Tin Tôi Đi, Tôi Đang Nói Dối Đấy

Nội dung

Tin tôi đi, tôi đang nói dối đấy! là những điều tác giả thu thập được từ hậu trường của thế giới blog, PR và mưu đồ của thế giới mạng, và dùng những kinh nghiệm đó để nói về truyền thông của nước Mỹ. Ryan Hodiday đã thành thật thuật lại những điều ông biết rõ hơn bất kỳ ai.

Dù không cố ý nhưng Holiday đã tạo ra một cỗ máy truyền thông chuyên lừa gạt, ngọt nhạt, ve vãn và đánh cắp từng giây thời gian của người đọc. Ông sẽ vạch rõ cho bạn thấy mọi mánh khóe này và ý nghĩa của chúng. Còn làm gì với chúng là tùy ở bạn.

Cuốn sách vạch trần những mánh khóe trong việc đưa tin của các trang blog và báo chí mà ít ai nhận ra, bao gồm:

– Ba bước đơn giản để biến không thành có;

– Góc khuất của những con quái vật đưa tin

– Trò đùa trên mạng mang tính gây hấn;

– Sự dối trá của chính chúng ta.

[taq_review]

Trích đoạn

ĐỘ ĐỘC HẠI CỦA BLOG – CƠN BÃO HOÀN HẢO

“Quan trọng là cho dù cỗ máy đó có gây ảnh hưởng đến diện mạo của ngành truyền thông xã hội và truyền hình hay không thì nó vẫn không đạt được quyền lực hay thỏa thuận nào cả; nó chỉ có được những lời tuyên bố mà người ta thường đăng lại hoặc những đoạn phát biểu đã chuẩn bị từ trước và càng lăng mạ người khác nặng nề càng tốt.”

– Irin Carmon, JEZEBEL

Trong nửa đầu của cuốn sách, bạn đã thấy rõ cách thức thao túng các trang blog. Có một khe hở chí tử trong hình thức đưa tin bằng blog, điều này mở ra cơ hội để gây ảnh hưởng lên cả ngành truyền thông và quan trọng nhất là chính nền văn hóa của nó. Nếu tôi viết cuốn sách này cách đây 2-3 năm thì có lẽ nó đã kết thúc ở đây rồi.

Tôi đã không hiểu về những hiểm họa của thế giới ấy một cách đầy đủ. Cái giá của thứ quyền lực rẻ mạt của tôi bị giấu đi nhưng một khi đã bị tiết lộ thì tôi không thể giũ sạch chúng được. Tôi đã sử dụng những chiến thuật của mình để bán áo thun và sách nhưng tôi nhận thấy rằng có nhiều người lại sử dụng thành thạo hơn tôi và đó là cái chết được báo trước. Họ bán mọi thứ, từ các ứng cử viên trong cuộc chạy đua vào chức Tổng thống cho đến những trò giải trí mà họ hy vọng có thể xoa dịu dư luận và tạo ra (hoặc hủy diệt) hàng triệu đô-la.

Nhận ra tất cả mọi chuyện đã giúp tôi thay đổi rất nhiều. Tôi không thể tiếp tục đi con đường mình đang đi nữa rồi. Phần sau của cuốn sách sẽ giải thích nguyên nhân tại sao. Đó là một cuộc điều tra không chỉ về cách mà thứ nghệ thuật đen tối thao túng truyền thông diễn ra như thế nào mà còn cả những hệ quả của chúng.

CÁCH NHỮNG TRANG BLOG TẠO RA NHỮNG CÂU CHUYỆN CỦA MÌNH VỚI MỤC ĐÍCH GIẢI TRÍ VÀ KIẾM LỢI NHUẬN

Vào năm 2010, tôi chịu trách nhiệm giám sát buổi ra mắt dòng sản phẩm nước sơn móng tay mới có đặc tính thân thiện với môi trường cho American Apparel. Dù đặc trưng của American Apparel là tự mình sản xuất ra tất cả các sản phẩm tại nhà máy theo mô hình liên kết dọc ở Los Angeles, nhưng với dòng sản phẩm này, chúng tôi đã cộng tác với một nhà máy theo hình thức sở hữu gia đình cũ ở Long Island, nơi người bà nội đã 90 tuổi của họ vẫn còn làm việc bên trong nhà máy. Không bao lâu sau khi ra mắt công chúng để thu thập ý kiến đánh giá sản phẩm này, chúng tôi nhận ra có vài lọ đã bị nứt hoặc vỡ dưới ánh đèn halogen chiếu sáng trong cửa hàng.

