Review

Gọi Em Bằng Tên Anh

Thể loại Văn học nước ngoài
Tác giả André Aciman
NXB NXB Trẻ
Công ty phát hành NXB Trẻ
Số trang 316
Ngày xuất bản 01-2017
Giá bánXem giá bán

Giới thiệu sách


Nước Ý những năm 1980. Oliver, một chàng sinh viên 24 tuổi mặc áo sơ mi màu xanh nhạt, cổ áo phanh rộng, tay áo sắn cao, đeo kính râm, đội nón rơm, bước vào mùa hè của cậu thiếu niên Elio 17 tuổi, rồi khi mùa hè đi qua, chàng sinh viên ấy cũng bước ra.

Mùa hè tươi đẹp

Khỏi phải nói, mùa hè ấy, họ yêu nhau. Yêu nhau theo cái cách thi sĩ Xuân Diệu từng giục giã: “Mau với chứ vội vàng lên với chứ / Em, em ơi tình non đã già rồi… gấp đi em anh rất sợ ngày mai”. Họ sốt sắng lao vào nhau vì chao ôi, mùa hè quá đỗi ngắn ngủi. Không hiểu vì sao, dù mùa hè cũng dài như mùa đông, nhưng người ta luôn nghĩ, mùa đông thì dài, mùa hè thì ngắn. Những cuộc tình mùa hè vì thế cũng chỉ như những đoản khúc chông chênh.

Mùa hè quá ngắn để cậu thiếu niên 17 tuổi và chàng sinh viên 24 tuổi có thể làm gì nhiều hơn ngoài việc ngồi bên nhau nơi một chiếc bàn gỗ, dưới chiếc ô nghiêng không đủ che cái nắng chói chang của miền Nam Âu, uống những ly nước chanh mát rượi, và cùng đi câu cá, cùng đạp xe, cùng tranh luận về những nhà soạn nhạc, vồn vã hôn nhau, vồn vã làm tình, rồi những buổi chiều cùng nằm trên giường trong bộ dạng khỏa thân, nhìn ra triền đồi ngập hướng dương cùng những giàn nho trĩu quả, mở toang cửa sổ tràn ánh sáng, bởi vì “…đó là một tội ác khi ngăn ánh sáng chiếu vào (…) nhất là khi em không thể có nó suốt đời.”

Không thể có nó suốt đời, cho nên hai chàng trai ấy vội vàng ngấu nghiến nắng, ngấu nghiến mùa hè, và ngấu nghiến tình yêu. “Hãy để mùa hè đừng bao giờ kết thúc, hãy để anh ấy đừng bao giờ ra đi, hãy để tiếng nhạc cứ vang lên mãi mãi”, Elio thầm cầu nguyện, nhưng mùa hè sẽ kết thúc, Oliver sẽ ra đi, để rồi ‘những hẹn hò từ nay khép lại’, và nơi Elio ngẩng lên để thấy anh ấy lúc này, một ngày kia, cậu sẽ ngẩng lên và anh không còn ở đó. Tất cả hóa ra cũng chỉ là một giấc mộng đêm hè.

Tạm biệt, giấc mộng đêm hè

“- Khoảnh khắc đẹp nhất của em?

– Đêm đầu tiên là thứ em nhớ nhất, […] Và cả Rome.”

– Khoảnh khắc đẹp nhất của em?

– Đêm đầu tiên là thứ em nhớ nhất, […] Và cả Rome.

Đó là đoạn hội thoại gần cuối tác phẩm của cặp tình nhân mùa hè năm nào, sau hai mươi năm xa cách. Hai mươi năm.

Gọi em bằng tên anh là một tổ khúc mà khúc thứ nhất là cảm thức mùa hè nước Ý như một lễ hội yêu đương mà Cesare Pavese đã viết trong La bella estate (Mùa hè tươi đẹp).

Khúc thứ hai là sự si mê say đắm theo lối Shakespeare nơi những bài sonnet ông viết cho chàng thiếu niên Fair Youth. Khúc thứ ba thấm đượm nỗi ám ảnh đầy ảo giác của Thomas Mann trong Chết ở Venice. Khúc thứ tư thấp thoáng cái khát khao phóng túng lộ liễu của những thị dân Italia thời trung cổ mà Boccacio, tác giả của Decameron, từng mô tả.

Khúc cuối cùng, khúc quan trọng nhất, là cái chuỗi ký ức dài dằng dặc theo kiểu Proust. Và xét cho cùng, Gọi em bằng tên anh là một dạng tiểu thuyết Proustian, một cuốn tiểu thuyết đậm chất Proust và Đi tìm thời gian đã mất.

