Review

Phương Đông Lướt Ngoài Cửa Sổ

Thể loại Văn học nước ngoài
Tác giả Paul Theroux
NXB NXB Thế Giới
Công ty phát hành Nhã Nam
Số trang 548
Ngày xuất bản 09-2012
Giá bánXem giá bán

Giới thiệu sách

Phương Đông Lướt Ngoài Cửa Sổ là chặng hành trình xuyên Châu Á của Paul Theroux vào năm 1973 và đến rất nhiều năm sau này, chặng hàng trình ấy vẫn đang được hàng triệu bạn đọc trên thế giới biết đến và chia sẻ với tư cách là một cuốn sách du ký hay nhất mọi thời đại.

Chẳng phải ngẫu nhiên mà Phương Đông Lướt Ngoài Cửa Sổ nhận được nhiều lời tán thưởng đến thế. Cuốn sách ghi lại bốn tháng rưỡi với hơn 30 chuyến tàu từ London đến Trung Đông, qua Ấn Độ, ghé Đông Nam Á, dừng chân ở Nhật Bản rồi xuyên Siberia để về lại Châu Âu. Một Phương đông lộng lẫy và rực rỡ hiện ra trên trang sách với nhiều khía cạnh của cuộc sống. Bangkok ồn ào, nóng nực với những mảng tương phản khủng khiếp như đền chùa và nhà chứa. Calcutta dậy mùi của cái chết còn Bombay dậy mùi tiền. Tehran với dầu mỏ và trở thành thành phố của người nước ngoài. Singapore sạch sẽ và kỷ cương….

Phương đông trong mắt Theroux là những chuyến tàu với đủ thứ phiên bản thể hiện cho đặc trưng mỗi quốc gia. Và rồi trên chặng hàng trình ấy, người với người gặp nhau, trên tàu, tại trạm dừng chân hay chỉ nhìn lướt qua nhau. Những cuộc gặp gỡ ấy sẽ không có ngày tương phùng nên người ta chẳng cần phải dối trá về mình, chân dung con người cũng vì thế mà thực hơn như những cô gái nhỏ quấn xà rông, anh chủ khách sạn cáu kỉnh, một tín đồ cuồng tín, cô gái điểm giữa đêm khuya…

Phương Đông Lướt Ngoài Cửa Sổ là một bức trang toàn cảnh về phương Đông đầy cảm xúc của một con người muốn đi, muốn biết, muốn hiểu. Paul Theroux đã trải nghiệm như một lữ khách cô độc muốn dấn thân chứ không phải một vị khách du lịch cưỡi ngựa xem hoa.

[taq_review]

Trích dẫn

Chuyến tàu thư vận ban đêm đến Meshed

Meshed nằm ở phía Đông Bắc Iran – cách biên giới Afghanistan một trăm sáu mươi dặm và gần với biên giới Liên Xô hơn, đây là miền đất thánh, thế nên những tín đồ đạo Hồi cuồng tín nhất thường đi chuyến tàu thư vận ban đêm, mọi ngóc ngách trên tàu là những người Iran trong các tư thế lầm rầm cầu nguyện để được lên thiên đàng mặc dù

Thiên đường của người Iran dễ dàng có được

Chỉ là nước chanh và những cặp mắt đen.

Vào buổi tối, đối với người cầu nguyện, con tàu như thể đang bị lắc hoặc trục trặc gì đó. Hành khách quỳ sụp xuống và cúi gập người chào kiểu salaam. Chuyến tàu đêm thư vận đến Meshed có lẽ là đoàn tàu duy nhất trên thế giới mà tất cả hành khách đều quay lưng lại với hướng đi của đoàn tàu: bọn họ ngồi nhấp nhô, mắt dõi về hướng Mecca. Trong suốt chuyến đi, áp lực của thân hình những người cầu nguyện và toa tàu rung theo lòng mộ đạo. Trên đoàn tàu tốc hành Teheran, phụ nữ mặc váy ngắn và áo thun; trên chuyến tàu thư vận đêm này, bọn họ bị phủ kín trong áo choàng và khăn mạng, chỉ hở mỗi gương mặt.

