Chương 1ĐIỀU GÌ KÉO TÔI XÍCH LẠI GẦN HƠN VỚI MỌI NGƯỜI

Thấu hiểu hơn những phẩm chất tính cách bạn mong muốn ở mọi người

C

ốt lõi của cuộc sống chính là con người và cách thức các thực thể này tương tác với nhau trong tổng hoà là các mối quan hệ. Thành công, sự viên mãn hay niềm hạnh phúc, tất cả đều dựa trên khả năng và hiệu quả chúng ta liên kết các yếu tố trong cuộc sống. Cách hữu hiệu nhất để trở thành người có sức lôi kéo là trau dồi và truyền thụ những phẩm chất mà chính chúng ta bị thu hút từ những người xung quanh cho họ.

Trong lúc đang hoàn thiện chương sách này, tôi đã nhận được một tấm thiệp vô danh từ một thành viên trong giáo đoàn của mình. Tấm thiệp quả thật có một ý nghĩa vô cùng to lớn bởi nó là sự phản chiếu rõ ràng nhất tầm quan trọng của những mối quan hệ thân thuộc và đáng quý:

Thế giới sẽ bất ngờ trở nên tươi đẹp và tuyệt vời biết bao khi cuộc đời chúng ta xuất hiện những con người đặc biệt. Họ chắp cánh cho những ước mơ, hi vọng đặc biệt của chúng ta bay xa hơn bằng cách giúp ta nhìn nhận lại và thêm tin tưởng vào bản thân. Họ ban cho chúng ta tình yêu thương và niềm vui sướng trong từng cử chỉ, hành động. Có thể nói, khi họ bước chân vào cuộc đời ta, họ đã dạy ta cách để sống đúng nghĩa.

Liệu đó có phải là minh chứng cho một con người của quần chúng? Thật là một ưu ái lớn lao cho một con người hèn mọn như tôi khi nhận được tấm thiệp tuyệt vời như vậy. Tôi đã nhận ra rằng, nó vô cùng phù hợp với nội dung của chương sách bạn đang đọc, chương sách mà chúng ta sẽ đi phân tích những đặc điểm tính cách chúng ta cần phát huy – những đặc tính mà chúng ta mong muốn ở những người xung quanh.

Tôi từng vô cùng ấn tượng với tấm áp phích của trung tâm thương mại Nordstrom’s, trên đó ghi rằng “Điểm khác biệt duy nhất giữa các hệ thống cửa hàng là cách thức họ giao thiệp với khách hàng”. Đó là một tuyên bố táo bạo. Hầu hết các cửa hàng sẽ chọn cách quảng bá chất lượng sản phẩm hoặc liệt kê ra một loạt các tiêu chí khiến họ nổi trội hơn các đối thủ cạnh tranh. Theo như nhận xét của một nhân viên đối thủ, điều làm nên sự khác biệt giữa Nordstrom’s và các trung tâm thương mại khác là cách định nghĩa sự tập trung. Trong khi các hệ thống cửa hàng khác tập trung vào tầm vóc tổ chức thì Nordstrom’s lại lựa chọn xây dựng dựa trên giá trị con người. Nhân viên của họ được đào tạo kỹ năng phản ứng một cách nhanh nhạy và ân cần khi khách hàng phàn nàn. Và kết quả là, theo như nhà văn Nancy Austin thì “Nordstrom’s không hề có khách hàng, họ chỉ có người hâm mộ”.

Theo một nghiên cứu của TARP, viết tắt của Technical Assistance Research Programs – Chương trình nghiên cứu hỗ trợ kỹ thuật, ở Washington, D.C., sẽ chẳng có vị khách hàng nào lại đi phàn nàn về dịch vụ với đội ngũ quản lý của một công ty cả. TARP chỉ ra rằng, dựa trên mức độ nghiêm trọng của sự cố, trung bình một khách hàng sẽ kể lể những kinh nghiệm mua hàng tồi tệ của mình với từ 9 đến 12 người bạn cũng như các mối quen biết. Khoảng 13% khác sẽ tiếp cận vấn đề với hơn 20 người. Hai trong ba khách hàng được phỏng vấn sẽ từ chối thực hiện lại hành vi mua sắm tại cửa hàng này. Nhưng, điều tồi tệ hơn là lãnh đạo không bao giờ biết được lý do.

