Tinh Hoa Lãnh Đạo

Nghệ thuật lãnh đạo phi thường sẽ tạo nên sự khác biệt. Nếu không có tài lãnh đạo hiệu quả, một doanh nghiệp không thể chinh phục những mục tiêu của tổ chức, và tiến bộ cũng không được đảm bảo; tuy nhiên, trở thành một nhà lãnh đạo phi thường là điều không hề dễ dàng – nó đòi hỏi nỗ lực, sự kiên trì cùng quyết tâm bền bỉ cùng mọi người vươn đến đỉnh cao. Cách đây gần bốn thập kỷ, John C. Maxwell hiến dâng cả sự nghiệp của mình để thấu suốt được những phẩm chất làm nên một nhà lãnh đạo hàng đầu; và trong quyển sách Tinh Hoa Lãnh Đạo này, ông đã đúc kết kinh nghiệm của mình thành 26 bài học quý giá. Mỗi bài học, hay mỗi “thỏi vàng”, đều được xây dựng nhằm làm phong phú hơn cuộc sống cá nhân và sự nghiệp của các nhà lãnh đạo, và giúp họ trở thành những lãnh tụ có ảnh hưởng sâu rộng.

Thỏi Thứ 1: Cô Đơn Không Làm Nên Cơ Nghiệp

Lãnh đạo là phải kết nối. Ngay từ định nghĩa, người lãnh đạo phải có người tiếp bước – và cô đơn đồng nghĩa bạn sẽ chẳng có ai theo chân mình. Các nhà lãnh đạo thành công luôn hiểu rõ tầm quan trọng của việc phối hợp với người khác, nhằm thỏa mãn kỳ vọng và mục tiêu của họ. Tất cả các nhà lãnh đạo này đều tìm thấy sự trợ giúp trên hành trình của mình, và họ xem đó là cơ sở để giúp đỡ người khác. Theo Maxwell: “Có sự khác biệt lớn giữa một vị sếp và một nhà lãnh đạo. Vị sếp sẽ nói: ‘Tiến lên’. Còn nhà lãnh đạo sẽ nói: ‘Hãy cùng tiến lên.’” Do đó, trở thành một nhà lãnh đạo phi thường nhưng đơn độc là điều rất khó khăn, nếu không nói là bất khả thi.

Người lãnh đạo phải dành thời gian tự đánh giá bản thân nhằm xác định phong cách lãnh đạo của mình. Họ phải tự hỏi mình những câu như: “Liệu tôi sẽ lãnh đạo tốt hơn trên phương diện khoa học (chiến lược, hoạch định, tài chính) hay nghệ thuật (kết nối, giao tiếp, truyền tải tầm nhìn)? Mơ ước của tôi lớn đến đâu? Bằng cách nâng tầm mục tiêu và cho phép mọi người tham gia vào công cuộc chinh phục, người lãnh đạo sẽ có nhiều khả năng đạt được thành quả. Maxwell cũng lưu ý rằng nếu nguồn cảm hứng của họ tập trung vào sự thăng tiến trong công việc, người lãnh đạo sẽ có nguy cơ trở nên “xem trọng địa vị” – rủi ro sẽ kéo họ rời xa vị thế thật sự của mình.

Các biện pháp thực tiễn nhằm dẫn dắt người khác trong nguyên lý này bao gồm giúp họ đánh giá mối liên hệ giữa họ đối với cấp trên, đồng nghiệp và thuộc cấp trong hệ thống tổ chức, và hướng dẫn họ cải thiện mối quan hệ với những người xung quanh.

Thỏi Thứ 2: Người Khó Lãnh Đạo Nhất Chính Là Bản Thân Bạn

Vì sao kẻ thù lớn nhất đối với các nhà lãnh đạo lại chính là bản thân họ? Theo Maxwell, những người lãnh đạo sẽ đối mặt với khó khăn lớn nhất khi không thể đánh giá chính xác bản thân. Họ phải thấu hiểu nhược điểm của chính mình và học hỏi từ sai lầm cũng như thất bại để dẫn dắt bản thân hiệu quả hơn. Maxwell cũng lưu ý rằng: nhiều người hành động trên những quan điểm khác nhau, họ có khuynh hướng phán xét người khác dựa trên hành vi của chính họ, thay vì tìm hiểu động cơ của đối phương. Vấn đề cũng phát sinh từ đó.

