời đầy cay đắng đau khổ khác nhau. Qua đó, người đọc có thể hiểu phần nào hoàn cảnh của xã hội ta thời trước. Qua những câu chuyện ngắn này, Nguyễn Công Hoan đã thành công trong việc chạm đến trái tim và sự đồng cảm của người đọc.

Hà Thu

Mỗi mẩu truyện ngắn của Nguyễn Công Hoan là một mảnh đời, một mảnh người được khắc họa đầy trào phúng, sắc sảo và nghẹn ngào. Sự chênh lệch giai cấp, tầng lớp giàu nghèo sâu sắc của một xã hội xưa đẩy tới nhiều và rất nhiều bi kịch “thường ngày” và “cơm bữa”. Đọc xong mỗi câu chuyện, mình lại ngổn ngang giữa một mớ cảm xúc và suy nghĩ. Chuyện Nguyễn Công Hoan viết đã từ lâu rất lâu, xã hội đó, những con người đó cũng đã trong quá khứ rất xa, nhưng có vẻ như những vấn đề của ngày đó vẫn còn tồn tại đến tận ngày hôm nay, có chăng chỉ là dưới những hình thức hiện đại hơn mà thôi!

Hoang Thuy

Nguyễn Công Hoan là một cây bút của thời đại các tác phẩm của ông thường mang ý nghĩa giá trị nhân sinh sâu sắc , làm cho người đọc người nghe có thể cám nhận dc cái hay của câu chuyện , dưới ngòi bút sắc xảo tinh tế của ông từng câu chuyện hiện lên một cách rất sinh động tinh tế mà nhẹ nhàng . Đọc truyện của ô người đọc sẽ trải qua rất nhiều khung bậc cảm xúc theo dòng suy nghĩ để lại nhiều lưu luyến trong tâm trí người đọc …, mặc dù đây là lần đầu tiên mình đọc truyện của ông nhưng mình đã rất ấn tượnng vs cách hành văn của ông

Nguyễn Khắc Sáu

Đọc truyện của Nguyễn Công Hoan mình cứ thấy có cái gì đó day dứt, dai dẳng lắm như thấy ở đâu đó ngoài xã hội hiện đại bây giờ rồi. Bộ truyện này là tuyển tập những truyện ngắn của Nguyễn Công Hoan với nhiều cảnh đời tình huống xã hội khác nhau. mỗi Truyện là một tình huống có khi méo mó dở khóc dở cười nhưng có truyện lại miêu tả những tình huống bế tắc dù biết mà không tìm được lối ra.

Mình tâm đắc cách sử dụng từ ngữ của tác giả này, phải nói là rất đắt. cảm giác như đơn giản lắm mà thật, thật đến trần trụi. Bộ truyện này rất đáng để mua đọc rất thoải mái thấy như mình đang bước vào hoàn cảnh đó, hành vi đó mà bế tắc không thoát được ra.

Trương Lê Kim Ngân

Tôi thích đọc những truyện ngắn của Nguyễn Công Hoan vì ở đây tôi nhìn thấy một xã hội ngày xưa với đầy bất công một cách chân thật nhất. Người giàu, người có quyền thế thì muốn làm gì cũng được, còn người nghèo, người ” thấp cổ bé họng” thì luôn bị chèn ép, ức hiếp, đã nghèo lại càng nghèo. Ngòi bút của Nguyễn Công Hoan không mang tích chỉ trích, châm biếm hay giễu cợt nặng nề như Vũ Trọng Phụng, nhưng tôi vẫn cảm nhận được nỗi cay đắng mà Nguyễn Công Hoan dành cho các số phận người nghèo trong xã hội lúc bấy giờ. Thật xót thương cho các số phận con người khi mà dù họ có lương thiện, có lao động cật lực đến thế nào cũng không thể vươn lên thoát khỏi số phận một khi còn bọn quan huyện, còn bọn nhà giàu luôn ăn chặn từng đồng, từng cắc trên đầu dân đen.