Công ty nào cũng mắc lỗi ít nhất một vài lần, nhưng, đối với khách hàng, điều quan trọng là cách thức nhà cung cấp phản hồi mỗi khi có sự cố. Đó chính là bí quyết thành công của Nor- dstrom’s. Nghiên cứu của TARP cũng chỉ ra rằng 95% khách hàng từng gặp sự cố với dịch vụ sẽ quay lại nếu vấn đề của họ được giải quyết nhanh chóng. Đáng mừng hơn là họ sẽ sẵn sàng khoe trải nghiệm thú vị này với 8 người bạn của mình. Vì vậy, mẹo nhỏ cho các cấp quản lý cũng như nhân viên bán hàng là hãy cho khách hàng dư dả thời gian để sử dụng sản phẩm/dịch vụ của mình và chờ đợi phản hồi.

Nội dung chương này chắc chắn không phải bàn đến các trung tâm thương mại hay độ thoả mãn của khách hàng, nhưng chúng ta có thể rút ra một vài nguyên tắc xử thế từ những thống kê này:

Liệu chúng ta đã có những phản hồi nhanh nhạy tới những người cần đến chúng ta?

Chúng ta đã thực sự đối mặt và suy xét vấn đề?

Chúng ta đã cởi mở trao đổi về cả mặt tốt lẫn mặt chưa tốt?

Chúng ta đã biết cung cấp những lợi ích nhằm xoa dịu sự nghi ngờ của khách hàng hay chúng ta chỉ nghĩ đến điều tiêu cực nhất?

Quy tắc vàng

Vậy đâu là chìa khoá để kết nối với mọi người? Hãy đặt mình vào vị thế của họ thay vì để mặc họ như vậy mà đánh giá. Chúa đã đặt ra một quy tắc hoàn hảo trong việc xây dựng các mối quan hệ giữa con người với con người. Chúng ta thường gọi nó là Quy tắc Vàng, một tên gọi xuất hiện từ khoảng thế kỷ 17. Cuối bài thuyết giảng trên đỉnh thiêng, Chúa đã gói gọn những triết lý thâm thuý về quy tắc ứng xử của con người bằng câu kết “Bởi vậy, hãy đối xử với người khác giống như cách chúng ta mong họ đối xử lại với mình” (Matt. 7:12).

Chỉ trong một câu mệnh lệnh ngắn gọn này, Chúa đã răn dạy chúng ta hai điều quan trọng trong việc thúc đẩy các mối quan hệ trong xã hội. Trước tiên, chúng ta cần quyết định cách thức chúng ta muốn người khác đối xử với mình. Sau đó, chúng ta cần đối xử với họ theo cách mà chúng ta mong muốn trong quyết định của mình.

Gần đây, tôi có dẫn con gái tôi, Elizabeth, đi ăn trưa lại một nhà hàng. Cô bồi bàn với nhiệm vụ hiển nhiên là chăm sóc, quan tâm tới mọi người, thì lại làm chúng tôi cảm thấy như những vị khách phiền hà. Cô ấy cộc cằn, trái tính và bất hợp tác. Hầu hết khách hàng ngày hôm đó đều nhận ra dường như cô gái đang phải trải qua một ngày rất tồi tệ. Elizabeth ngẩng lên nhìn tôi và nói “Bố, cô ấy thật là cộc cằn, phải không bố?”. Tôi chỉ biết gật đầu đồng ý với đôi chút khinh thị.

