TẠI SAO PHẢI HỌC CÁCH ỨNG KHẨU?

Hàng ngày chúng ta đều nói chuyện với người thân, bạn bè, người lạ mà không cần chuẩn bị trước. Hầu hết chúng ta đều thấy rằng việc đối đáp ngẫu hứng giữa hai người với nhau chẳng có gì khó. Tuy vậy, khi chất lượng của bài nói ứng khẩu đóng vai trò quyết định, việc trình bày bài nói ấy lại là một vấn đề không hề nhỏ.

Bạn thấy sao khi được yêu cầu phát biểu không chuẩn bị trước lần đầu tiên trong đời? Tôi vẫn nhớ vào sinh nhật của bà tôi 20 năm trước, mẹ tôi đã nói, “Andrii, chuẩn bị đến lượt con chúc mừng bà đấy.”

“Đừng mà mẹ! Con không biết phải nói gì cả.” “Mẹ không tranh cãi với con đâu, Andrii.

Tiếp theo sẽ là con!”

Tôi đã nghĩ, “Trời ơi! Thời gian trôi quá nhanh! Mình phải phát biểu sau hai phút nữa mà mình lại chẳng biết nói gì! Mọi người sẽ chứng kiến cảnh mình bị bẽ mặt và mình sẽ cảm thấy vô cùng khốn khổ.”

Thử tưởng tượng bạn đang trả lời phỏng vấn truyền hình trực tiếp trên kênh CNN hoặc trả lời một vị giám đốc điều hành trong phòng họp. Khi cảm thấy áp lực với việc phải đưa ra một bài phát biểu có giá trị, đa phần người nói không thể nghĩ được gì.

Một câu trả lời trong buổi phỏng vấn xin việc có thể quyết định việc bạn có nhận được công việc bạn hằng mơ ước hay không. Một câu trả lời khi bạn làm việc ở mục Hỏi & Đáp có thể quyết định cách các khách hàng tiềm năng đánh giá năng lực của bạn. Một câu trả lời trong các cuộc phản biện trên truyền hình có thể quyết định việc bạn có trở thành tổng thống hay không.

Dù bạn làm việc gì đi nữa, bạn cũng đều gặp phải những tình huống buộc bạn phải ứng khẩu, và thành công trong cuộc sống có thể được quyết định bởi kỹ năng đối đáp, ứng khẩu của bạn. Những người ứng khẩu giỏi vô cùng thành công với các bài phỏng vấn truyền hình, các mục Hỏi & Đáp, các buổi tiếp xúc, hay thậm chí là những bài phát biểu có chuẩn bị. Khán giả thích những diễn giả có khả năng thể hiện ngay tức thì mà không cần tới kịch bản. Những người có khả năng có thể nói mà không chuẩn bị trước là những người giao tiếp vượt trội, họ sáng tạo hơn, có cuộc sống linh động và thú vị hơn.

Có một tin tốt cho bạn, đó là bạn có thể trở thành những diễn giả ứng khẩu xuất sắc trong một thời gian ngắn, nếu các bạn đi theo đúng quy trình.

THẾ NÀO LÀ MA THUẬT CỦA PHÉP ỨNG KHẨU?

Trong 10 năm gần đây, tôi đã góp nhặt những mẹo nhỏ, kỹ thuật và chiến lược để có thể nâng cao trình độ của bất kỳ diễn giả nào trong mảng ứng khẩu một cách đáng kể. Mục tiêu của tôi là gây dựng nên một hệ thống xuyên suốt có thể biến bất kỳ ai thành một diễn giả tầm cỡ thế giới trong một khoảng thời gian ngắn. Hệ thống Ma thuật của phép ứng khẩu được dựa trên những phân tích của hàng nghìn cuộc thi nói ứng khẩu, các cuộc phỏng vấn, tranh luận và các chương trình Hỏi & Đáp.

Kết quả vô cùng bất ngờ. Các học viên của Ma thuật của phép ứng khẩu cho biết, không chỉ khả năng nói không chuẩn bị trước của họ tăng đáng kể trong giai đoạn 2 tháng, mà cuộc sống của họ cũng thay đổi theo chiều hướng tốt lên.

Trung bình, những người ứng khẩu tốt thăng tiến nhanh hơn, thú vị hơn so với mọi người xung quanh và sáng tạo hơn trong cuộc sống thường nhật.