Miki Chan

Hồi trước mình có coi vở kịch Người ngựa – ngựa người rất xúc động, nhưng không hề biết nó được dựng lên từ truyện ngắn của Nguyễn Công Hoan. Nay được xem truyện do chính tác giả viết, cảm giác xúc động lại dâng đầy hơn. Phần lớn những câu chuyện trong tập truyện ngắn này đều là những câu chuyện đầy máu và nước mắt của giới cần lao đói rách. Đôi khi ta sẽ thấy bức bối lẫn bức xúc trước sự bất công của xã hội đè lên những con người thấp cổ bé họng như họ. Bên cạnh đó, tác giả còn mỉa mai châm biếm những thói xấu ở đời, đặc biệt là thói bần tiện, tham bẩn, và ông làm điều đó một cách hết sức tự nhiên, đôi khi chỉ đưa vào một vài chi tiết nhỏ nhưng đủ làm sáng cả vấn đề. Mình chỉ giá mà có tập sách này được chú trọng in ấn hơn, để đẹp cả bề ngoài lẫn nội dung thì tuyệt.

Vũ Quỳnh Giang

Nguyễn Công hoan là một nhà văn hiện thực, lấy sự phơi bày những cái xấu xa làm chủ đề chính trong tác phẩm của mình nên ông đã “vật hóa” nhân vật cảu mình. Nhân vật trong những câu truyện của ông thường là những con người xấu xí ( xấu từ ngoại hình), con người thấp hèn ( thấp hèn về nhân cách),và cả những con người vừa thấp hèn vừa bi thảm nữa ( tôi thấy những nhân vật này là khổ sở nhất! Họ bị nhà văn khắc họa một cách xấu xí vè thể xác, thấp hèn về nhân cách, chưa kể là luôn bị đẩy vào cảnh bi thảm, dở khóc dở cười) . Tác phẩm của ông hầu hết để đả kích, phê phán kịch liệt những cái xấu xa, phi nhân tính của con người. Nguyễn Công Hoan đưa ra toàn là những bức tranh xám xịt về thân phận của con người,nhưng cuối cùng là để khao khát, vươn tới một xã hội trong lành hơn, hạnh phúc hơn. Và nếu bạn đọc những tác phẩm của Nguyễn Công Hoan, có lẽ bạn sẽ cảm nhận được nhiều hơn thế!

Kim Ngưu

Đọc tập truyện ngắn này xong, quả thật chỉ có thể thốt ra rằng Nguyễn Công Hoan đúng là nhà văn của những người cùng khổ. Các truyện ngắn trong sách này không dài, phải nói rằng hiếm có truyện nào vượt quá mười trang giấy mỏng, vậy mà nó đã khắc hoạ quá sâu sắc và chân thật. Sách đậm chất trào phúng, nhưng cái cười đó là cái cười ra nước mắt. Đôi lúc đọc mà tôi thấy nghẹn ngào cho thân phận làm người và buồn cho cách con người ta ăn ở với nhau, và mặt khác, cuốn sách cũng thú vị ở chỗ nó nêu bật được sức mạnh của sự định kiến tác động lên con người mạnh mẽ thế nào.

Hằng Trần

Mình rất thích đọc truyện ngắn, nhất là những truyện văn học viết về con người dân tộc mình, con người quê hương mình. Vậy nên cuốn sách này là một lựa chọn rất đúng đắn, hợp lí cho mình.Đọc tập truyện ngắn này, mỗi trang sách với mình như một bức tranh chân thực nhất về cuộc sống của con người Việt Nam ta. Mình vui có, buồn có, xúc động cũng có qua từng trang truyện. Khi nhận được cuốn sách, mình vô cùng háo hức. Bìa sách đẹp, màu sắc cũng rất ấn tượng, hình ảnh bìa có ý nghĩa tượng trưng. Nhưng thực sự có một điều mình không được ưng lắm là cuốn sách mình nhận được không biết tại sao bị in lỗi 16 trang lận ( in nhầm thành tập thơ Nhật kí trong tù )…tiếc quá trời luôn. Nhưng những phần khác thì ổn cả, không có gì phải chê :))))

Trích đoạn

Chiếc đèn pin

Lần sau, có việc lên tỉnh, ông Huyện Văn Giang vẫn vào trọ nhà Giốc như thường. Thế là bác thông phiên đã đoán sải. Bác tưởng hôm nọ xảy ra, nó động tới chỗ liêm sỉ của ông Huyện, bác sẽ mất đứt mồi.