Cũng như với Đi tìm thời gian đã mất của Proust, hãy đừng chỉ đọc Gọi em bằng tên anh bằng mắt, sẽ phí hoài lắm đấy! Thi thoảng, hãy dừng lại, hay đọc thật to thành tiếng những câu văn trùng trùng điệp điệp, vần như thơ, để cho những sợi dây hồi niệm trải dài ra vô cực.

Trong một bài viết của mình, chính André Aciman, tác giả cuốn sách này, từng khẳng định: “Có hai loại tiểu thuyết gia: loại giống con sên và loại giống con én.” Aciman tự nhận cùng một giuộc với Proust, cùng giống con sên. Họ cứ bò chậm chạp về hướng của ký ức, không phải họ không hành động, họ có hành động, nhưng tất cả những hành động của họ đều nằm ở thì quá khứ, còn ở hiện tại, họ chỉ nhắm mắt lại, và hoài niệm. Còn khi mở mắt, mọi cái hiện hữu trước mắt họ đơn giản là di tích của quá khứ đã làm nên họ.

Trên dòng sông hồi tưởng của Elio, những totem ký ức trôi dạt lềnh bềnh: chiếc áo sơ mi xanh, một tấm bưu thiệp in hình cái gò mà Monet từng ký họa, chiếc giường nơi thấm dẫm mùi mồ hôi của cả hai người, rồi cái sân quần, cái bể bơi, căn nhà, khu vườn, tất cả, cả cái thành phố Rome nơi họ đã có ba ngày cho mãi mãi, cả nó nữa cũng là một totem ký ức.

Mỗi lần trở lại thành Rome, Elio lại tới nơi mà nhiều năm về trước, khi anh là một cậu thiếu niên 17 tuổi, nôn thốc nôn tháo vì uống say, và rồi người anh yêu sẽ ghì lấy anh, hôn lên môi anh, một chân anh quấn lấy chân người ấy, buông trôi tất cả, và anh nghĩ mình có thể dành cả đời mình chỉ đứng yên trong tư thế đó.

Thì cứ khép lại giấc mộng tình nho nhỏ, nhưng tình nhỏ đâu có nghĩa là tình dễ quên?

Tình nhỏ đâu dễ quên

Trên mặt sau của tấm bưu thiếp in hình cái gò nơi Monet ký họa, cũng là nơi họ trao nhau chiếc hôn đầu, Oliver viết: Cor Cordium.

Cor Cordium là một cụm từ tiếng Latin, dịch ra nghĩa là “trái tim của những trái tim”. Một điều tác giả không nói ra, nhưng những người yêu văn chương Anh thời trung đại đều biết, Cor Cordium là những chữ được khắc trên bia mộ của thi sĩ Percy Shelley, một trong những tượng đài của phong trào Lãng Mạn châu Âu. Nhưng không chỉ vậy, khi Shelley qua đời, toàn bộ cơ thể ông được hỏa thiêu, trừ trái tim của ông, và đó là thứ duy nhất còn nguyên vẹn.

Mối tình mùa hè đã bị hỏa thiêu, nhưng trái tim mùa hè vẫn đập, vẫn đập gấp gáp như những ngày hai đôi chân dạo bước khắp thành Rome, nhập bọn với một ban nhạc rong, nghêu ngao hát hết ca khúc này đến ca khúc kia không nghỉ, hát cho đến khi bình minh tới.

Oliver, sau hai mươi năm, sau khi đã trở thành người mà anh muốn trở thành, cuối cùng vẫn nói với Elio rằng, mọi chuyện, anh vẫn còn nhớ hết. Cuộc đời con người giống như một bầu trời, tình lớn như những vì sao vĩnh hằng, tình nhỏ chỉ là một cơn mưa sao băng thoáng chốc, ngày nào người ta cũng ngắm sao, nhưng cơn mưa sao băng luôn là phong cảnh đẹp nhất trong ký ức.

Nhớ đến Núi Brokeback, Ennis và Jack cũng làm gì có nhiều hơn một mùa hè để chăn cừu, để say sưa ăn bữa tối bên đống lửa và huyên thuyên về tấn trò đời, một mùa hè duy nhất, không hơn. Nhớ đến Chết ở Venice, giữa một thành phố Venice rực rỡ đê mê, người văn sĩ nổi tiếng cũng đột ngột bị hớp hồn bởi một thiếu niên Ba Lan xinh đẹp.

Và như Oscar Wilde từng viết: “Điểm khác nhau duy nhất giữa một niềm đam mê nhất thời và một niềm đam mê suốt đời, đó là niềm đam mê nhất thời bao giờ cũng kéo dài lâu hơn.”.