Hệ thống được mô tả trong cuốn sách này bao gồm những kỹ thuật hiệu quả nhất, không chỉ trong phạm vi của phép ứng khẩu, mà còn cả trong diễn xuất, hài độc thoại, tâm lý học ứng dụng và tư duy sáng tạo.

Một khi bạn đã làm chủ được hệ thống này, bạn sẽ phát triển khả năng ứng khẩu của mình không giới hạn. Khán giả sẽ nghĩ rằng điều bạn làm được trên sân khấu khi không mất nhiều thời gian chuẩn bị là một sự kỳ diệu và họ sẽ ghi nhớ những điều bạn nói trong nhiều năm.

Sau khi bạn làm chủ được tất cả các yếu tố kỳ diệu của hệ thống Ma thuật của phép ứng khẩu, khán giả của bạn sẽ mong muốn được nghe đi nghe lại lời bạn nói trong mục Hỏi & Đáp, các buổi phỏng vấn, các bữa tiệc cưới hay các cuộc thi tài.

Ma thuật của phép ứng khẩu đã tạo nên điều thần diệu cho tôi, cho tất cả những người học nó, và nó cũng sẽ tạo ra điều thần diệu cho bạn. Bạn đã sẵn sàng bắt đầu một chuyến hành trình tới thế giới thần diệu của phép ứng khẩu chưa? Nào chúng ta cùng đi!

ỨNG BIẾN TỐT NHẤT KHÔNG PHẢI LÀ ỨNG BIẾN

Thử tưởng tượng bạn đang tham gia một buổi hội thảo. Trong mục Hỏi & Đáp, bạn hỏi vị giảng viên, “John, anh có thể cho biết…?” và John đã trả lời một cách hài hước, cùng những câu chuyện hấp dẫn với kỹ năng truyền tải tuyệt vời. Khán giả trầm trồ thán phục. Bạn nghĩ, “Ồ, John đúng là một diễn giả ứng khẩu đáng nể. Mình sẽ chẳng bao giờ có thể trả lời tốt một câu hỏi mà không chuẩn bị trước.”

Có thể bạn không ngờ rằng John đã điều hành những buổi hội thảo như vậy hàng trăm lần và đã trả lời câu hỏi của bạn nhiều hơn một lần. Anh ta đã thử nhiều cách trả lời khác nhau, phân tích một loạt các phản ứng của khán giả và cuối cùng chọn lấy một cách trả lời có được phản ứng ưng ý nhất từ phía họ.

Hãy hình dung vào một buổi chiều, bạn bật tivi lên và thấy một chính trị gia đang trả lời câu hỏi trong một chương trình truyền hình. Ông ta nói thật trôi chảy, tự tin và hùng hồn. Có thể bạn sẽ nghĩ, “Ồ, vị chính trị gia này thực sự hiểu mình đang nói gì. Ông ta có khả năng ứng khẩu thiên bẩm. Giá như mình có thể nói được như ông ta.”

Tuy vậy, có thể bạn không biết một điều, đó là các câu hỏi phỏng vấn được gửi tới trước khi phỏng vấn và vị chính trị gia ấy không những đã tập trả lời trước những câu hỏi đó mà còn bỏ đi một số câu hỏi.

Thử tưởng tượng vào một tối Chủ nhật, bạn cùng gia đình đi xem một buổi diễn kịch ứng biến. Trong phút mở màn của buổi diễn, một diễn viên nói với khán giả, “Xin hãy hô to một từ bất kỳ. Lát nữa chúng tôi sẽ sử dụng từ đó khi trình diễn.” Sau khi nhận được một loạt các từ, các diễn viên sẽ hát một bài hát hoặc sẽ diễn những vở hài kịch ngắn. Bạn cười suốt buổi tối và nói, “Những người này thật tài năng. Không thể tin được họ thực hiện buổi diễn tuyệt vời này mà không cần chuẩn bị.”

Có thể bạn không biết rằng các diễn viên đó đã diễn tập vở hài kịch với những từ khác nhau vô số lần. Các phần của bài hát và của vở kịch được luyện tập kỹ lưỡng. Ngoài ra, một số người ở hàng ghế khán giả là bạn của các diễn viên và những từ họ hét lên đã được xác định từ trước đó.

Biết được điều này có khiến bạn cảm thấy kịch ứng biến kém hấp dẫn đi không? Không. Bạn có thấy câu trả lời của vị chính trị gia kém chuyên nghiệp hơn không? Không. Câu trả lời của giảng viên John có kém thú vị hơn? Dĩ nhiên là không.