Mà rồi biết đâu, ông ta lại chẳng cổ động các quan khách đến trọ cả nhà khác, thì thật là họa vô đơn chí.

Nhưng mà không. Ông Huyện vẫn vui vẻ sai bảo bác, như quên khuấy chuyên hôm nọ, đến nỗi bác nghĩ rằng hay là đêm ấy bác đã chiêm bao mê hoảng mà thôi.

Song, quyết là sự thực. Ngay hôm sau, khi ông Huyện đã về, bác Giốc nhiếc móc cô Khuê, đến nỗi cô ứa nước mắt nức nở nói:

– Thầy mà cứ đổ cho con phải lòng cái nhà ông dê già ấy rồi con tự tử cho mà xem! Con ngờ đâu ông ấy phải gió thế.

Bác Giốc quắc mắt, hỏi:

– Sao thấy ông ấy vào, mày không hô hoán lên?

– Thì con có trông rõ đâu. Mãi đến lúc thầy đánh diêm soi, con thấy sáng, bừng mắt ra nhìn, con hoảng, mới kêu rú lên.

Nghĩ ngợi một lát, bác Giốc nói:

– Lần sau, tao chắc ông ta không còn mặt mũi nào vào trọ đây nữa. Nhưng hễ mày đi phố có gặp, mày nên tránh xa ra.

– Ngộ ông ấy cứ đến đây thì làm thế nào?

Bác Giốc hút xong điếu sái ba, ngồi nhổm dậy, tu một hụm nước rất nóng, đáp:

– Thì mày về nhà cô Lý mà ở. Ông ấy có hỏi, tao bảo mày đi đòi nợ.

Khuê trầm ngâm, thở dài, nói:

– Thật tự nhiên tốn tiền hành lý đi tránh nạn. Ít ra cũng mất ngót đồng bạc. Sao thầy không đề con ở nhờ nhà ai trên tỉnh này có được không?

– Ai người ta nuôi báo cô mày. Vả lại rồi người ta hỏi, tao sợ tai tiếng. Được, mày cứ nghe tao, về Rồng chơi với cô Lý mày dăm ba hôm.

Khuê nguây nguẩy:

– Về Rồng đi xa ốm lên ấy. Từ ga Gia Lâm kéo bộ theo đường đê thì nắng chết người! Mà làng Rồng cũng về Huyện Văn Giang của ông ấy.

Bác thông phiên cau mặt.

– Nhưng trong khi ông ấy lên đây, mày đi Văn Giang mày còn sợ gì. Vả lại ông ấy là phụ mẫu dân Văn Giang đời nào ông thèm trêu ghẹo mày ở hạt ông cai trị.

Bàn bạc với con như thế, bác Giốc yên trí giấu được Khuê vào chỗ kín đáo xa xôi.

Ngờ đâu ông Huyện Văn Giang thấy Khuê cắp nón và gói áo, lại biết rằng cô ra ga, thì ông vờ vịt hỏi bác Giốc:

– Con bé nó ra ga vào giờ này à?

Tưởng có nói thực cũng không hại gì, bác thông phiên đáp:

– Bẩm quan lớn, cháu nó về Rồng, chơi với cô Lý cháu.

Ông Huyện mừng thầm, hỏi:

– Rồng nào? Rồng Văn Giang ấy à?

– Bẩm phải ạ.

– À thế ra nhà mày cũng có họ với người ở Rồng đấy?

– Bẩm cô cháu lấy chồng ở Rồng. Chú cháu trước kia làm Lý trưởng.

Ông Huyện nghĩ một lát, rồi hỏi:

– Lý trưởng nào thế nhỉ?

– Bẩm Lý Trung ấy ạ.

Ông Huyện vừa gật gù vừa há to mồm ra mà:

– À, Lý Trung là em rể mày đó. Bây giờ tao mới biết. Ừ thằng ấy tao coi bộ cũng thực thà.

Nói đoạn, ông uống vội vàng chén nước rồi đi, sai lính xếp cả bàn đèn vào va-ly. Anh lính ngơ ngác không hiểu ý quan ra làm sao. Vì theo lệ thường, ngài rất lề mề. Trước khi vào hầu cụ thượng, dù súng lục kề mang tai, ngài cũng hãy làm một hai chục điếu cái đã.

