Đón Đầu Xu Hướng

NGHỆ THUẬT SÀNG LỌC XU HƯỚNG

GIỚI THIỆU

“Tôi không phải người đọc nhanh, tôi là người hiểu nhanh”.
– ISAAC ASIMOV, nhà văn, sử gia và nhà hóa sinh

Isaac Asimov không chỉ là nhà văn khoa học viễn tưởng.

Trong quãng đời sáng tác rất năng suất của mình, ông đã viết gần 500 cuốn sách về các đề tài từ khoa học viễn tưởng mà ông rất yêu thích cho đến tác phẩm hai tập giải thích văn chương của William Shakespeare. Ông thậm chí còn viết một cuốn hướng dẫn đọc Kinh Thánh nữa.

Tuy được vinh danh vì các tác phẩm khoa học viễn tưởng song ông không bao giờ giới hạn mình vào một thể loại nào. Khi được hỏi ông thích cuốn sách nào nhất, ông thường nói đùa “là cuốn tôi viết gần đây nhất”. Ông không phải nhà khoa học, nhà thần học hay nhà phê bình văn chương. Ông đơn giản là một người viết luôn đi tìm ý tưởng mới.

Không giống các chuyên gia khác, ông biết nguồn gốc sức mạnh tư duy của mình là do ông có khả năng tổng hợp các mảng kiến thức khác nhau và thêm vào hiểu biết của cá nhân ông. Ông thường mô tả bản thân là “người hiểu nhanh”, kỹ năng mà rõ ràng ông dùng để duy trì lịch xuất bản khủng khiếp trên 15 cuốn sách một năm thời đỉnh cao.

Điều gì sẽ xảy ra nếu mỗi chúng ta có thể trở thành “người hiểu nhanh” như Asimov?

Tôi tin chúng ta có thể trở thành “người hiểu nhanh” như Asimov.

Mục đích đơn giản của cuốn sách này là dạy bạn cách nhìn ra những thứ người khác không thấy. Tôi gọi đó là khả năng tư duy “phi hiển nhiên”, và hiểu rằng làm như vậy có thể thay đổi công việc kinh doanh và sự nghiệp của bạn.

Để nói về kiểu tư duy này, tôi sử dụng bối cảnh chính là các xu hướng kinh doanh. Đa số chúng ta đều thích các xu hướng và những người dự đoán xu hướng. Chúng ta coi những dự đoán hàng năm này như một cái nhìn tổng quát về tương lai và vì thế, chúng giam giữ, bủa vây trí tưởng tượng của chúng ta.

Vấn đề duy nhất là hầu hết những dự đoán đó đều dựa trên sự phỏng đoán hay tư duy lười biếng. Những dự đoán đó là hiển nhiên chứ không phải phi hiển nhiên.

Cuốn sách này lấy cảm hứng từ vô số những ý tưởng hiển nhiên mà chúng ta thấy được xuất bản ngày nay.

Trong một thế giới nơi mà bất cứ ai cũng có thể trở thành chuyên gia tự phong chỉ với một nút bấm, thì việc học cách suy nghĩ khác biệt có vai trò quan trọng hơn bao giờ hết. Tôi tin rằng quan sát và sàng lọc ý tưởng có thể dẫn chúng ta tới một hiểu biết độc đáo về lý do tại sao người ta quyết định mua, bán hay tin vào một thứ gì đó.

Mục đích của cuốn sách này là dạy bạn các kỹ năng tránh những điều hiển nhiên và dự đoán xu hướng cho bản thân.

Một xu hướng lớn là một quan sát đã qua sàng lọc độc đáo về hiện tại đang thay đổi nhanh chóng.

Các xu hướng lớn không bao giờ là những dự đoán về thế giới trong hai mươi năm tới. Những dự đoán đó hầu hết là đoán mò hoặc tư duy duy ý chí. Bạn nghĩ là năm 1997 có bao nhiêu nhà dự đoán xu hướng đã dự đoán về sự ra đời của cái gì đó giống như Twitter? Chính xác là không có ai cả.

