1Q84

Giới thiệu sách

Cuốn 1Q84 kể về quá trình một tổ chức cánh tả biến đổi thành một giáo phái của những kẻ điên rồ và những tên sát nhân, ám chỉ giáo phái Aum – giáo phái đã gây nên vụ đầu độc kinh hoàng trong hệ thống xe điện ngầm ở Tokyo năm 1995 khiến 12 người thiệt mạng và hàng trăm người chịu những di chứng nặng nề về thể chất và tinh thần.

Khi giải thích ý đồ cuốn tiểu thuyết, Haruki Murakami cho biết ông muốn cảnh báo mọi người về nguy cơ của chủ nghĩa chính thống và khuynh hướng xuất hiện các giáo phái trong bối cảnh khủng hoảng toàn cầu của thế giới hiện đại.

Cho tới nay, chỉ trong vòng nửa năm, số lượng bản in 1Q84 đã lên tới con số kỷ lục là 3,23 triệu bản. Ngay sau khi ra mắt bạn đọc hồi cuối tháng 5 năm nay, cuốn 1Q84 đã ngay lập tức được người dân Nhật tranh nhau tìm mua và mau chóng biến mất khỏi các quầy sách, bởi vậy đã phải liên tục tái bản nhiều lần.

Kỷ lục của cuốn tiểu thuyết 1Q84 còn có ý nghĩa hơn nữa bởi vì đây là tác phẩm văn học đầu tiên kể từ năm 1990 giành được danh hiệu “cuốn sách bán chạy nhất trong năm” ở Nhật.

Trước đó, danh hiệu này thường chỉ thuộc về các loại sách tra cứu mang tính giải trí, các cuốn hồi ký chính trị hoặc tư liệu. Ngay cả năm nay cũng vậy, tuy được thừa nhận là bestseller nhưng 1Q84 vẫn thua kém chút ít cuốn sách tra cứu những từ tượng hình khó đọc.

Theo lời nhà văn Haruki Murakami, cuốn 1Q84 có thể coi là câu trả lời độc đáo đối với cuốn 1984, cuốn tiểu thuyết được coi là kinh điển của văn hào Anh George Orwell. (Cũng nên biết thêm trong tiếng Nhật, chữ Q phát âm gần giống cách phát âm số 9 trong tiếng Anh).

Haruki Murakami năm nay đã 60 tuổi. Ông là nhà văn Nhật được biết đến nhiều nhất ở nước ngoài. Tất cả các cuốn tiểu thuyết của ông đều bán rất chạy, chẳng hạn như các cuốn Biên niên ký chim vặn dây cót, Rừng Na Uy, Kafka bên bờ biển.

Ông cũng được coi là một trong những ứng cử viên nặng ký cho giải Nobel văn học trong tương lai mặc dù ông đã có lần tuyên bố không coi trọng các giải thưởng văn học. Theo lời ông, phần thưởng lớn nhất đối với nhà văn là được độc giả yêu mến.

[taq_review]

Trích đoạn sách

Sau buổi họp báo, Komatsu gọi điện thoại tới, nói mọi việc đều thuận lợi, hoàn hảo.

“Đẹp quá, quá là đẹp ấy!” Komatsu nói với giọng hưng phấn hiếm thấy, “Ôi trời, không ngờ cô ấy lại hoàn hảo đến thế. Ứng đối lưu loát lắm, để lại ấn tượng tốt cho tất cả mọi người có mặt ở đây.”

Nghe Komatsu nói vậy, Tengo không ngạc nhiên. Tuy không có căn cứ cụ thể nào, nhưng anh chẳng hề lo lắng về buổi họp báo, anh đã dự kiến từ trước, những chuyện này một mình cô cũng có thể đối phó dễ dàng. Chỉ có điều, cái từ “ấn tượng tốt” nghe có vẻ không hợp với Fukaeri lắm.

“Không để lộ ra sơ hở nào đấy chứ?” Tengo cẩn thận hỏi lại.