Lần này thì chẳng có súng lục kề mang tai, mà ông Huyện cũng hết sức lật đật! Ông vào dinh, thu xếp công việc cho chóng xong, định về Văn Giang nội nhật hôm nay, để đến tối, vào làng Rồng. Chỉ có sắc đẹp mới khiến nổi ông nhịn cơm trắng, cơm đen, đầy đọa cái thân già như thế.

Chiều hôm ấy, về tới nhà, một mặt ông Huyện bảo Cai việc cho người đến Rồng thăm xem nhà Lý Trung có phải mới có cháu gái đến thực hay không, một mặt ông sai làm mâm cơm, và tiêm chong chóng hút cho đủ bữa thuốc. Ông gắt gỏng với ông Đề và ông Bộ-ba vào trình việc án mạng lúc trưa ở làng Phụng Công. Ông bực mình những việc quan trọng ấy đến làm rối beng cả óc, không cho ông được thong thả để nghĩ ngợi đến cuộc gặp gỡ dịu dàng sắp sửa này.

Rồi xẩm tối, anh lính phụ khỏe nhất đã đội khăn, mặc áo the dài chỉnh tề, kéo xe ông về làng Rồng.

Chiếc xe nhà lăn đôi bánh gỗ trên con đường gập ghềnh, ông Huyện tuy đau đớn mệt nhọc, nhưng vẫn bắt chạy hết sức. Tay ông cầm chiếc đèn bấm năm pin, thỉnh thoảng lại bật sáng lên, để soi lối cho xe đỡ sa xuống ruộng. Hôm ấy là cuối tháng, trăng sao không có cả một cánh đồng như nhuộm mực.

Về đến Rồng, tuy ông ê ẩm cả lưng lẫn hai vế đùi, song ông thấy nhẹ nhõm ngay. Ông đi rõ nhanh, gọi cổng vào nhà Lý trưởng đương thứ.

Ông nói thực với thuộc hạ mục đích của ông, và hỏi:

– Vậy thầy có kế gì giúp tôi không?

Lý trưởng gãi tai đáp:

– Lạy quan lớn, quan lớn thương đến, chắc cô ấy phải bằng lòng ngay. Vả lại cô ấy về đâu, chứ lại về hạt này, thì lọt làm sao được tay quan lớn. Mà con tưởng cô ấy định hầu hạ quan lớn, nên mới lập tâm đến chơi bà Lý Trung.

Ông Huyện vui vẻ, vỗ vai Lý trưởng, vừa cười, và nói:

– Ừ phải, thầy nghĩ đúng đấy. Thế bây giờ ta nên làm thế nào?

– Bẩm để lát nữa, con bảo nhà con chạy đến nhà Lý Trung, bảo cô ấy sang chơi.

Ông Huyện lắc đầu, xua tay:

– Nó không đi đâu.

– Bẩm có, nhà con ghé vào tai cô ta, bảo thực rằng sang quan lớn đòi.

Ông Huyện gật đầu, nhấp chén nước chè tầu, rồi giục:

– Thầy bảo cô ấy nhà thầy đi ngay cho tôi.

Cái tin quan về làng, tự nhiên đồn ầm từ nhà nọ sang nhà kia. Người ta biết rằng quan, vì nhận được cái xe nhà gỗ sơn đen để ngay ở ngõ ông Lý.

Cả làng lo lắng chẳng hay có việc gì chẳng lành, mà đang đêm hôm, quan về một cách bất thình lình như thế.

Duy cô Khuê hiểu. Cô kể sự tình với bà Lý Trung, và hỏi xem nên trốn tránh chỗ nào cho thoát.

Bà Lý Trung bàn bạc với chồng, rồi nhất định dắt cô sang nhà người anh rể họ ở làng bên cạnh.

May sao, hai cô cháu vừa bước chân ra khỏi nhà độ mươi phút, thì ở ngoài cổng có tiếng bà lý đương nheo nhéo gọi.

Song bà thấy thất vọng ngay, vì thấy nói hai cô cháu mới ra Hà nội lúc chập tối.

Ông Huyện được tin, như bị sét đánh. Ông há mồm mãi mới dấp dính nói được:

– Thế cô có vào trong nhà xem xét kỹ càng hay không?

– Bẩm không?