Mùa hè đã qua, Elio và Oliver đã đi ra khỏi cuộc đời nhau, đã ra khỏi căn nhà của nhau, nhưng trong trái tim vẫn còn nán lại. Mà trái tim sẽ không bao giờ bị hỏa thiêu trên giàn lửa.

Cho nên thiên thu đôi khi chỉ nằm trong một khắc.

[taq_review]

Bạn đọc cảm nhận


Huyền Trang

” Nếu bạn thích thứ văn chương dũng cảm, sắc sảo, hoan hỉ, trần trụi, tàn bạo, dịu dàng, nhân văn và đẹp đẽ thì bạn đã tới đúng chỗ rồi đấy.” – Nicole Krauss.

Cuốn truyện này mình mua sau khi xem phim, cảm giác nó còn tàn bạo hơn cả phim, sau khi xem phim đã buồn muốn khóc, hóa ra đọc truyện mới thấy phim có cảm giác còn màu hồng hơn cả truyện, truyện đưa mình vào những cảm xúc trái ngược, lúc lên lúc xuống, rồi lại dồn dập, lúc thì dịu dàng. Mình đã khóc rất nhiều vào đoạn cuối. Truyện ở ngôi kể thứ nhất nên đã bộc lộ được tất cả những suy nghĩ của Elio nhưng lại hơi khiến tình cảm của Oliver chưa bộc lộ ra hết trong mắt mình. Nếu tình cảm của oliver lúc ấy được tác giả khai thác rõ hơn thì đây đúng là chả còn gì để chê.

Nhưng mình nghĩ nếu đã muốn mua cuốn này, hãy suy nghĩ kĩ, tính cách và suy nghĩ của nhân vật chính sẽ không phải là ai cũng có thể chấp nhận được ở một mức nào đó.

Quyen Phan

Mình đã đọc bản tiếng anh của tác phẩm này vào 2 năm trước, nay biết tin có phim nên mình biết chắc sẽ được dịch sang tiếng Việt. Mình đang rất trông chờ xem dịch giả sẽ chuyển thể cuốn sách này sang tiêng Việt như thế nào vì bản tiếng anh đậm chất thơ và lãng mạn vô cùng. Trong truyện có rất nhiều điển tích, mượn thơ, “quotes” để đối thoại, nếu dịch non tay sẽ trở nên lan man khó hiểu ngay. Một tiểu thuyết ngắn rất đáng để đọc nếu như ai muốn quay về tuổi trẻ yêu điên dại, muốn được sống lại khoảnh khắc vụng trộm, nức nở của mối tình đầu.

Elio: I’m sick, aren’t I?
Oliver: No, you’re not sick – I wish everyone were as sick as you.
Call me by your name _Andre Aciman

Ngo Vinh

Có những người bước vào cuộc đời bạn chỉ bằng một cú chạm mặt và bạn nhận ra đó chính là tình yêu của đời mình. Elio cậu trai 17 tuổi say nắng ngay lần đầu khi gặp Oliver, một học giả Mỹ, khách trọ mùa hè của gia đình Elio và làm công việc phụ tá bản thảo cho cha cậu tại biệt thự ở một vùng quê nước Ý.

Mùa hè rực lửa, cháy bỏng đam mê và dâng cao như thủy triều rồi rút nhanh để rồi ám ảnh suy kiệt giữa hai chàng trai trẻ. Là những phút giây len lén trao nhau tín hiệu rồi bắt đầu xé rào và đến với nhau trong sự vẹn nguyên về mặt xúc cảm.

Tôi thích cách xây dựng một mối tình lệch tuổi về hai nhân vật chính của tác giả, nếu cậu thiếu niên 17 tuổi mộng tưởng, kiệt quệ vào háo hức để kẻ mà mình say nắng bước vào cuộc đời của mình đầy bạo liệt và dâng hiến cả thanh xuân non choẹt thì vị học giả 24 tuổi lại từ tốn, thả thương yêu đúng cách đúng huyệt để đối phương nhớ mãi và mãi về sau trở thành một mối tình khắc cốt ghi tâm.

