1GIỚI THIỆU

“Ôi! Tôi bận quá.

Tôi có quá nhiều việc phải làm.

Tôi chẳng có đủ thời gian gì cả.”

Hầu như đi đến đâu trên thế giới ngày nay ta cũng thấy mọi người phàn nàn rằng họ đang phải chịu áp lực về thời gian hoặc nạn “đói” thời gian.

Công nghệ đã rút ngắn khoảng cách, nối liền thế giới và chúng ta có thể liên lạc với nhau dù ở bất cứ ngóc ngách nào trên trái đất, vào bất cứ giờ nào trong ngày. Đúng là chúng ta có thể sống “trên mạng” 24 giờ một ngày, 7 ngày một tuần. Cuộc sống của chúng ta cũng trở nên dễ dàng hơn, tiện nghi hơn và hiệu quả hơn vì máy móc đã làm hộ chúng ta rất nhiều thứ.

Nhìn chung, với phần đông mọi người trên thế giới ngày nay, cuộc sống đã tốt hơn rất nhiều so với các thế hệ trước đây. Vậy mà sao chúng ta lại không thấy hạnh phúc và thoải mái? Vì sao chúng ta vẫn nói về stress và vẫn phàn nàn? Vì sao mà bất chấp mọi tiến bộ về mặt công nghệ, chúng ta vẫn cứ mãi kiếm tìm hạnh phúc?

Hạnh phúc là niềm vui lớn nhất đối với một con người, là niềm vui sâu sắc nhất của tâm hồn mỗi con người. Vấn đề đặt ra là: chúng ta tìm thấy hạnh phúc ở đâu và bằng cách nào? Một con người sẽ sống ra sao trong cái thế giới chóng mặt và đầy căng thẳng này đây? Liệu ta có nên cố gắng kiểm soát môi trường để giảm bớt stress cho mình không? Hay phải chăng chúng ta có thể thay đổi một cái gì đó bên trong chính mình để ứng phó tốt hơn với stress và áp lực?

Trong cuốn sách này, chúng tôi gợi ý rằng bạn sẽ phải đứng trước thách thức về cách bạn nhận thức, cách bạn nhìn thế giới. Chúng tôi tin rằng cách bạn tiếp nhận thế giới sẽ quyết định cách bạn định nghĩa về thế giới tại bất cứ thời điểm cụ thể nào, và quyết định trạng thái nội tại của bạn.

Trạng thái nội tại của ta là nền tảng cho mọi điều ta nghĩ, cảm nhận và hành động. Thế nhưng ta lại để cho nó bị ảnh hưởng, tác động bởi ngoại cảnh hoặc người ngoài và cho phép những yếu tố đó chi phối luôn cách nghĩ, cảm nhận và hành động của ta. Rồi ta lại tự hỏi vì sao ta thấy không vui và bất lực.

Trách nhiệm trước tiên trong đời ta là trách nhiệm với chính bản thân mình. Vậy nên biết lo cho bản thân một cách đúng nghĩa bắt đầu từ chỗ tự cam kết với chính mình, biết và hiểu về “bản thân” và học cách chọn lựa trạng thái nội tại của ta – bất kể điều gì đang xảy ra xung quanh đi chăng nữa. Thoạt nghe có vẻ ích kỉ nhưng thật ra không phải vậy. Xét đến cùng thì đây lại là một cử chỉ hào hiệp đối với mọi người. Tại sao vậy? Câu trả lời đơn giản thôi. Làm sao ta có thể quan tâm, tôn trọng và yêu thương người khác nếu ta không biết quan tâm, quý trọng và yêu thương chính mình.

Nghệ thuật vị kỉ đúng đắn nghĩa là biết dành thời gian để chăm sóc và nuôi dưỡng chính bản thân mình. Không phải bằng thức ăn bổ dưỡng, các bài tập thể dục, có những kì nghỉ dài hơn hay nhiều tiền hơn. Mà chính bằng sự thấu hiểu, sáng suốt, cùng các biện pháp để làm chậm lại dòng suy nghĩ, lắng dịu những cảm xúc, nghe thấy và làm theo tiếng gọi của trái tim. Chúng ta quan tâm đến bản thân và mọi người xung quanh một cách chính đáng để biết chắc rằng chúng ta đang sống một cách hạnh phúc nhất.