Mặt khác, những nhà lãnh đạo kiêu căng và ích kỷ sẽ thiếu đi tinh thần học hỏi; họ không thể cảm thông và kết nối với nhân viên. Hậu quả, những nhà lãnh đạo này thường đánh mất sự ủng hộ của thuộc cấp, cùng với sự hiệu quả trong khả năng dẫn dắt. “Người lãnh đạo không được ủng hộ hoặc tuân theo,” Maxwell khẳng định, “thường là kẻ tự kiêu, thiếu thực tế, cứng nhắc và độc đoán.”

Để tránh gặp phải những vấn đề trên, người lãnh đạo cần phải học cách “được ủng hộ”. Maxwell đã dẫn lời Linh mục Fulton J. Sheen như sau: “Nền văn minh sẽ luôn bị đe dọa nếu không ai chấp nhận phục tùng hoặc được trao quyền chi phối.” Người lãnh đạo thành công cần phải quan tâm nhân viên chấp nhận phục tùng họ vì lẽ gì. Bên cạnh đó, họ cũng nên rèn luyện tính kỷ luật; muốn đưa ra những quyết định nhất quán, họ phải học cách rút lại những lựa chọn sai lầm, cũng như sở hữu khả năng nhận biết thời điểm và phương thức hành động.

Maxwell cũng khuyến khích các nhà lãnh đạo thừa nhận thiếu sót của mình, cũng như tập hợp xung quang những cá nhân có thể nâng đỡ họ lên một tầm cao mới. Theo quan điểm của ông, người lãnh đạo phải chịu trách nhiệm không chỉ đối với hành động của họ, mà còn cả hành vi của thuộc cấp. Ông đề xuất một giải pháp thực tiễn: đó là tuyển dụng một cố vấn đáng tin cậy có thể giúp họ đánh giá kết quả thường niên, và cho phép họ xem xét liệu những mục tiêu quan trọng về phát triển chuyên môn và năng lực cá nhân có được đáp ứng hay chưa.

Thỏi Thứ 3: Xác Định Thời Điểm Then Chốt Trong Lãnh Đạo

Những đánh giá gần đây đã khẳng định rõ những gì giới lãnh đạo đang nhắm đến. Người lãnh đạo nên phản ánh hệ quả của những quyết định sống còn từng thay đổi cuộc đời họ, nhằm xác định những quyết định thiết yếu nào sẽ ảnh hưởng đến phong cách lãnh đạo. Điều này sẽ giúp họ biết được liệu họ đã sẵn sàng ra những quyết định khó khăn khi cần thiết hay không – điều kiện quyết định phương thức lãnh đạo của rất nhiều người. Những lựa chọn được quyết định trong hoàn cảnh khó kgăn và nguy nan không chỉ tôi luyện khả năng của người lãnh đạo; chúng còn giúp mọi người hiểu rằng lãnh đạo cũng chỉ là con người. Maxwell gọi đây là ‘thời điểm then chốt’. Dù đó là lúc phải đối mặt với thất bại, xung phong xử lý một vấn đề, chịu đựng đau khổ, buộc phải lượng thứ cho sự công kích, hay phải đưa ra một lựa chọn khó khăn, thì ‘thời điểm then chốt’ cũng chứng tỏ người lãnh đạo phấn đấu vì điều gì, và lý do họ đứng ra dẫn dắt mọi người. Những quyết định thiết yếu này không chỉ thể hiện xuất phát điểm của nhà lãnh đạo; chúng còn vẽ nên tương lai họ sẽ trở thành, qua những cơ hội, những bước ngoặt, hay những mục tiêu mới.

Maxwell đã phân ‘thời điểm then chốt’ thành bốn giai đoạn: 1.) thời điểm thay đổi cơ sở – cơ hội thực hiện mục tiêu mới; 2.) thời điểm thay đổi thay đổi suy nghĩ – cơ hội đánh giá lại các ưu tiên; 3.) thời điểm phá vỡ sự mơ hồ – cơ hội phấn đấu vì một viễn cảnh sáng lạn; và 4.) thời điểm đột phá – cơ hội vươn lên một tầm cao mới. Nhằm tận dụng triệt để những thời điểm then chốt này, người lãnh đạo cần phải:

• Xem lại các thời điểm then chốt trong quá khứ. “Kinh nghiệm được chứng thực là người thầy tốt nhất.”
• Chuẩn bị đưa ra những quyết định khó khăn trong tương lai bằng cách thấu hiểu bản thân: từ thái độ, các ưu tiên, mục tiêu về sức khỏe, mục tiêu về gia đình, quá trình tư duy, các lĩnh vực theo đuổi, giải pháp tài chính, niềm tin, các mối quan hệ, lòng tốt, giá trị cho đến mục tiêu phát triển bản thân
• Cố gắng hoàn thành càng nhiều càng tốt.

Khi đứng ra dẫn dắt đoàn người và tách khỏi đám đông, tất cả sẽ chú ý đến những gì bạn làm.