Tuy nhiên điều này không có nghĩa là xu hướng vô dụng. Những xu hướng mạnh mẽ nhất đưa ra dự báo về tương lai ngắn hạn dựa trên việc quan sát hiện tại. Và biết được tương lai ngắn hạn như thế nào có ý nghĩa nhiều hơn bạn tưởng đấy.

Tại sao sàng lọc xu hướng lại quan trọng?
Hầu hết các quyết định trong cuộc đời chúng ta diễn ra trong ngắn hạn, dù cách bạn đưa ra các quyết định ấy có khác nhau thế nào. Bạn quyết định khởi nghiệp trong một khoảng thời gian ngắn. Bạn chọn người kết hôn chóng vánh. Bạn thay đổi công việc từ vị trí này sang vị trí khác, tất cả đều rất nhanh chóng.

Các quyết định dài hạn bắt nguồn từ ngắn hạn, do đó việc hiểu được thế giới đang thay đổi như thế nào trong thời gian thực có giá trị hơn nhiều so với việc tìm cách đoán xem điều gì sẽ xảy ra trên thế giới trong 20 năm tới.

Khi đứng trên sân khấu, tôi thường mô tả mình là “người sàng lọc xu hướng”. Lý do tôi sử dụng thuật ngữ đó là vì nó thể hiện niềm đam mê của tôi với việc thu thập ý tưởng, dành thời gian để tìm ra quy luật trong các ý tưởng đó và mô tả thế giới theo những cách thức mới mẻ và thú vị.

Trong bốn năm qua, tôi đã xuất bản sách về 15 xu hướng lớn nhất sẽ định hình thế giới kinh doanh trong năm tiếp theo. Năm nào sách cũng được gọi là Báo cáo Xu hướng Phi Hiển nhiên và mỗi ấn bản được dựa trên một năm nghiên cứu, các cuộc trao đổi, suy nghĩ và viết.

Xen giữa khoảng thời gian đó, tôi tư vấn về chiến lược kinh doanh cho một vài thương hiệu lớn nhất thế giới, dạy marketing ở Đại học Georgetown và nói chuyện ở các sự kiện tại 27 nước trên thế giới.

Tất cả những công việc này mang lại cho tôi cơ hội quý báu được làm việc trong hàng tá các ngành công nghiệp khác nhau và nghiên cứu truyền thông, văn hóa, tiếp thị, công nghệ, thiết kế và kinh tế với con mắt thực tế. Mỗi năm, tôi cũng đọc hoặc viết bài điểm sách cho vài chục cuốn sách và mua tạp chí đủ thể loại từ điện toán đám mây cho tới phương pháp canh tác của người Amish.

Tôi thu thập những ý tưởng này theo cách những người hay đi máy bay tích lũy dặm bay – phần thưởng hôm nay để dành sử dụng ngày mai.

Lý do tôi viết cuốn sách này
Không giống nhiều nhà dự báo xu hướng khác, nếu chỉ đơn giản chia sẻ báo cáo hàng năm của tôi thì chưa đủ. Nếu tôi thực sự tin vào giá trị của việc sàng lọc xu hướng và nếu tôi tin bất cứ ai cũng có thể học cách làm việc đó thì điều quan trọng là tôi phải chia sẻ quy trình sàng lọc xu hướng của mình cho tất cả mọi người.

Cho nên cuốn sách được chia thành ba phần đơn giản.

Phần I nói về các phương pháp sàng lọc xu hướng của tôi mà trước đây tôi chỉ chia sẻ tại các cuộc hội thảo kín hoặc với sinh viên trên lớp. Bạn sẽ được biết về những huyền thoại dự báo xu hướng vĩ đại nhất, năm thói quen lớn của các nhà sàng lọc xu hướng và phương pháp sàng lọc xu hướng từng bước một của tôi mà tôi gọi là phương pháp Đống cỏ khô.