Bất kể khả năng ứng biến của bạn tốt đến đâu, một câu trả lời hoàn toàn ứng biến hiếm khi tốt hơn một câu trả lời được chuẩn bị trước. Để sẵn sàng cho những cuộc thi ứng khẩu, các thí sinh phải chuẩn bị và luyện tập trước những đoạn ngắn của bài nói và các câu chuyện họ có thể dùng để trả lời nhiều câu hỏi khác nhau. Khi họ đứng trên sân khấu, một phần họ sẽ nói ứng biến và một phần sẽ sử dụng những đoạn đã được tập trước. Khán giả bật cười, tán thưởng và thưởng thức bài nói. Tất cả đều nhìn vào kết quả cuối cùng. Rất ít người biết được bài nói đầy ấn tượng đó được chuẩn bị ra sao.

Tất nhiên, có những buổi diễn, những câu trả lời trong mục Hỏi & Đáp và những bài phỏng vấn tuyệt vời được thực hiện hoàn toàn không có sự chuẩn bị, tuy vậy câu trả lời hay nhất vẫn luôn là câu được chuẩn bị trước, hay ít nhất cũng có phần nào được chuẩn bị. Để trở thành một diễn giả ứng khẩu, bạn cần học cách triệt tiêu yếu tố ứng biến hết mức có thể.

Suy nghĩ về những câu hỏi có thể được hỏi trong mục Hỏi & Đáp

Khi chuẩn bị bài nói của mình ở nhà, bạn hãy suy nghĩ xem những câu hỏi nào khán giả có thể sẽ hỏi. Trong đa số các trường hợp, bạn có thể đoán được câu hỏi và chuẩn bị trước các câu trả lời. Trong lần Hỏi & Đáp sau đó, hãy nghĩ đến việc làm thế nào để trả lời câu hỏi nhất định mà bạn từng gặp phải.

Thảo luận trước các câu hỏi phỏng vấn

Nếu bạn chuẩn bị tham dự một chương trình truyền hình hay một cuộc phỏng vấn, hãy hỏi xem những câu hỏi nào bạn sẽ được hỏi để có thể chuẩn bị trước câu trả lời.

Nếu bạn đi phỏng vấn xin việc, hãy thống kê những câu hỏi phỏng vấn thường gặp dành cho ứng viên được đăng trên mạng. Thường thì những câu hỏi như vậy được chia sẻ trên các diễn đàn chuyên về tìm việc hay các diễn đàn được lập bởi những người từng là ứng viên tìm việc đi phỏng vấn tại công ty mà bạn ứng tuyển.

Nếu bạn được mời dự tiệc sinh nhật hoặc tiệc cưới.

Nếu bạn được mời đến dự tiệc sinh nhật hay tiệc cưới, có thể bạn sẽ được yêu cầu chúc mừng. Câu chúc hay nhất là câu chúc có tính chất cá nhân, vì vậy hãy nghĩ điều gì đó thật riêng biệt về người tổ chức sinh nhật hay người sắp lên xe hoa và cách bạn cá nhân hóa lời chúc của mình.

Phát triển kỹ năng ứng khẩu của bạn

Số lượng các câu hỏi hoàn toàn khác nhau mà bạn có thể được hỏi chỉ có hạn. Sau khi đã tập luyện đủ, khó có câu hỏi nào có thể khiến bạn bất ngờ. Bạn sẽ nghĩ “À, trước đây mình từng bị hỏi một câu tương tự, mình sẽ trả lời như thế này…”

Nhiều phương pháp bạn sẽ được học trong hệ thống Ma thuật của phép ứng khẩu sẽ khiến bạn tư duy ứng biến vô cùng hiệu quả. Mặc dù vậy, việc triệt tiêu những yếu tố ứng biến hết mức có thể thậm chí còn khiến cho khả năng ứng biến trên sâu khấu của bạn mạnh mẽ hơn nữa. Những diễn giả ứng khẩu giỏi nhất hiểu rằng sự ứng biến tốt nhất không phải là ứng biến.

BÍ MẬT LỚN NHẤT CỦA PHÉP ỨNG KHẨU

Khi tôi khoảng 12 tuổi, tôi có một nỗi sợ hãi rất lớn. Tôi sợ bị những tên côn đồ trên phố đánh. Tôi sợ phải đến trường mỗi ngày đến nỗi bố mẹ phải cho tôi vào trường dạy karate hệ phái Kiokushin để tôi khắc phục nỗi sợ hãi này.