Đến giữa bữa ăn thì tôi muốn cố gắng giúp người phụ nữ này thay đổi thái độ thiếu nhã nhặn kia. Rút ra tờ giấy bạc 10 đô-la, tôi nhẹ nhàng nói “Phiền cô giúp tôi một việc được không? Tôi muốn đổi một ít tiền lẻ cho tờ 10 đô-la này bởi tôi muốn đưa cô một khoản tiền boa hậu hĩnh cho bữa ăn ngày hôm nay”. Cô gái nhìn tôi, ngẩng lên ngẩng xuống không tin vào mắt mình và sau đó tiến nhanh về phía quầy thu ngân. Sau khi đổi tiền xong, cô ấy dành mười lăm phút tán gẫu với chúng tôi. Tôi cảm ơn cô vì sự phục vụ và không quên ca ngợi sự nhiệt tình và tầm quan trọng của cô trong nhà hàng cùng với kha khá tiền boa.

Khi chúng tôi rời nhà hàng, Elizabeth đã nói với tôi: “Bố, bố có để ý cô ấy đã thay đổi thái độ thế nào không?”.

Chớp lấy thời cơ, tôi nói với cô con gái “Elizabeth, nếu con muốn mọi người cư xử tốt với mình, hãy cư xử tốt với họ. Sau nhiều lần, con sẽ khiến họ thay đổi”.

Elizabeth sẽ không bao giờ có thể quên được bài học này bởi con bé đã trực tiếp chứng kiến được sự thay đổi một cách ngoạn mục xảy ra ngay trước mắt. Người phụ nữ cộc cằn ấy hẳn không xứng đáng nhận được sự đối xử tốt chút nào. Nhưng ngay khi cô ấy nhận được cách ứng xử mà tôi mong muốn và tin tưởng cô ấy có thể trở nên như vậy, trái hẳn với thái độ diễn ra trước đó, cô đột nhiên thay đổi.

Dù bạn ở vị trí nào trong một mối quan hệ, nếu ý thức được tình huống, hãy cố gắng hoà nhã phối hợp để tạo ra một thay đổi tích cực. Nói “không” với việc chỉ tay năm ngón hay thoái thác trách nhiệm, cố gắng đảm nhiệm vai trò chất xúc tác bằng những biểu hiện khởi đầu cho cách cư xử phù hợp. Đừng đặt mình vào vị thế người phản ứng, thay vào đó là vị thế của người khai tâm.

Năm cách bạn muốn người khác cư xử với mình

Sẽ không có bài tập nào giúp tăng cường sức khoẻ cho trái tim bạn tốt hơn là việc hạ mình xuống để vực người khác lên. Hãy nghĩ đến điều này; phần đa những người bạn tốt nhất của bạn là người luôn động viên, khích lệ bạn. Bạn sẽ không xây dựng mối quan hệ khăng khít với những ai hay làm bạn thất vọng. Bạn sẽ tìm cách xa lánh họ và tiến lại gần những người tin tưởng và vực bạn đứng lên mỗi khi gặp khó khăn.

Một vài năm trước, sách của Tiến sĩ Maxwell Maltz, Điều khiển thần kinh học2, là một trong những cuốn sách bán rất chạy. Tiến sĩ Maltz là một bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ, thầy phù thuỷ hô biến những khuôn mặt biến dạng trở nên quyến rũ hơn. Ông quan sát tỉ mỉ từng trường hợp bệnh nhân, khai thác vẻ đẹp của họ cũng như theo dõi từng biến chuyển cải thiện nhan sắc. Bên cạnh công việc của một phẫu thuật gia thành công, Maltz cũng là một chuyên gia tâm lý đại tài, ông nắm rõ được bản chất tự nhiên của mỗi con người.

Một người phụ nữ giàu có rất quan tâm đến người con trai của mình đã tìm đến Tiến sĩ Maltz để xin một vài lời khuyên. Trước đó, bà đã hi vọng rằng con trai mình sẽ nối nghiệp gia đình sau khi cha mất, nhưng khi đến tuổi tiếp quản, người con trai từ chối gánh vác trách nhiệm này và quyết định dấn thân vào một lĩnh vực hoàn toàn khác biệt. Người mẹ nghĩ rằng Maltz có thể giúp bà thuyết phục cậu con trai rằng quyết định của cậu là vô cùng sai lầm. Vị bác sĩ đồng ý gặp mặt người con và tiến hành hành trình thăm dò lý do của “anh lính trẻ”.