Ông Huyện giơ cả hai tay lên trời, mắng:

– Đồ ngu? Thầy lý đưa tôi đi vậy. Tôi đã biết rằng vợ thầy không được việc gì đâu mà.

Lý trưởng sợ tái mét mặt, vội vàng thắp chiếc đèn bão và cắp tráp điếu, theo quan đi.

Đến nhà Lý Trung, ông Huyện gọi người mở cổng.

Ông không nói rõ là khám xét gì, cứ xồng xộc sấn vào, bấm đèn lên nhà trên, xuống dưới bếp, ra cả chuồng trâu, chuồng lợn. Sau khi sục sạo một hồi vô ích, ông đứng giữa sân ngẩn ngơ thở dài. Lý Trung mời khan mời vã, sao ông cũng không ngồi nghỉ. Rồi chẳng nói chẳng rằng, một mình lại xăm xăm đi sang hai bên hàng xóm. Không biết nghĩ thế nào, ông không cho ai đi theo hầu, ông chắc Khuê đã nhanh chân, chui sang ẩn nấp ở đó.

Nhưng sự tìm tòi cố nhiên không có kết quả, gia dĩ ông lại bị thiệt hại: ông vấp vào cái chốt cổng suýt ngã, cái đèn bấm rơi bắn ra xa, tìm hết hơi cũng không thấy.

Ông phát cáu, gọi váng Lý trưởng bảo đi về, và cùng đường, ông hết lẩm bẩm đến gắt gỏng:

– Thầy không được việc gì cả.

Lý trưởng sợ hãi, gãi tai nói:

– Lạy quan lớn, tha tội cho con. Bẩm bây giờ xin quan lớn cứ nghỉ ở nhà, con sai tuần đi tróc, thế nào cũng thấy cô ta.

Một người thất vọng đến đâu cũng không bao giờ dám tuyệt vọng, cho nên ông Huyện bấu ngay vào cái chút hy vọng ấy, tuy biết nó chẳng vững vàng gì.

Ông nằm khan trên sập nhà Lý trưởng, tay vắt lên trán, thỉnh thoảng lại thở dài. Ông tiếc cả cái đèn pin nữa. Thực là thiệt đơn thiệt kép.

Mỗi tên tuần vác gậy về không lại làm ông chán nản một tý. Rồi đến người cuối cùng thì sự tuyệt vọng của ông đến chỗ hoàn toàn.

Lúc ấy đã đầu trống ba. Ông bỗng vùng ngồi dậy, bới lại tóc, cắp khăn vào nách, xỏ chân vào giầy, gọi Lý trưởng.

– Bảo nó kéo xe cho tôi về Huyện.

Lý trưởng sợ sệt nói:

– Bẩm đêm đã khuya, mời quan lớn nghỉ lại, nhà chúng con cung sạch sẽ.

– Thôi, thầy cắt hai tên tuần lực lưỡng cho chúng nó đi hầu tôi.

Nói đoạn, ông Huyện như người điên, đùng đùng đi một mình ra cổng chẳng chờ ai cả. Lý trưởng hộc tốc chạy gọi tuần, và sai người sắp sửa đèn đuốc. Chăng mấy chốc, giữa hai ngọn lửa sáng, chiếc xe đen đã ì ạch nghiến bánh lên trên con đường đất gồ ghề.

Sáng hôm nay, Lý trưởng làng Rồng đang ngủ ngon giấc, thì có người đánh thức dậy, ký nhận tờ sức của quan Huyện.

Văn Giang, ngày 25 tháng 2 năm 192…

Le Tri Huyện sức Lý trưởng xã… Tuân cứ.

Tối hôm qua, bản chức đi tuần lại xã thầy và có mang theo chiếc đèn bấm năm pin, mọi nhẽ.

Vậy không biết tên nào cầm đèn ấy, chưa nộp lại bản chức, nay sức thầy phải tìm cho ra và đệ tại bản nha trước ngày 2 tháng 3. Nhược bằng đứa gian giảo có ý chiếm đoạt, thì sẽ phải tội nặng.

Nay sức

Le Tri Huyện

(Ký tên và đóng kiềm)

Đánh vần xong, Lý trưởng cậy cục dử mắt, bôi vào cột, thừ người ra nghĩ, mặt tái dần.

(Mars -1938)