“Không đâu. Cố gắng rút ngắn thời gian, gặp câu hỏi nào không tiện trả lời thì kéo léo chuyển hướng sang chủ đề khác. Mà thực ra, gần như không có câu hỏi nào hóc búa khó nhằn. Dù sao thì cũng chỉ là một cô bé mười bảy tuổi thôi mà, cả đám phóng viên đâu nỡ đóng vai phản diện ở đây chứ. Tất nhiên, vẫn phải thêm một dòng chú thích: ‘Ít nhất hiện giờ là như vậy’, trời mới biết được sau này sẽ thế nào. Trên thế giới này, gió là thứ có thể đổi chiều ngay được.”

Trong đầu Tengo mường tượng ra hình ảnh Komatsu hết sức nghiêm túc đứng bên bờ vách đá, đang liếm ngón tay giơ ra để thăm dò hướng gió.

“Tóm lại, may mà cậu đã tập dượt trước rất tốt. Cám ơn cậu nhiều. Các bài đưa tin về giải thưởng và buổi họp báo có lẽ sẽ đăng trên báo số ra chiều mai.”

“Fukaeri mặc đồ gì vậy?”

“Quần áo à? Thì quần áo bình thường thôi. Áo len mỏng bó sát người với quần bò.”

“Có phải quần áo làm nổi bật bộ ngực lên không?”

“Ừm, nghe cậu nói vậy tôi cũng thấy thế thật. Hình dáng bộ ngực rất đầy đặn, cứ như vừa mới ra lò, vẫn còn nóng phừng phừng ấy,” Komatsu nói, “Tengo à, cô bé này chắc chắn sẽ trở thành nữ tác giả thiên tài nổi tiếng khắp cả nước đấy. Người thì xinh đẹp, đầu óc lại nhanh nhạy sáng sủa, dù nói năng hơi kỳ lạ một chút. Chủ yếu nhất là trên người cô ấy toát ra một bầu không khí không tầm thường. Từ trước đến giờ, tôi đã chứng kiến nhiều tác giả lần đầu tiên xuất hiện trước mặt công chúng, nhưng cô bé này là đặc biệt nhất. Tôi nói đặc biệt, tức là thực sự đặc biệt đấy. Một tuần nữa, tạp chí đăng tải Nhộng không khí sẽ ra sạp, muốn cược gì cũng được, kể cả cược một cánh tay một cẳng chân tôi cũng dám chơi luôn, không đến ba ngày, tạp chí sẽ bán sạch sành sanh không còn một quyển cho xem!”

Tengo nói cảm ơn anh ta đã gọi điện báo, sau đó gác máy. Anh thấy mình như cũng thở phào được một hơi. Dù sao cũng coi như đã vượt qua cửa ải đầu tiên. Tuy vẫn không thể dự đoán được sẽ có bao nhiêu cửa ải khác đang đợi phía trước.

Tin về buổi họp báo được đăng trên số báo ra chiều hôm sau. Tan giờ dạy ở trường dự bị, Tengo ghé vào một ki ốt ở ga tàu điện mua bốn loại báo khác nhau, đem về đọc và so sánh. Nội dung các bài báo không khác nhau nhiều. Bài viết không dài lắm, nhưng với một bài đưa tin về người đoạt giảiTác giả mới của tạp chí văn nghệ thì là phá cách lắm rồi. (Thông thường những tin thế này hầu hết đều bị cắt cúp còn không quá năm dòng). Đúng như Komatsu dự đoán, vì đoạt giải thưởng là một thiếu nữ mười bảy tuổi, nên các cơ quan truyền thông đều tâng bốc hết lời. Báo viết cả bốn thành viên ban giám khảo không hề tranh luận gì khi chọn Nhộng không khí của Fukaeri là tác phẩm đoạt giải, buổi họp chấm giải kéo dài chưa đến mười lăm phút đã kết thúc, và là trường hợp cực kỳ hiếm thấy. Bốn tác giả cá tính rất mạnh ngồi lại một chỗ, vậy mà ý kiến của cả bốn không ngờ lại hoàn toàn thống nhất, chuyện như vậy chưa từng xảy ra. Trong giới văn nghệ, tác phẩm đã nổi như cồn. Trong buổi họp báo quy mô nhỏ ở chính gian sảnh tổ chức lễ trao giải thưởng, cô “tươi cười vui vẻ” trả lời “chững chạc rõ ràng” những câu hỏi của phóng viên.