Vào mỗi buổi luyện tập, chúng tôi luyện song đấu sau khi khởi động và tập đấm. Tôi đã đấu với những bạn học nhiều tuổi hơn, to lớn hơn và có kinh nghiệm hơn. Việc này khiến tôi cảm thấy đau đớn, khó chịu và vĩnh viễn hằn sâu trong tâm trí tôi.

Một hôm huấn luyện viên của chúng tôi, Alexander, nói: “Nào, hãy ngồi thành vòng tròn. Thầy cần nói với các em vài điều.” Điều thầy ấy nói không chỉ thay đổi thái độ của tôi đối với karate và chiến đấu mà còn với cả phép ứng khẩu.

“Các em, đừng sợ cơn đau do những cú đấm gây nên. Hãy chiến đấu với một thái độ như lúc các em tham gia một trò chơi. Lúc này các em đấm trượt một cú, lúc khác các em đánh trúng đối thủ của mình và ở một thời điểm khác các em đỡ được đòn tấn công. Vui lắm! Nó thú vị, hào hứng và đầy thách thức!” Những lời này như thức tỉnh tôi vậy và tôi sẽ nhớ mãi không quên.

Khi tôi bắt đầu nghĩ về trận đấu như nghĩ về một trò chơi, tôi tận hưởng sự thử thách thay vì nhớ đến cơn đau. Bố mẹ tôi thấy thật khó tin, nhưng sau 2 tháng tôi thậm chí còn xung phong tham dự giải vô địch karate toàn thành phố Kyiv.

Trận đấu kéo dài một phút rưỡi. Tôi đấm, đá và đỡ, nhưng hầu hết tôi chỉ có ăn đấm. Sau 45 giây, tôi thấy kiệt sức hoàn toàn, như thể tôi không còn nhấc nổi tay mình lên, những cú đấm của tôi giảm đi nhiều. Khán giả hò reo: “Andrii! Andrii! Hạ nó đi! Xử nó đi!” Khi bạn nghe thấy tên mình vang lên, hẳn là điều đó sẽ tiếp thêm sức lực và sức mạnh cho bạn để chiến thắng, nhưng trường hợp của tôi thì ngược lại hoàn toàn. Tin được không? Đối thủ của tôi cũng tên là Andrii! Cậu ta đã lên đai xanh và có hơn 7 năm kinh nghiệm tập karate.

Tôi thua trận ấy. Tôi bị đánh te tua. Nhưng tôi thực sự thấy rất vui! Khó có điều gì có thể sánh bằng.

Sau trận đấu, huấn luyện viên gọi tôi lại và bảo: “Andrii, em chiến đấu như một con mãnh sư. Thầy tự hào về em. Và còn nữa, em thực sự đã thách đấu một kẻ đã hai lần là quán quân toàn thành phố.” Đó là những lời đẹp đẽ nhất tôi từng nghe.

Đấu hết sức với võ sĩ karate giỏi nhất thành phố Kyiv có đau không? Tất nhiên là có! Tôi có bị những vết tím bầm trên người sau trận đấu không? Thực ra, gần như chỗ nào trên người tôi cũng có. Có vui không? Tôi thấy vô cùng tuyệt vời và trận đấu này là một trong những ký ức thời thơ ấu quý giá nhất của tôi.

Giải vô địch karate này đã tác động không nhỏ tới sự phát triển của tôi với tư cách là một võ sĩ, không chỉ trong việc luyện võ mà cả trong cuộc sống. Khi bạn chiến đấu, thành công của bạn hoàn toàn được quyết định bởi thái độ của bạn. Điều này cũng hoàn toàn đúng với phép ứng khẩu. Thái độ của bạn hoàn toàn quyết định con đường học hỏi và thành công của bạn.

Nếu bạn hỏi tôi: “Andrii, kỹ thuật nào là kỹ thuật quan trọng nhất cần nhớ để trở thành diễn giả ứng khẩu tầm cỡ thế giới?”, chắc chắn tôi sẽ nói, “Hãy xem bài nói ứng khẩu như một cuộc chơi. Thái độ của bạn sẽ chuyển hướng tâm trí bạn và thay vào việc tập trung vào sự khó khăn trong việc tìm ra những từ thích hợp, bộ não của bạn sẽ lo việc truyền tải câu trả lời tốt nhất.”