Cây Vỹ Cầm Cuồng Nộ

Nguyễn Thị Quỳnh Trúc

“Cây vĩ cầm cuồng nộ” là một cuốn hồi ký tuyệt vời, một câu chuyện đầy cảm hứng và xúc động về một người thầy đã dùng linh hồn nghệ thuật của mình, sức mạnh của những nỗi đau trong quá khứ để phá bỏ những giới hạn về nhận thức năng lực của biết bao thế hệ học trò. Thầy là người đã thắp lên ngọn lửa của sự đam mê, tình yêu thương, niềm tin tưởng mãnh liệt vào sức mạnh của việc luyện tập chăm chỉ. “Cây vĩ cầm cuồng nộ” đưa bạn vào một cuộc hành trình vượt trội của những giá trị nhân văn, của những giá trị nhân sinh quan sâu sắc. Cuốn sách không chỉ là một câu chuyện mang tính định hướng, không chỉ là một câu chuyện về phong cách giáo dục, mà nó còn là câu chuyện đặt ra cho chúng ta một câu hỏi đơn giản nhưng sâu sắc “làm thế nào để sống?”.

Câu chuyện về thầy Jerry Kupchynsky hay còn được gọi là “Mr. K”, là một thầy giáo dạy nhạc người gốc Ukraina, được kể lại bởi hai người bạn học nhạc từ thời thơ ấu. Đó là Cựu Phó tổng biên tập của tờ Wall street Journal – Joanne Lipman, cựu học sinh của ông và Melanie Kupchynsky, một nghệ sĩ violon tài năng trong giàn nhạc Chicago danh giá và cũng là con gái thầy K. Câu chuyện đã thu hút được sự quan tâm của hàng triệu độc giả trên khắp thế giới, một cuốn sách đã chạm sâu đến tâm hồn độc giả, một câu chuyện đã truyền lửa đam mê và cảm hứng sống cho không biết bao nhiêu cuộc đời. Câu chuyện cuộc đời của thầy K – một cuộc đời đã trải qua những biến cố trong cuộc đời, đã dùng phong cách giảng dạy tưởng chừng như khắc nghiệt của mình để đưa học trò của ông vào một hành trình vượt trội, hành trình phá bỏ những giới hạn của nhận thức và năng lực để vươn đến những tầm cao mới. Phong cách giảng dạy, kỹ luật hà khắc của thầy K là quyết đoán hay độc tài, là yêu thương hay ghét bỏ, là truyền cảm hứng hay xấc xược – chọn từ nào là tùy thuộc vào quan điểm mỗi người, nhưng tựu trung lại, tất cả đều là những phẩm chất đối nghịch nhưng thống nhất trong chính con người thầy K, và không một ai có thể phủ nhận kết quả phi thường, sự trưởng thành về năng lực và tâm hồn những học trò của thầy, và quan trọng không thể phủ nhận được sự ngưỡng mộ của bao thế hệ học trò đối với thầy qua bao thế hệ.