Người con trai phân bua “Đáng nhẽ ra tôi rất thích tiếp quản cơ nghiệp của gia đình, nhưng ông không hiểu mối quan hệ giữa cha và tôi tồi tệ thế nào đâu. Ông ấy là một con người quyết đoán và cứng rắn. Mục tiêu của ông là rèn luyện cho tôi sự tự lập, nhưng không may là, cách ông áp dụng mang lại ảnh hưởng tiêu cực. Ông ấy cho rằng cách tốt nhất để trau dồi tính tự lập là không bao giờ buông lời động viên, khích lệ hay khen ngợi tôi. Tất cả những gì ông mong ngóng là tôi sẽ cứng rắn và độc lập. Ông đã mắc một sai lầm vô cùng nghiêm trọng. Ngày nào, chúng tôi cũng chơi bóng ném ở sân vườn với mục tiêu đặt ra là tôi phải đỡ được bóng phất đi 10 lần liên tục. Thường thì tôi sẽ cán được mốc tám hoặc chín, còn quả thứ mười thì sẽ được cố tình vòng qua đầu tôi hay lao về mặt sân. Mọi chiêu trò sẽ được áp dụng để khiến nhiệm vụ bất khả thi”.

Chàng trai trẻ ngập ngừng trong giây lát rồi tiếp tục “Chưa bao giờ ông ấy để cho tôi có cơ hội đón lấy quả bóng thứ mười

– Chưa bao giờ! Và đó có lẽ là lý do vì sao tôi cần phải đứng ngoài công việc kinh doanh này. Tôi cần phải gia nhập nơi cho phép tôi cơ hội để đón lấy quả bóng thứ mười!”.

Người con trai đã được nuôi dưỡng trong cảm giác rằng mình sẽ chẳng bao giờ hoàn hảo, chẳng bao giờ đạt được yêu cầu để làm hài lòng người cha nghiêm khắc. Tôi sẽ không bao giờ đẩy mình vào cảm giác như vậy, ân hận vì gây ra những tổn thương tâm lý cho vợ tôi, các con và cả những người bạn của tôi khi tước đoạt mọi cơ hội dẫn họ tới thành công.

Khi tôi và Elizabeth chơi bóng ném, tôi thường sẽ là người ném còn cô con gái nhỏ là người đỡ bóng. Tôi nói với con bé rằng cha sẽ phải có trách nhiệm ném trúng quả bóng vào chiếc chày của con. Và, một lần, quả bóng của tôi đã chệch khỏi mục tiêu không dưới hai mươi lần khiến con bé vô cùng tuyệt vọng và tức tối “Con cần một tay ném bóng cừ khôi khác, cha đã không thể ném nổi quả bóng tiếp giáp được chiếc chày!”. Thế đấy, tôi đã chọn thời điểm để hạ thấp khả năng của mình và dẫn đường cho thành công của con bé. Kể từ đó, tôi đã cố gắng và ngày một tốt hơn.

Câu chuyện về Eugene Lang tiếp theo sẽ là ví dụ cuối cùng minh hoạ cho sức mạnh của sự khích lệ. Lang là một doanh nhân thành công. Ông được phong tặng danh hiệu “Người đàn ông thành công của năm” do tạp chí Success bình chọn năm 1986. Dưới đây là trích đoạn trong một bài báo nói về sự động viên, khích lệ của Lang dành cho những người xung quanh:

Người đàn ông ấy đứng giữa sân khấu của khán phòng, mái tóc muối tiêu cùng đường viền ria mép trong bộ trang phục bằng len trau chuốt bộc lộ dáng vẻ của một con người lỗi lạc, trịnh trọng. Ông đưa mắt nhìn lướt khắp căn phòng tràn ngập ánh sáng ẩn trong lớp sơn bong tróc và những chiếc rèm vải cũ sờn. Nhưng, điểm ngắm của ánh mắt ấy lại tập trung vào những con người xuất hiện trong khán phòng.