Cũng như những mối tình đẹp khác- đẹp để rồi dang dở, họ xa nhau và mỗi người bỏ lại phía sau một mối tình thời trai trẻ. 15 năm gặp lại nhau trong sự cố tình chạm mặt của Elio khi mà cái tên Oliver triều mến ngày nào vẫn hiển hiện, vẫn đó những đường nét của chàng trai 24t lần đầu chạm mặt, là nụ cười màu da và mùi hương cơ thể. Có chăng gia đình nhỏ 1 vợ, 2 con chính là con sông sâu vạn trượng cắt ngang thứ mà cả hai đã từng thực hiện “Gọi Em bằng Tên Anh”. Cái mùa hè năm ấy dội về đầy sinh động và giờ trong hình hài của hai gã trung niên có lẽ:
“Và giống như những người già ngồi quanh quảng trường nhỏ đối diện tượng đài Piave, ta sẽ nói về hai thanh niên đã hạnh phúc biết bao trong vài tuần ngắn ngủi, để suốt phần đời còn lại cứ nhúng mẫu bông hút vào cái bát hạnh phúc ấy mà uống, cứ sợ rồi sẽ cạn, chỉ dám uống mỗi lần từng ngụm nhỏ vào những dịp lễ kỷ niệm tinh thần…Hai thanh niên không bao giờ có thể xóa bỏ, lãng quên, phủ nhận hay sống lại cái hạnh phúc ấy- nó cứ mắc kẹt trong tâm tưởng như hình ảnh bọn đom đóm bay trên cánh đồng mùa hè khi trời tối cứ nhắc đi nhắc lại, thay vào đó hai người có thể đã thế này”.

Và 5 năm nữa, vỏn vẹn hai mươi năm họ lại gặp nhau ở điểm bắt đầu khi mà mọi cảnh vật vẫn vẹn nguyên và một số người đã ra đi vĩnh viễn, mớ kỷ niệm vẫn sống động như ngày nào, nụ hôn giữa phố Rome sau trận nhậu ra trò vẫn hấp háy hương vị lạc lầm của tuổi thanh xuân. Và nơi ấy chỉ cần quay đi, cậu trai 17 tuổi quay về và chỉ ước:
“Nếu anh nhớ tất cả mọi thứ, tôi muốn nói, và nếu anh thực sự giống em thì trước khi anh rời đi vào ngày mai hay anh vừa sắp sửa đóng cửa chiếc taxi, vừa nói xong lời từ biệt với mọi người khác và chẳng còn gì để nói nữa trên đời này, khi ấy, chỉ một lần này thôi quay nhìn em, dù chỉ là vui đùa, hoặc là thoáng nghĩ lại, những điều này có ý nghĩa biết bao đối với em khi ta từng bên nhau, và như ngày xưa, hãy nhìn thẳng vào mặt em, để em ngắm anh và GỌI EM BẰNG TÊN ANH”.

*Có những thứ ở hiện tại mà mỗi chúng ta không biết nó sẽ trở thành kỷ niệm đến khi chúng ta đánh mất. Kỷ niệm sẽ là thứ nuôi sống ta khi ngày nào đó ta dạt vào một bến bờ sâu thẳm của miền ký ức. Dịu ngọt, đắng cay, dữ dội, bồng bột, cuồn cuộn hòa vào dòng chảy hiện thực nhiều đau đớn. Gọi Em Bằng Tên Anh sẽ rất khó quên trong trái tim người đọc bởi những cảm thông của người cha trước đứa con 17 tuổi nhận ra tình yêu ngang trái của đời mình để rồi ngồi lại tâm tình:

“Con có một tình bạn đẹp, có lẽ hơn cả tình bạn. Cha ghen tị với con. Ở địa vị của cha, hầu hết các vị phụ huynh sẽ mong toàn bộ câu chuyện ấy biến đi, hoặc cầu nguyện rằng con trai của họ vượt qua cho chóng. Nhưng cha không phải một phụ huynh như thế. Ở địa vị của con, nếu có nỗi đau hãy nuôi dưỡng nó, và nếu ngọn lửa bùng lên, đừng dập tắt nó, đừng tàn bạo với nó. Sự rút lui có thể là thứ kinh khủng khi nó khiến ta thức tỉnh vào đêm, và khi những kẻ khác quên ta đi nhanh chóng hơn ý muốn của ta. Ta hy sinh bản thể quá nhiều để được chữa lành cho nhanh chóng, thế nên đến năm 30 tuổi ta đã cạn kiệt, chả còn gì để trao đi mỗi khi bắt

Giang Vi

Tôi là một người yêu sách cuồng nhiệt và đã hơn 20 năm. Tôi dành cả ngày để đọc, viết blog về sách và viết bình luận. Tôi tin rằng sách là công cụ mạnh mẽ nhất trong cuộc sống để mở mang đầu óc cho những ý tưởng và quan điểm mới. Các thể loại yêu thích của tôi bao gồm tiểu thuyết lịch sử, giả tưởng, khoa học viễn tưởng và phi hư cấu. Tôi cũng thích tìm hiểu về các nền văn hóa khác nhau thông qua văn học.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Related Posts:

Back to top button