Đương nhiên, chính đặc tính của những người mộ đạo Hồi trên chuyến tàu này khiến bia bị loại ra khỏi danh sách đồ uống ở toa ăn. Tối hôm đó trời rất nóng, khi chúng tôi rời Teheran, tôi rất muốn uống chút gì đó. Tôi đang để dành một chai rượu gin đến Afghanistan.

“Không có bia à?” tôi hỏi người phục vụ. “Anh có gì?”

“Gờ chebub.”

“Không, có đồ uống gì khác không?”

“Bíp tếch.”

“Có rượu vang không?”

Anh ta gật đầu.

“Loại nào?”

“Cơm gờ thập cẩm, súp, xa lét.”[1] [1] Phát âm tiếng Anh giọng Afghanistan: gà kebab, bíp tết, xa lát.

Tôi bỏ ý định gọi đồ uống và quyết định dùng bia. Tôi vừa ăn vừa ngắm cảnh ở cung trăng – miệng núi lửa, những rặng núi ảm đạm ở phía chân trời và bãi cát trải dài hết tầm mắt – lúc đó có một người đàn ông mặc chiếc áo khoác bù xù, cầm một tờ báo và một túi mua hàng, lại chỗ tôi và nói, “Không phiền nếu tôi ngồi cùng chứ?”

“Không sao đâu.” Tờ báo của anh ta là tờ London Daily Telegraph, báo cũ từ năm ngày trước, túi mua hàng chứa đầy những chai nước sát trùng. Anh ta ngồi xuống, đặt cùi chỏ lên báo, chống tay lên cằm và có vẻ rất tập trung.

“Nhìn cô gái kia kìa.” anh ta nói. Một cô gái xinh đẹp đi qua, cô ta mặc một chiếc váy bó sát toàn thân, không phải chiếc váy trùm quen thuộc của những phụ nữ khác: mọi ánh mắt của người ăn đều đổ dồn vào cô. Tôi định bình luận, nhưng anh ta ra dấu cho tôi im lặng. “Đợi chút, tôi muốn tập trung vào cái này.” Anh ta nhìn mông cô gái cho đến khi cô ta ra khỏi toa, nói “Tôi rất muốn gặp một cô nàng như vậy.”

“Sao anh không đến làm quen? Có quá khó đâu.”

“Không được. Bọn họ sẽ không nói chuyện với anh đâu. Nếu anh muốn mời họ đi chơi – như kiểu đi ăn hoặc đi xem chương trình nào đó – họ sẽ không đi trừ phi anh có ý định cưới họ.”

“Thật là kỳ cục.” tôi nói.

“Chưa hết. Tôi sống ở vùng hoang dã Exna – không có phụ nữ.”

“Hiểu rồi, tức là anh lên đây vào cuối tuần.”

“Anh đùa à? Đây là lần thứ hai tôi đến Teheran – lần đầu tiên từ bốn tháng trước.”

“Anh ở trong sa mạc bốn tháng trời?”

“Ở trong núi,” anh ta nói. “Nhưng cũng như nhau cả thôi.”

Tôi hỏi anh ta tại sao lại chọn sống ở vùng núi của Iran, một nơi không có phụ nữ, trong khi anh ta muốn quen một cô gái đến thế.

“Tôi dự tính sẽ gặp một cô ở đây. Tôi biết cô ấy ở Riyadh – một thư ký, rất xinh gái – và cô ấy nói sẽ đến Teheran. Đổi nghề. Vì thế khi quay về Anh quốc, tôi nhận hợp đồng này và viết thư cho cô ấy. Nhưng đã sáu tháng trời mà cô ấy không trả lời thư.”

Bên ngoài trời đã tối đen, không có ánh trăng, sa mạc đen thẫm mịt mùng; dao nĩa trên chiếc bàn trong toa ăn kêu lách cách theo nhịp bánh tàu chuyển động và những người phục vụ bắt đầu cởi áo khoác đồng phục, chuẩn bị cho buổi cầu nguyện tối. Anh kỹ sư – anh ta là kỹ sư giám sát việc xây dựng một dàn khoan dầu – tiếp tục câu chuyện buồn của mình, về việc ký một hợp đồng làm việc ba năm ở Iran chỉ để có cơ hội mong manh gặp cô thư ký.