Một trong những ảo tưởng dối trá ghê gớm nhất giam hãm ta trong lối sống bức bối, ngột ngạt chính là quan niệm cho rằng hoàn cảnh, sự kiện và những người xung quanh là nguyên nhân khiến ta căng thẳng. Chừng nào còn giữ cách nghĩ ấy, chừng đó bạn sẽ luôn tự gây ra căng thẳng và chuốc lấy đau đớn cho mình, chẳng khác gì tự coi mình là một “nạn nhân” vậy.

Một số người sống trong bất an quá lâu đến nỗi họ không thể hình dung nổi rằng mình có thể thoát ra được. Thế nên họ biện minh rằng nỗi đau đớn là một phần tự nhiên của cuộc sống và gán nguyên nhân của nỗi đau ấy lên người khác. Họ cũng có khuynh hướng tự thuyết phục bản thân rằng họ sống “thoải mái” trong sự khó chịu này, “thư thái” khi họ bị căng thẳng và “yêu đời” dù trong lòng ngập tràn nỗi lo âu.

Sự bất an vốn là một bức thông điệp. Lắng nghe thông điệp nghĩa là nhìn ra và thừa nhận rằng tình trạng căng thẳng của ta chính là sản phẩm của ta, đó là kết quả của cách ta phản ứng lại với những thứ ngoài tầm kiểm soát trong cuộc sống: hoàn cảnh, các sự kiện, những người khác. Không ai khác tạo ra những phản ứng của ta. Không ai khác gây ra nỗi căng thẳng của ta mà là chính chúng ta.

Nếu bạn hiểu ra và chấp nhận rằng tự bạn gây ra căng thẳng cho mình tương ứng với cách bạn phản ứng với cuộc đời, bạn sẽ thấy có một số điều mình cần phải gạt bỏ đi cũng như có một số điều mình cần học hỏi thêm. Lối phản ứng xưa cũ, lỗi thời cần được loại bỏ, và một cách ứng xử mới cần được học hỏi.

Đây không phải một tiến trình chốc lát mà là một công việc nội tâm của riêng mỗi người, cần có thời gian. Do vậy bạn không nhất thiết phải hối thúc, mong cho mau có kết quả mà hãy kiên nhẫn, cứ thoải mái và không ngừng học hỏi, kiểm tra rồi thay đổi.

Sử dụng cuốn sách này như thế nào?

Cuốn sách này giống như một hộp “dụng cụ” hữu ích. Sau đây bạn sẽ tìm thấy “các công cụ”, tức những ý tưởng sâu sắc giúp bạn thử thách một số niềm tin thâm căn cố đế, đánh giá lại nhận thức của bạn, và biết cách sống thanh thản hơn, đàng hoàng hơn.

Bạn sẽ tìm thấy những bài tập hình dung, thiền định giúp bạn thư giãn, tập trung tâm trí và tạo ra một nguồn năng lượng tinh thần tích cực hơn. Ngoài ra còn có một số câu hỏi được soạn thảo nhằm thử thách và động viên bạn khi bạn tiến hành quá trình tăng cường nhận thức bản thân.

Một số chương trong cuốn sách có chứa phần Hiểu biết. Mỗi một phần Hiểu biết lại kèm theo một chuỗi các Câu hỏi, Suy ngẫm và Hành động. Bạn có thể sử dụng sách này như sau:

• Đọc và chiêm nghiệm điều đã sáng tỏ

• Trả lời câu hỏi (tốt nhất là viết ra giấy)

• Suy tư ngẫm nghĩ

• Quyết định xem bạn sẽ làm gì, rồi sau đó tiến hành

• Xem xét lại kết quả và xác định bạn học được điều gì qua đó

Bạn không cần đọc hết cuốn sách theo thứ tự từng chương một từ đầu tới cuối, mà bạn có thể chọn bất kì chương nào bạn thấy thích, rồi đọc và thực hiện những bài tập được gợi ý.

Hãy nhớ: học hỏi không phải là chuyện đọc cho hết thông tin, mà là chuyện thực hành, hành động. Cuốn sách nhắn nhủ với bạn bức thông điệp rằng: mỗi việc làm, mỗi hành động đều bắt nguồn từ trạng thái nội tại của ta. Chính vì thế mà mọi điều trong sách này đều nhằm giúp bạn chọn lựa, tạo dựng và nuôi dưỡng trạng thái nội tại của bạn, nền tảng vững chắc quyết định thành công cho mọi việc.