Phần II là ấn bản năm 2015 của Báo cáo Xu hướng phi hiển nhiên, nói về 15 ý tưởng mới sẽ định hình kinh doanh trong năm tiếp theo. Mỗi xu hướng có các câu chuyện và nghiên cứu đi kèm cũng như các ý tưởng để áp dụng xu hướng đó cho việc kinh doanh hay sự nghiệp của bạn.

Phần III là những lời khuyên để làm cho các xu hướng trở nên dễ áp dụng, bao gồm cả hướng dẫn từng bước một dành cho các loại hội thảo khác nhau mà tôi thường sử dụng. Trong phần này, tôi cũng thảo luận về tầm quan trọng của phản xu hướng (Chương 15) và làm thế nào để sử dụng “tư duy giao lộ” để nhìn ra quy luật giữa các ngành công nghiệp và các câu chuyện.

Bạn có thể đọc cuốn sách này theo trình tự xuất bản hoặc bạn có thể nhảy cóc từ xu hướng sang kỹ thuật và ngược lại. Cho dù bạn quyết định tập trung vào các dự đoán của tôi cho năm 2015 và làm thế nào để áp dụng các dự đoán đó hay học kỹ thuật sàng lọc xu hướng và tư duy phi hiển nhiên cho bản thân thì cuốn sách này được viết là để đọc thành từng đợt ngắn.

Giống như Asimov, bạn không cần phải là người đọc nhanh.

Tuy nhiên, trở thành người hiểu nhanh là một khát vọng chính đáng. Tôi hy vọng cuốn sách này sẽ giúp bạn đạt được khát vọng đó.

NHÀ TỶ PHÚ NA UY
Tại sao hầu hết các dự đoán xu hướng lại hoàn toàn vô dụng?

Năm 1996, tỷ phú Christian Ringnes gặp phải vấn đề khá lớn.

Là một trong những người giàu nhất Na Uy, Ringnes được biết đến là một doanh nhân cá tính và nhà sưu tầm tranh, xuất thân từ gia đình đã xây dựng nên nhà máy bia lớn nhất Na Uy hơn 100 năm trước. Ở thành phố quê hương của mình là Oslo, Ringnes sở hữu nhiều nhà hàng, bảo tàng, và đã đóng góp hơn 70 triệu đô la để xây dựng một công viên điêu khắc và văn hóa lớn, khai trương vào năm 2013.

Mơ ước lớn nhất của Ringnes là trở thành nhà sưu tầm. Qua nhiều thập kỷ, ông đã xây dựng nên một trong những bộ sưu tập tranh cá nhân lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, di sản thực sự của ông có thể đến từ điều gì đó độc đáo hơn nhiều: sự ám ảnh cả đời với việc sưu tầm những chai đựng rượu mini.

Niềm đam mê với những chai đựng rượu mini bắt đầu nảy nở khi Ringnes lên bảy tuổi. Khi đó ông nhận được một món quà bất thường từ cha mình: một chai rượu nhỏ xíu còn một nửa rượu trong đó. Chính món quà này đã khiến ông bắt đầu tích lũy bộ sưu tập chai đựng rượu mini lớn nhất thế giới với hơn 52.000 chai.

Không may, sự ám ảnh nhiều thập kỷ của ông cuối cùng gặp phải một đối thủ không thể vượt qua – vợ ông, bà Denise.

Câu chuyện đã trở thành huyền thoại. Bà Denise không hài lòng với đống chai lọ nằm lăn lóc khắp nơi trong nhà. Sau nhiều năm trời chán nản, bà ra tối hậu thư với ông: hoặc là làm gì đó với đống chai lọ này hoặc bán chúng đi.

Giống như bất cứ nhà sưu tầm thực thụ nào, Ringnes không thể chịu được khi nghĩ đến việc bán đống chai lọ đi, nên ông nghĩ ra một giải pháp hoàn hảo khi dựa trên tài sản và cá tính của mình.

Ông nhờ đến một viện bảo tàng.