“Điều tôi thực sự muốn là gặp một cô nàng giàu có, không phải như Sophia Loren, nhưng xinh xắn và có tiền. Tôi từng quen một cô như thế – bố cô ấy làm việc ở ngân hàng – nhưng cô ta kỳ cục lắm và cư xử như trẻ con. Tôi không thể tưởng tượng ra mình sẽ cưới người như thế. Nhìn kìa!”

Cô gái đi qua toa ăn lúc trước đã quay lại và bước qua lần nữa. Lần này tôi mới nhìn rõ cô gái và nghĩ một người từng một mình trên những rặng núi Iran suốt bốn tháng trời sẽ thấy cô ta thật quyến rũ. Anh kỹ sư như phát cuồng theo cách mà tôi thấy cảm động và tuyệt vọng. “Chúa ơi,” anh ta nói, “tôi có thể làm với cô nàng nhiều thứ.”

Cố gắng để đổi chủ đề, tôi hỏi anh ta giải trí thế nào ở công trường.

“Có một bàn chơi bi-a và một cái bảng phi tiêu,” anh ta nói “nhưng mấy thứ đó tệ lắm rồi, tôi không còn chơi nữa. Kể cả chúng còn xài được, thì tôi cũng chẳng đến câu lạc bộ. Không thể chịu được mùi nhà vệ sinh ở đấy. Đó là một trong những lý do tôi đến Teheran – để mua nước tẩy Harpic. Tôi có chín can.”

“Tôi làm gì nhỉ? Ừ, xem nào. Thường thì tôi đọc sách – tôi thích đọc sách. Tôi đang học tiếng Iran. Đôi khi tôi làm việc thông giờ. Đó là lý do vì sao tôi cần quen một cô gái.”

Như anh ta kể về cuộc sống của mình, bảy năm trời sống ở Ả rập Xê út, Abu Dhabi và Iran, tôi gợi ý rằng anh ta nên làm một cái gì đó trong suốt những năm độc thân dài đằng đẵng. Anh ta đồng ý.

“Nhà thổ thì sao?”

“Không, với tôi thì không. Tôi muốn một cô gái ngoan – sạch sẽ, xinh xắn, có tiền và việc làm. Em trai tôi quen nhiều cô như thế lắm. Điều đó làm tôi bực. Có một cô gái làm tóc ở Uxbridge, rất dễ thương, cô ta phát điên vì em tôi. Tôi từng ở với em trai – khi tôi bỏ nhà đi – trong căn hộ của nó ở Hayes. Nhưng nó có mảy may chú ý đến cô ta không? Không hề! Cô ta cuối cùng cũng bỏ nó. Cưới một người khác. Tôi không trách cô ấy. Tôi rất muốn có một cơ hội với cô gái như thế. Tôi sẽ mời cô ấy đi chơi, mua hoa, ăn ngon. Tôi sẽ làm như thế đấy. Tôi sẽ tốt với cô ấy. Nhưng em tôi thì ích kỷ, luôn như thế. Nó muốn có ô tô to, ti-vi màu, luôn chỉ nghĩ đến mình. Còn tôi, tôi quan tâm đến tất cả mọi người.”

“Tôi không hiểu tại sao tôi sống như thế này, nhưng lần cuối bỏ nhà đi gần như là kết thúc với tôi. Tôi đã tìm thấy cô gái ngọt ngào, một cô đánh máy ở Chester và mọi thứ tiến triển rất tốt, tôi bị gã người yêu cũ của cô ấy gọi điện. Hắn nói sẽ giết tôi. Tôi phải chia tay cô ấy.”

Toa ăn giờ không còn ai, mấy anh phục vụ đã cầu nguyện xong và đang dọn bàn cho bữa sáng.

“Tôi nghĩ bọn họ muốn chúng ta đi.” Tôi bảo.