Thỏi Thứ 4: Khi Bị Đả Kích, Bạn Biết Mình Đang Dẫn Đầu

Người lãnh đạo nên quen với việc trở thành tâm điểm; Maxwell đã giới thiệu một quy trình bốn bước giúp người lãnh đạo vượt qua những lời chỉ trích:

1. Thấu hiểu Bản thân – một yêu cầu thực tế. Hãy nhận biết những lời chỉ trích đang nhắm vào cá nhân hay chức vị. Hãy tỉnh táo thừa nhận nhược điểm của bản thân cũng như phát huy thế mạnh nếu có thể nhằm:
2. Thay đổi Bản Thân – yêu cầu về trách nhiệm. Nếu lời phê bình là chính xác, người lãnh đạo phải chịu trách nhiệm hành động vì điều đó và sẵn sàng thay đổi để có những bước tiến xa hơn. Để xác định bản chất của lời chỉ trích, Maxwell khuyên độc giả nên tìm hiểu chúng xuất phát từ ai. Ngọn nguồn của lời chỉ trích rất quan trọng, đặc biệt nếu chúng đến từ nhân vật mà nhà lãnh đạo vô cùng kính phục. Bên cạnh đó, cần tìm hiểu chúng thể hiện điều gì. Liệu đó là những đánh giá tiêu cực hay tích cực? Cuối cùng, hãy tìm hiểu nguyên nhân. Chúng phản ánh sự tổn thương và phẫn nộ của đối phương, hay đơn giản là một lời đóng góp chân thành?
3. Chấp nhận Bản thân – vấn đề về sự trưởng thành. Người lãnh đạo phải sẵn sàng phát triển hết mức có thể – không chỉ để thỏa mãn yêu cầu của người khác, mà còn để phát huy hết tiềm năng cá nhân. Maxwell viết rằng, “Nếu bạn lo lắng về những gì mọi người nói về bạn, thì bạn bạng đang tin vào quan điểm của họ hơn chính bản thân mình.”
4. Lãng quên Bản thân – vấn đề về sự an tâm. Kẻ vững tâm không nhất yếu phải lo lắng về bản thân họ mọi lúc mọi nơi; nhờ thế, họ có thể tự do phục vụ người khác, làm điều đúng đắn, và không chùn bước khi đối mặt với chỉ trích.

Người lãnh đạo nên tham khảo cố vấn của mình về cách đối phó với sự chỉ trích – dù nếu họ sẵn sàng mở lòng với người khác, nếu họ sẵn sàng thay đổi, hay nếu họ có thể đặt lợi ích của đội ngũ lên trên cái tôi cá nhân thậm chí khi quyền lực của họ đang lung lay.

Thỏi Thứ 5: Không Làm Việc Một Ngày Trong Đời

Bí quyết giúp khám phá tiềm năng bản thân và tận hưởng hành trình đến đĩnh cao chính là phải nhận thức được bạn đam mê điều gì nhất – và phấn đấu trở thành người giỏi nhất. Đam mê là điều kiện thiết yếu cho thành công, bởi vì:

• Chỉ tài năng là không đủ. Nhiều kẻ với tài năng thiên bẩm vẫn không thể chạm đến thành công.
• Đam mê là động lực kiên trì. Cơ hội có thể mở rộng cửa, nhưng hành trình đến đỉnh cao vô cùng gian nan, và nhiều kẻ đã phải bỏ cuộc.
• Chỉ kiến thức là không đủ. Khôn ngoan không làm nên người lãnh đạo, ngay cả bằng cấp ưu tú cũng không thể đảm bảo cho thành công.
• Một đội ngũ tuyệt vời là điều thiết yếu, nhưng vẫn không thể đảm bảo thành công sẽ đến.

Người lãnh đạo mang trong mình niềm đam mê đối với công việc của họ sẽ sở hữu nguồn năng lượng lan tỏa và được tiếp sức bởi ý chí quyết thắng. Mọi người sẽ bị nhiệt huyết của họ thuyết phục và hết lòng giúp họ chinh phục mục tiêu. Maxwell đã khẳng định: “Công việc tuyệt vời nhất sẽ khiến bạn không phân biệt được mình đang làm việc hay chơi đùa.” Không có công việc nào luôn đem lại niềm vui, nhưng xác định động lực trong công việc lại là bí quyết khám phá tiềm năng. Điều này không chỉ đúng đối với người lãnh đạo mà cả thuộc cấp của họ. Người lãnh đạo khôn ngoan sẽ sẵn sàng giúp đỡ kẻ khác sống đúng với đam mê của mình.