“Sưu tầm là con người”
Ngày nay Bảo tàng Chai lọ mini ở trung tâm Oslo là một trong những bảo tàng kỳ lạ nhất thế giới, thường được nhắc đến trong các cuốn cẩm nang du lịch và danh sách các địa điểm cần phải đến ở bán đảo Scandinavia. Ngoài việc là nơi cất giữ tất cả số chai lọ mini của Ringnes thì bảo tàng còn là trung tâm tổ chức sự kiện đông khách với một nhà hàng bên trong.

Chính không gian tổ chức sự kiện và nhà hàng này là nơi tôi biết đến Ringnes và câu chuyện của ông. Lúc đó tôi đang ở Oslo tham gia một sự kiện và ban tổ chức hội thảo tổ chức một chuyến tham quan và ăn tối tại Bảo tàng Chai lọ mini.

Bảo tàng Chai lọ mini quả xứng với danh tiếng kỳ quặc.

Lối vào bảo tàng được tạo hình giống cái chai dẫn vào một sảnh lớn ngoài trời có thác nước bằng rượu sâm panh. Khi bạn đi từ gian này sang gian khác, mỗi gian phát một loại nhạc riêng, ánh sáng cũng được thiết kế riêng và có mùi độc đáo.

Chỉ vài bước trong chuyến tham quan đã thấy rõ là bảo tàng không đơn thuần chỉ là các chồng đống chai lọ xếp lộn xộn ngổn ngang dọc theo thành của một chiếc tủ trưng bày. Giống như tất cả các trải nghiệm bảo tàng tuyệt vời khác, các gian trưng bày trong Bảo tàng Chai lọ mini được tuyển chọn cẩn thận.

Những chiếc chai mini được nhóm thành các chủ đề thú vị, từ gian Tội lỗi có chủ đề nhà thổ với những chiếc chai mini lấy từ Quận Đèn đỏ của Hà Lan cho đến gian Kinh dị bày những chiếc chai có vật thể bị mắc kẹt, nổi lềnh phềnh bên trong như chuột hay giun.

Tôi có 52.000 chiếc chai mini trong một bảo tàng ở Oslo. Chúng hoàn toàn vô dụng. Nhưng con người chúng ta thích sưu tầm. Chúng ta thích sở hữu đồ vật. Một khi bạn bị cái gì đó thu hút thì bạn muốn có nó và bạn bắt đầu sưu tầm.

– Christian Ringnes

(Trích từ phỏng vấn trên Arterritory.com)

Có gian Rừng rậm, gian Người nổi tiếng, các gian có chủ đề về thể thao, hoa quả, chim chóc, diễn viên xiếc và phép thuật. Và tất nhiên, có cả một gian trưng bày sê-ri đồ gốm sứ trứ danh hình các ngôi nhà của Delft Blue KLM, sê-ri những chiếc chai đựng rượu hình nhà ống Hà Lan bé xíu được tặng cho hành khách khi bay cùng hãng hàng không KLM trong hơn năm thập kỷ.

Trong tất cả các gian này, bảo tàng thường xuyên có trên 12.000 chiếc chai được trưng bày tại bất cứ thời điểm nào. Phần còn lại được cất giữ trong một tầng hầm nằm bên dưới bảo tàng và chỉ được đem ra trưng bày khi cần thiết.

Tạo ý nghĩa cho tiếng ồn
Nếu bạn muốn tìm hiểu số lượng phương tiện truyền thông mà chúng ta phải tiếp xúc mỗi ngày thì việc đi tìm ý nghĩa của tiếng ồn là thử thách tương tự. Xử lý lượng thông tin quá tải đòi hỏi phải có một kỹ năng quan trọng: sàng lọc.

Sàng lọc là phương pháp tốt nhất để biến tiếng ồn thành ý nghĩa.

Bảo tàng Chai lọ mini luôn chỉ trưng bày khoảng 20% bộ sưu tập chai lọ mini của Ringnes, phần còn lại được cất giữ cẩn thận trong kho. Việc sàng tuyển chu đáo này làm cho trải nghiệm tham quan của khách trở nên quý giá.

Nếu không có sàng tuyển, ý nghĩa sẽ bị mất và trải nghiệm sẽ trở nên vô nghĩa.