Hãy dành thời gian và chúc bạn tìm thấy niềm vui thích với tiến trình này.

2LÀM CÁCH NÀO ĐỂ THƯ THÁI VÀ ĐIỀM TĨNH?

Việc thư giãn tâm trí tốt hơn là đánh tennis, tản bộ trên núi hay nhâm nhi tách cà phê với bạn bè. Cốt lõi của việc học cách thư giãn chính là nghệ thuật chăm sóc bản thân ở cả 3 cấp độ – thân thể, tâm trí và tinh thần. Khi tinh thần chúng ta (tức tự ngã, chính chúng ta) được khai sáng, thì tự nhiên sẽ có sự thư thái. Bản tính tự nhiên của ta như bình an, yêu thương và mãn nguyện đích thực cũng được phục hồi. Đến lượt mình, nó trở thành nền tảng cho trạng thái khỏe mạnh về thể chất và hạnh phúc về tinh thần của chúng ta. Thế nên có câu nói rằng “Sự nghỉ ngơi không đến nhờ giấc ngủ, mà nó đến nhờ sự tỉnh thức!”

Tuy nhiên, hiện vẫn tồn tại vô số chuyện nhầm tưởng kì khôi về phương pháp giảm stress và căng thẳng. Theo sau mỗi quan niệm này là cả một nền công nghiệp đồ sộ. Nhưng sự tiêu thụ những sản phẩm như đi nghỉ mát, dùng vitamin, áp dụng chế độ ăn kiêng đặc biệt, tập luyện thể dục, các trò giải trí… đều không phải là giải pháp triệt để. Chúng có thể giúp giảm nhẹ những căng thẳng tích luỹ trong cơ thể ta, nhưng lại không dạy cho ta biết nên nghĩ như thế nào, hay ứng phó ra sao cho hiệu quả trước sự đổi thay. Vì như bạn đã biết, stress là do cách ta nghĩ và phản ứng trước sự thay đổi và nhịp độ thay đổi.

Trong một thế giới vội vã và thay đổi đến chóng mặt, giải pháp duy nhất là tăng cường khả năng ứng phó tương xứng với những thách thức của sự đổi thay. Điều đó có nghĩa là xây dựng sức mạnh nội tâm của chúng ta: sức mạnh của tinh thần chúng ta, của ý thức chúng ta, và tiếp đó là có khả năng đương đầu, thích ứng và ứng phó tích cực hơn. Điều đó cũng có nghĩa là có khả năng mang sự thay đổi vào bên trong chính bản thân ta, trong tính cách của ta và ở mức độ sâu hơn nữa là làm rõ mục đích cuộc đời ta… nếu quả thực ta có một mục đích!

Nếu chưa có cảm nhận về mục đích sống, thì ta cần dành thời gian tìm hiểu xem ta tồn tại trên cõi đời này để làm gì – và sống như thế nào. Nếu không, cuộc đời sẽ là một chuỗi những tai nạn, biến cố liên tục, và ta thấy mình thật nhỏ bé giữa thế giới và yếu đuối, bất lực trong việc chèo lái hướng đi của đời mình.

Bạn hãy thử thực hiện mỗi ngày 2 lần những điều dưới đây trong 10 phút:

• Quyết định dứt khoát không làm gì cả trong vài phút.

• Tìm một nơi yên tĩnh và ngồi sao cho thật thoải mái.

• Nhắm mắt lại và bắt đầu thả lỏng một cách có ý thức từng cơ bắp trong cơ thể bạn từ ngón chân lên đến vùng trán.

• Hít thở chậm và tập trung vào hơi thở.

• Sau đó, hãy lắng nghe sự tĩnh lặng trong tâm trí bạn, hãy ý thức đến khoảng trống ở giữa những suy nghĩ của bạn thay vì để ý đến bản thân những suy nghĩ.

• Nếu có nhiều suy nghĩ xuất hiện làm gián đoạn, chỉ cần quan sát chúng, nhìn chúng đến, rồi để chúng đi – cứ tập trung vào khoảng trống giữa những suy nghĩ.

• Hãy thực tập và bạn sẽ nhanh chóng điềm tĩnh như ý muốn.