Về câu hỏi “Sau này có tiếp tục viết tiểu thuyết nữa không”, cô trả lời: “Tiểu thuyết chẳng qua chỉ là một hình thức biểu đạt tư tưởng, lần này tôi chỉ ngẫu nhiên lựa chọn hình thức này, còn lần sau sẽ chọn hình thức gì, tôi chưa biết.” Thật khó tưởng tượng được Fukaeri lại nói ra một câu dài, hoàn chỉnh đến thế. Có lẽ phóng viên kia đã khéo xâu chuỗi những câu ngắn và cụt của cô lại, rồi bổ sung một cách thích đáng, rồi chỉnh lại thành câu dài như vậy. Đương nhiên, cũng có khả năng cô nói một mạch cả câu dài hoàn chỉnh. Với Fukaeri, chẳng nói chắc được điều gì.

Còn câu “Thích tác phẩm gì?”, đương nhiên câu trả lời của cô là Truyện kể Heike. Có phóng viên hỏi cô thích phần nào của Truyện kể Heike, Fukaeri liền đọc thuộc lòng cả phần cô thích. Mất hơn năm phút mới đọc hết đoạn dài đó. Những người có mặt lúc ấy đều khâm phục, khi cô đọc xong, cả hội trường tĩnh lặng như tờ trong giây lát. Thật may (có lẽ phải nói như thế), không có phóng viên nào hỏi về loại âm nhạc yêu thích của cô.

“Giành được giải Tác giả mới, ai là người mừng cho em nhất?” Với câu hỏi này, cô im lặng một lúc lâu (cảnh tượng này Tengo có thể tưởng tượng ra được), sau đó trả lời: “Đây là bí mật.”

Chỉ đọc bài viết trên báo là biết được lúc trả lời các câu hỏi của phóng viên, Fukaeri không nói dối câu nào. Cô nói ra toàn sự thực. Trên báo đăng ảnh cô. Nhìn Fukaeri trong ảnh còn xinh đẹp hơn cả trong ký ức của Tengo. Khi đối diện trò chuyện, sự chú ý bị những động tác hình thể, sự thay đổi nét mặt, những lời nói của cô làm xao lãng, còn nhìn cô trên một tấm ảnh tĩnh, anh mới nhận ra rằng gương mặt cô xinh đẹp thanh tú đến nhường nào. Chỉ là tấm ảnh chân dung nhỏ chụp ở buổi họp báo (nếu đúng là cô mặc chiếc áo len mùa hè như lần trước), nhưng lại có thể thấy ở đó một thứ ánh sáng. Đó có lẽ chính là thứ tựa như “bầu không khí không tầm thường” mà Komatsu nhắc tới.

Tengo gấp đống báo lại, đứng trong bếp uống một lon bia, bắt đầu chuẩn bị một bữa tối đơn giản. Tác phẩm do mình viết lại được nhất trí thông qua, giành giải Tác giả mới của tạp chí văn nghệ, gây tiếng vang lớn, hơn nữa sau này rất có thể sẽ trở thành sách bán chạy. Nghĩ thế, anh chợt thấy là lạ. Một mặt thì thực sự vui mừng, mặt khác anh cảm thấy bồn chồn không yên. Dù tất của không nằm ngoài dự liệu, nhưng mọi chuyện thật có thể dễ dàng thuận lợi vậy sao?

Lúc chuẩn bị bữa tối, anh chợt nhận ra mình hoàn toàn không còn cảm giác thèm ăn. Khi nãy còn thấy bụng rỗng, giờ đã chẳng muốn ăn gì hết. Anh lấy màng ni lông giữ tươi bọc đống thức ăn làm dang dở, cho vào tủ lạnh, rồi ngồi trên ghế trong bếp, ngước nhìn tờ lịch treo trên tường, lẳng lặng uống bia. Tờ lịch treo tường ấy là quà tặng của ngân hàng, bên trên in ảnh bốn mùa núi Phú Sĩ. Tengo chưa bao giờ leo núi Phú Sĩ, cả tháp Tokyo cũng chưa lên lần nào, thậm chí cả tầng thượng của một tòa nhà cao anh cũng chẳng lên bao giờ. Từ nhỏ anh đã không hứng thú với độ cao. Tại sao nhỉ? Tengo thầm nghĩ. Có lẽ vì mình xưa nay vẫn luôn cúi đầu để ý dưới chân mà lặng lẽ sống qua ngày.