Ấn tượng xuyên suốt cuốn sách có lẽ là hình ảnh và phong cách giảng dạy của thầy K, vừa thô bạo một cách đáng sợ, vừa hài hước một cách đáng yêu . Đó là hình ảnh mà theo Joanne thì “là người đàn ông kinh khủng nhất, ông trông giống như hung thần trong một quyển truyện tranh. Bất cứ lúc nào cũng có thể nổ tung bởi cái vỏ bọc bên ngoài, xé vụn những thứ quần áo đang bó buộc mình và giẫm nát cả khán phòng trường phổ thông”, là một người thầy “luôn la hét, mắng mỏ và giậm chân thình thịch”. Là một người yêu sự tự do của mỗi cá nhân, là một người tin rằng một đứa trẻ có những nhu cầu khác nhau, tôi thấy những ứng dụng phổ quát của thầy K khó nuốt, nhưng đi đến phần cuối của cuốn sách tôi mới thấm thía được sự nghiêm khắc của thầy K. Sẽ tuyệt vời thế nào, nếu bạn có một người thầy có thể khiến bạn buông bỏ những giới hạn năng lực của mình, và thầy K đã làm được điều đó đối với Joanne ” đó là một điều kỳ lạ. Trong khi thầy K đang toát mồ hôi, phun nước bọt phì phì và giậm chân trên bục chỉ huy, tôi thấy mình như đang tan biến vào âm nhạc với cảm giác tràn trề hạnh phúc, thầy K đã thực hiện được một điều bất khả thi, khiến chúng tôi giỏi hơn cả khả năng của mình”. Vâng, không gì khác đó là cảm giác mãn nguyện, cảm giác hạnh phúc tột bậc này thật là một trải nghiệm không ngôn ngữ nào có thể tả nổi, nó hình thành dưới dạng cảm xúc, một luồng cảm xúc mãnh liệt mà chỉ có thể hiện nắm bắt được khi ta thực sự vượt qua được giới hạn của bản thân mình. Vậy điều gì có thể khiến thầy K tạo ra được động lực phi thường như vậy? Điều gì đã khiến cho sự thô bạo của thầy K trở nên hài hước, đáng yêu và giá trị như vậy? Tài năng, sức mạnh hay áp lực.

Nhà soạn nhạc vĩ đại Mozart đã từng nói : “Để tạo ra một thiên tài, không nhất thiết phải có một trí thông minh hay khả năng tưởng tượng siêu phàm, hoặc cả hai thứ đó cộng lại, chính tình yêu thương, yêu thương rất nhiều lại là bản chất trong tâm hồn của những tài năng”. Điều đó đã lý giải cho “hiện tượng thầy K”, không gì khác ngoài tình yêu thương, sự kỳ vọng lớn lao, niềm tin vào sức mạnh của sự luyện tập chăm chỉ. Đây đâu phải là câu chuyện về sự hà khắc, đây đâu phải là câu chuyện của sự độc tài và xấc xược, đây là câu chuyện mà ở bất cứ góc cạnh nào của ngôn từ, dù có sắc lạnh, đau khổ hay chia phôi ta cũng có thể tìm thấy tình yêu. Thật tuyệt vời, ta có thể tìm thấy tình yêu ở khắp mọi nơi trong cuốn sách này. Đây là một câu chuyện hồi ký đi kèm với những câu chuyện nhỏ về cuộc sống rất xúc động. Ta có thể cười, có thể khóc, có thể vỡ òa trong niềm hạnh phúc và tan chảy trái tim khi cảm thấy đau đớn đến cực độ. Có điều gì tuyệt vời hơn, khi có một người thầy “gào lên không phải bởi vì chúng tôi không thể học được, mà bởi vì ông hoàn toàn chắc chắn rằng chúng tôi có thể học được”. Gía trị của câu chuyện là ở sự kỳ vọng, những niềm tin trong con người thầy K, “đối với thầy, có một điều hiển nhiên là không có đứa trẻ nào không có tài năng, mà chỉ có đứa trẻ tập luyện chưa đủ chăm chỉ”. Cuốn sách giúp ta có một cái nhìn sâu sắc hơn về chính con người mình, ta đã tin như thế nào, ta đã làm những gì và không làm những gì, liệu ta đang có quá dễ dãi với bản thân, có đang đặt những giới hạn sai lầm vào bản thân và liệu ta có đang có những giới hạn sai lầm về năng lực của bản thân. Câu chuyện của thầy K mang lại cho ta không chỉ với vai trò là định hướng cách sống, cách giảng dạy, cách rèn luyện, mà còn giúp ta có một cái nhìn khách quan và đa chiều hơn từ thành công của chính mình và của người khác.