Chuyện này không gây ảnh hưởng đến khách hàng, nhưng phòng bệnh hơn chữa bệnh, chúng tôi đã thông báo ngay với nhà máy rằng chúng tôi sẽ không bán dòng sản phẩm này ở cửa hàng nữa và hy vọng sẽ có sản phẩm thay thế ngay lập tức. Chúng tôi thảo luận kỹ kế hoạch trong một cuộc họp từ xa được tổ chức hằng tuần với những nhân viên có liên quan. Một bức email kín đã được gửi đến những người quản lý cửa hàng để thông báo cho họ về sự thay đổi và yêu cầu họ đặt những lọ nước sơn ở chỗ khô ráo và mát trong cửa hàng cho đến khi có chỉ dẫn hủy bỏ được đưa ra. Điều cuối cùng mà chúng tôi muốn, dù đó là nước sơn móng tay thân thiện với môi trường, là ném đi 50 nghìn lọ vào trong thùng rác ở 20 quốc gia.

Irin Carmon, nữ blogger của trang Jezebel, bằng cách nào đấy nhận được thông báo nội bộ này và gửi email cho tôi lúc 6 giờ 25 phút sáng theo giờ địa phương ở Bờ Tây (tòa soạn trang Gawker ở Manhattan) để hỏi về chuyện đó. Vâng, cô ta giả vờ hỏi tôi về chuyện đó vì cô ta đã ký tên ở email có nội dung sau:

Bài đăng của chúng tôi về thông tin ban đầu của vụ việc sẽ được đưa lên sớm thôi nhưng tôi vẫn vui lòng cập nhật hoặc đăng những diễn biến tiếp theo. Cám ơn rất nhiều, Irin.

Ngay lúc tôi dụi mắt để khỏi buồn ngủ, cô ta đã đăng bài. Khi nhìn thấy nó, tất cả những gì tôi cảm nhận được lúc đó là sự lo lắng – và thành thật mà nói – thì nó làm tôi hơi bất ngờ. Tôi đã biết các trang blog hoạt động rất vô đạo đức nhưng dù biết là vậy thì tôi vẫn cảm thấy chuyện này rất khủng khiếp.

Tiêu đề bài viết của trang Jezebel là: “Liệu dòng nước sơn móng tay mới ra mắt của American Apparel có chứa chất độc hại không?”

Đối với suy đoán táo bạo chắc như đinh đóng cột của Jezebel: Câu trả lời là không, không hề. Rõ ràng là không. Đối với những tay mơ, những email bị lộ chỉ nói rõ về chất liệu thủy tinh và không đề cập gì đến nước sơn hết cả. Nhưng Carmon lại không thích thú với chuyện đó lắm và cô ta rõ ràng cũng không hứng thú viết một bài nói đến vấn đề này một cách công bằng. Tại sao cô ta lại muốn có câu trả lời thật sự đối với câu hỏi gian xảo không thể tin được của cô ta? Bài báo đã được viết ra rồi. Chết tiệt, nó cũng đã được công bố.

Cũng vì tôi chưa có ý định thảo luận công khai về những chai nước sơn móng tay này nên tôi phải bỏ ra một giờ để các luật sư của công ty chấp thuận tuyên bố của tôi. Suốt thời gian đó, có hàng chục trang blog khác cũng nhái theo kết luận của cô ta. Phần lớn các trang blog, có nhiều trang đã từng đăng những đánh giá tích cực về dòng nước sơn này trên trang của họ thì bây giờ họ cũng đi theo sự dẫn dắt của cô ta. Câu chuyện quá hấp dẫn (American Apparel! Nước sơn độc hại! Làm nổ thủy tinh!) đến độ họ phải vội vã đuổi theo, dù chưa biết chuyện đó có đúng hay không.

Trong vòng một giờ, với suy nghĩ rằng mình sẽ kết thân với Carmon để đề nghị cô ta giúp đỡ trong bản tin kế tiếp, tôi đã gửi email thông báo cho cô ta với nội dung sau đây:

Sau khi nhận được vài báo cáo về việc mấy lọ nước sơn bị vỡ, nội bộ chúng tôi đã quyết định tự nguyện thu hồi chúng tại các hệ thống bán lẻ và công cộng.