“Tôi rất tôn trọng những người này,” anh kỹ sư nói, “Anh có thể cười nếu muốn, nhưng tôi thường nghĩ đến việc sẽ theo đạo Hồi.”

Bạn đọc cảm nhận

Phạm Thuỳ Linh

Là một người yêu phượt, mình đặc biệt quan tâm đến những tác phẩm về Du Lịch – Văn Hóa. Cuốn sách này sẽ là một hành trang quan trọng cho những chuyến đi. Mình đã từng đi qua đèo Hải Vân vào năm 14 tuổi, chỉ là đi qua thôi, và cũng chưa đủ lớn, nên chưa cảm nhận được sâu sắc thiên nhiên thơ mộng cho đến khi đọc Phương Đông Lướt Ngoài Cửa Sổ. Có lẽ một ngày nào đó, mình sẽ quay lại đó, để thỏa mãn thú đi phượt của bản thân, và cũng muốn biết, mình cảm nhận khác thế nào so với nhiều năm trước, tò mò xem mình đã khác đi bao nhiêu, trưởng thành hơn bao nhiêu.

Một cuốn sách mà dân phượt nên có!

Diệp Anh Nguyễn

Paul Theroux là họa sĩ tài tình, mỗi dòng văn là một bức tranh toàn cảnh về một vùng đất nơi ông đặt chân tới. Ở đó có đầy đủ âm thanh, màu sắc và cảm xúc. Hoạt cảnh náo nhiệt của con người ông gặp mặt, biết tên và đi cùng hành trình ngắn với mình đều đem lại những khác biệt về văn hóa, lối sống và ngôn ngữ. Tất cả đều được ông miêu tả với những từ ngữ sống động và đầy lôi cuốn. Quyển sách khiến tôi đọc ngấu nghiến và không muốn rời từng từ ngữ để làm việc khác bởi tôi nhận thấy tôi có chung niềm đam mê khám phá với tác giả, không có điều kiện để đi nhiều nơi nên việc đi du lịch qua những quyển sách như thế này kích thích trí tưởng tượng và niềm vui được thỏa mãn của bản thân. Cám ơn tác giả đã cho ra đời những cuốn sách hành trình hay như vậy

Trang Vũ

Những năm 70, châu Á so với châu Âu, châu Mỹ là xứ sở mông muội, đất thuộc địa. Dấu ấn thuộc địa, sự phức tạp đan cài giữa cái cũ cứng nhắc và cái mới ngoại bang trải dài trên khắp nẻo đường châu Á, từ Trung Đông lên đến tận Nga. Bằng lời văn có chút trào phúng, Theroux kể về chuyến đi của ông, nhưng không áp đặt cách nhìn, kết luận của bản thân lên độc giả của mình. Cuốn sách đơn thuần chỉ là ghi chép lại những điều tai nghe mắt thấy trên đường đi, của riêng ông, không phải để cổ súy hay giới thiệu du lịch. Thế nên, cuốn sách này không truyền cảm hứng để độc giả lên đường, mà là tư liệu lưu giữ lại hình ảnh châu Á 40 năm trước. Bên cạnh bộ mặt châu Á, ta còn thấy được sự chán nản, muốn thoát ly của giới trẻ phương Tây (đã được đề cập tới trong “Sáu người đi khắp thế gian”). Có vẻ mục đích của hành khách trên chuyến tàu phương Đông trực tuyến là chạy trốn khỏi nước Anh, đến Ấn Độ, Úc – nơi mà họ cho là miền đất hứa.

Giang Vi

Tôi là một người yêu sách cuồng nhiệt và đã hơn 20 năm. Tôi dành cả ngày để đọc, viết blog về sách và viết bình luận. Tôi tin rằng sách là công cụ mạnh mẽ nhất trong cuộc sống để mở mang đầu óc cho những ý tưởng và quan điểm mới. Các thể loại yêu thích của tôi bao gồm tiểu thuyết lịch sử, giả tưởng, khoa học viễn tưởng và phi hư cấu. Tôi cũng thích tìm hiểu về các nền văn hóa khác nhau thông qua văn học.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Related Posts:

Back to top button