Thếnhưng, câu chuyện về cuộc đời thầy K đâu chỉ có vậy. Trải qua một tuổi thơ vô cùng bất hạnh, bị bỏ đói, bỏ tù, bị bắn, phải hai lần trốn chạy khỏi quê hương, Cha đẻ cũng như Cha dượng đều bị bỏ tù, cuộc đời thầy xuất phát từ con số không khi lần đầu tiên đặt chân đến khu trại tập trung của Đức Quốc Xã, rồi lại bỏ trốn sang Mỹ. Ở Mỹ, ông bắt đầu sự nghiệp và lập gia đình, thế nhưng cuộc đời ông như chưa bao giờ lặng sóng gió, vợ ông bị bại liệt, ông phải chăm sóc vợ và nuôi dạy hai đứa con gái nhỏ. Đặc biệt là cuộc tìm kiếm cô con gái thứ hai mất tích bảy năm trời và một kết cục kinh hoàng. Thế nhưng có lẽ sự cứu cánh của âm nhạc, đã đem lại cho thầy K một tình yêu và vượt qua mọi biến cố để đứng vững trong cuộc đời, để ở đó thầy có thể tìm thấy tình yêu thương và cho đi yêu thương, để ở đó ta học được vô vàn ý nghĩa từ cuộc đời của thầy. Câu chuyện cuộc đời thầy K nhấn mạnh vẻ đẹp của sự đau đớn của bất hạnh, câu chuyện của thầy gợi lên tiếng cười trong những giọt nước mắt. Câu chuyện khiến ta tự vấn bản thân mình, những khó khăn trong cuộc đời ta đâu có đáng là gì so với nỗi đau của họ, tại sao ta phải sống mà từ bỏ đam mê, tại sao ta phải sống mà không hiến dâng gì được cho đời. Những người như thầy K, khó khăn, bất hạnh dường như không làm họ đầu hàng, mà chỉ làm cho câu chuyện cuộc đời họ thêm phần mạnh mẽ, thêm phần tươi đẹp. Những nốt trầm trong bản nhạc cuộc đời thầy K, không làm cả bản nhạc cuộc đời thầy trầm lại, mà lại làm cho bản nhạc thêm phần ý nghĩa. Thầy K mạnh mẽ bước đi trong những sóng gió của cuộc đời, và vẫn lặng lẽ cống hiến những giá trị lớn lao cho cuộc đời. Thầy K đánh thức những tài năng, những tâm hồn non nớt, bằng việc giáo dục họ với kỷ luật thép, dạy họ cách đối diện với khó khăn và chướng ngại vật, thầy K khiến họ “không thể tin được mình đang làm gì và cảm thấy vui sướng đến mức nào, và rõ ràng khán giả cũng không thể tin được điều này. Nó thực sự tuyệt vời. Nó quả thực là một điều bất khả thi. Nó thực sự điên rồ”. Vâng, bản hòa tấu câu chuyện của cuộc đời thầy K, có những nốt trầm, có những nốt giòn tan hạnh phúc và có những nốt giá trị.

Tôi đã cười, đã khóc vì câu chuyện của hai tác giả, hai giọng nói này, chuyện từ giọng nói này sang giọng nói kia nhưng thật sự nhẹ nhàng, chắc bởi vì họ có nối kết bởi thầy K. Những giá trị nhân văn sâu sắc, những bài học cách sống, học cách làm người được kể lại một cách giản gị, thật tuyệt vời khi giữa bộn bề cuộc sống phức tạp như thế, ta có thể tìm gặp một câu chuyện nhẹ nhàng, giản gị, nên thơ giữa đời thực, để ta có thể yêu, có thể ghét, có thể mơ mộng và có thể học hỏi được nhiều điều. Hãy đọc “cây vĩ cầm cuồng nộ”, và bạn sẽ thấy biết ơn những gì mình đang có, để bạn có thể vứt bỏ những thứ hào nhoáng bên ngoài cuộc sống và theo đuổi những giá trị của chính con người bạn, bạn sẽ có thể tìm được niềm cảm hứng mới cho học tập và công việc. Hãy đọc cây vĩ cầm cuồng nộ để biết ơn những con người đã dạy dỗ và làm nên con người ta, thành công của con người ta hiện tại. 

Đức Đặng