Chúng tôi đã chọn nhà máy nhỏ này ở Mỹ để sản xuất nước sơn móng tay vì chúng tôi ủng hộ mô hình kinh doanh của họ và có cảm tình đối với (cả) gia đình điều hành nhà máy này. Tuy nhiên, một trong những sự thật của mọi quy trình sản xuất là có một vài trục trặc ngay trong lần đầu. Chúng tôi đã làm việc với nhà sản xuất suốt cả tuần rồi để cải thiện những điểm cần thiết trong lần sản xuất kế tiếp. Một lý do khác nữa là việc chúng tôi đã bán một công ty ở Mỹ để minh chứng cho nỗ lực thay đổi của mình và giờ chúng tôi có thể tìm ra nguyên nhân của vấn đề này. Chúng tôi vẫn tin vào nhà máy mà chúng tôi đang hợp tác và dòng sản phẩm mới sẽ lên kệ trong hai tuần sắp tới.

Chúng tôi sẽ đổi hai lọ mới hoặc gửi kèm phiếu quà tặng trị giá 10 đô-la cho bất kỳ ai đem trả sản phẩm bị lỗi tại nơi các bạn đã mua hoặc mang đến biên lai.

Bên cạnh đó, một điều mà chúng tôi đã cân nhắc nghiêm túc là quá trình thu hồi các lọ nước sơn này ở tất cả các cửa hàng. Cho dù dầu sơn của chúng tôi là chất DBP, Toluene và không có formaldehyde gốc tự do thì chúng tôi cũng không muốn các cửa hàng của mình hủy bỏ chúng bằng cách ném thẳng vào thùng rác. Chúng tôi đang sử dụng hệ thống vận chuyển nội bộ và đường dây phân phối để thu gom và đảm bảo việc này sẽ sớm được giải quyết ổn thỏa.

Tôi cảm thấy đây là một lời phản hồi tuyệt vời và hợp với luân thường đạo lý. Nhưng đã quá muộn rồi. Carmon chỉ sao chép và dán lời tuyên bố của tôi vào phần dưới cùng của bài viết rồi giữ nguyên tiêu đề cùng ba chữ kèm thêm “Đã cập nhật” ở cuối dòng. Dù thông báo đã chứng minh giả thuyết trong bài viết của cô ta sai thì hàm ý của Carmon lại cho thấy cô ta đã đúng và chỉ thêm vào vài chi tiết mới. Cô ta đã hoàn toàn sai, nhưng điều đó không quan trọng vì cơ hội thay đổi suy nghĩ của độc giả đã qua mất rồi. Thực tế đã bị thay đổi.

Để khiến tình hình tồi tệ thêm, Carmon trả lời email cuối cùng của tôi cùng với câu hỏi về một câu chuyện bị đổi hướng khác mà cô ta định sẽ viết về công ty. Một lần nữa, cô ta kết thúc bằng:

Nhân tiện, về tin của anh, tôi rất muốn nhận thêm lời phản hồi của anh vào bài viết đầu tiên của mình nhưng không may là tôi lại không chờ đợi được. Do đó, nếu đây là phản ứng nhất thời của anh thì cũng không sao cả.

Thực sự thì vấn đề gây tranh cãi nằm ở việc tiêu hủy sản phẩm nước sơn móng tay của công ty tôi không được ủng hộ. Nếu các trang blog vẫn chưa ồ ạt đăng chuyện không có thật kia thì công ty có thể giải quyết vấn đề một cách kín đáo. Nhưng vì nghe theo bài viết của Carmon, những kẻ to mồm la hét và yêu cầu phải có một lời phản hồi rộng rãi ngay lập tức, rằng công ty mỹ phẩm ấy không giải quyết được vấn đề. Rõ ràng là họ đã phạm sai lầm nhưng lại không có cách nào để thay đổi những điều đã được đưa tin. Ngập tràn trong các cuộc tranh cãi và áp lực từ cơn phẫn nộ đặt nhầm chỗ của đám blogger, nhà sản xuất nhỏ bé không thể bắt kịp được với quy trình. Quá trình vận hành của họ rơi vào chỗ lộn xộn và công ty về sau đã bị American Apparel kiện đòi bồi thường số tiền thiệt hại là 5 triệu đô-la để phục hồi lại mọi tổn thất. Như một luật sư đã nói: “Trong khi công ty sản xuất nước sơn móng tay phải chịu trách nhiệm cho lỗi sản xuất của họ, nếu không vì lời công kích không đáng có và đòi phán xét của cô ta – nguyên nhân trực tiếp – thì cả công ty có thể đã phát triển.”