Bạn đọc cảm nhận

Tran Thuy An

Haruki rất hiếm khi viết những tác phẩm dài hơi như thế này, và 1Q84 đúng là một tác phẩm vừa dài, vừa có trọng lượng nội dung. Truyện hay, cuốn hút và luôn giữ vững cái sắc thái mơ hồ-kì bí-sâu sắc khó hiểu rất “Haruki”. Cách mà Haruki tạo ra hai câu truyện song song trong cùng một cuốn sách, tưởng như không liên qua gì tới nhau mà chỉ để cho người đọc không bị hụt hơi, song lại vặn xoắn các chi tiết lại từ từ để tạo ra điểm giao thoa giữ chúng, đúng là luôn làm mình bất ngờ và thích thú.

Một tác phẩm nên đọc thử, thậm chí là với những người mới “nhập môn”, hoàn toàn lạ lẫm với văn Haruki Murakami. Anh bạn thân của mình đã bắt đầu với series 1Q84 và sau đó thích luôn sách của Haruki ấy!

Nguyễn Thị Thúy Nga

Bố cục truyện mới lạ, độc đáo, cứ một chương viết về Aomame thì chương kế tiếp lại nói đến Tengo, hai con người với hai câu chuyện đan xen vào nhau, có mối quan hệ mật thiết với nhau, để đến chương cuối cùng của bộ tiểu thuyết, tác giả mới cho họ cơ hội được gặp nhau.

Đúng như lời bình ngay trên bìa sách “Cuốn hút. 1Q84 là một tiểu thuyết lớn theo mọi nghĩa. Độc giả một khi đã sa chân vào dòng chảy thời gian của nó thì khó lòng bước lên bờ.” Quả thật, cứ đọc hết một chương nói về Aomame, ta lại cảm thấy mạch hiếu kỳ về cô gái này như bị cắt ngang, tạm chuyển sang câu chuyện về chàng Tengo, nửa muốn bỏ qua mà đọc sang chương tiếp theo về Aomame để thỏa sức tò mò, nửa muốn đọc tiếp chương này theo đúng trình tự dòng chảy của câu chuyện. Tuy nhiên, khi đã đọc tiếp câu chuyện của Tengo thì suy nghĩ, cảm xúc của ta hệt như ở chương trước viết về Aomame. Thế nên ta bị cuốn sâu vào câu chuyện cuộc sống của hai con người này từ lúc không hay và không thể buông bỏ được.

Chẳng những vậy, sức hấp dẫn của bộ truyện còn đến từ những khái niệm mới lạ, là sản phẩm của trí tưởng tượng và sự sáng tạo một cách táo bạo, khiến ta đang đọc dở một đoạn câu chuyện thì phải lật lại những trang trước đó, liên kết lại các sự việc, ngôn từ thì mới có thể hiếu hết được.

Bỏ qua những cảnh nóng bỏng, nếu không nói là khá sốc khi những cảnh này tràn ngập bộ truyện, chiếm hơn 50%, thì đây vẫn là một tiểu thuyết đáng đọc, giàu giá trị cuộc sống, mang lại nhiều thông điệp.

Gấp sách lại mà trong đầu vẫn còn đầy ắp những nghi vấn không lời giải đáp từ tác giả, trong lòng vẫn còn chút gì đó vấn vương về tình yêu và cuộc sống của hai nhân vật chính.

Quan Tú Vy

Haruki đã đưa người đọc lạc vào thế giới nơi mà chính người đọc hoang mang và ám ảnh với bản thân rằng “Tôi là ai? Thế giời này điên hay tôi điên?”

Và rồi tinh tế dẫn dắt và mở đường ra từng câu chuyện mắc xích vào nhau, diễn biến tâm lý nhân vật rất hay, điểm hấp dẫn của quyển một là cách sống cô độc của nhân vật, đấu tranh nội tâm và khiến độc giả hoang mang với cả chính mình về thế giới thực mà giả giả mà thực. Rốt cuộc, thực tế đã biến đổi con người như thế nào? Cuống cuồng với cuộc sống, đầu tắt mặt tối với giá trị đồng tiền, vầng trăng này còn ai ngắm, còn ai nhận ra giá trị cốt lõi của thế giới này?