Khán đài chật cứng bởi những người đàn ông và phụ nữ da màu người Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha. Mặc dù rất ít trong số họ có thể nói được tiếng Anh, nhưng chắc chắn tất cả sự tập trung của họ đang hướng về phía người đàn ông trên bục sân khấu. Nhưng bài phát biểu của ông không phải dành cho những con người này. Mối bận tâm của ông là 61 “cử nhân” lớp sáu trong bộ quần áo và chiếc mũ tốt nghiệp màu xanh đang ngồi nghiêm trang ở những hàng ghế đầu kia. Họ là những người “em khoá dưới” của ngôi trường ông đã từng theo học.

Ông bắt đầu “Đây là lần tốt nghiệp đầu tiên trong cuộc đời các bạn, một khoảng thời gian vô cùng tuyệt vời để bắt đầu những ước mơ. Hãy mơ về con người các bạn trong tương lai, về cuộc sống mà các bạn khao khát xây đắp. Và, hãy tin tưởng vào ước mơ đó. Hãy chuẩn bị sẵn sàng để làm việc và cống hiến vì nó. Luôn luôn ghi nhớ rằng, mỗi ước mơ đều có ý nghĩa vô cùng quan trọng và nó là của chính bạn, là tương lai mà bạn mong muốn. Nó luôn đáng để bạn nỗ lực phấn đấu!”.

“Các bạn bắt buộc phải không ngừng học hỏi”, ông tiếp tục. “Các bạn cần tham gia các khoá học: trường trung học cơ sở, cấp ba và sau đó là cao đẳng, đại học. Các bạn có thể đi học đại học. Không, các bản phải như vậy. Hãy cố gắng trụ vững và ta sẽ…”. Diễn giả ngừng một lát và rồi, như thể đầy phấn khích bỗng tuyên bố “Và ta sẽ trao cho từng người trong các cháu những xuất học bổng đi học đại học”.

Bầu không khí im lặng trong trong giây lát và rồi một niềm hân hoan bao trùm lấy đám đông. Tất cả mọi người trong khán phòng đứng dậy, nhảy múa, chúc tụng, vẫy tay, thậm chí là ôm chầm lấy nhau. Những ông bố, bà mẹ tìm cách chạy thật nhanh đến chỗ các con yêu. Một bà mẹ vỡ oà: “Ông ấy vừa nói gì vậy con?”, bà nói bằng tiếng Tây Ban Nha. Cô con gái gào lên sung sướng, chạy ào tới vòng tay của cha mẹ: “Đó là tiền, mẹ ạ. Chúng ta sẽ có tiền để con theo học đại học!”.

Sự kiện này xảy ra tại một ngôi trường tiểu học, nơi một làng quê nghèo khắp các ngõ ngách lan tràn những con ma men và dịch bệnh ở Harlem. Và, người diễn giả, không ai khác chính là Eugene Lang, người đàn ông 53 tuổi đời và đã từng tốt nghiệp trường này trước kia. Đó là ngày 25/06/1981. Và câu hỏi đặt ra là liệu người đàn ông nhân hậu và tự tin, Lang, người không ngừng tin tưởng rằng “mỗi cá nhân đều mang trong mình một tâm hồn với giá trị và cốt cách vô giá” có thực hiện lời hứa của mình.

Ông ấy đã làm và vẫn đang tiếp tục làm. Trong số 61 “cử nhân tiểu học” năm nào, 54 người vẫn còn giữ liên lạc với Lang, 90% đã tốt nghiệp cấp ba hoặc tương đương, 60% tham gia các khoá học cao hơn. Trong thời kỳ đó, với hoàn cảnh xã hội đương thời, khi mà tỷ lệ bỏ học cấp ba lên đến 90% thì đó quả là thực tế đáng ghi nhận.

Lang đã thành lập ra Quỹ “Tôi có một ước mơ” (Nguyên gốc: “I Have a Dream”) và cho đến ngày nay, rất nhiều doanh nhân khác từ khắp các nơi cũng thực hiện công vụ đi đến những lớp học tương tự để trao những học bổng vượt khó. Thậm chí, Quốc hội Hợp chủng quốc Hoa Kỳ cũng ghi nhận và tái sử dụng ý tưởng này của Lang trong một chương trình giáo dục mang tầm quốc gia có tên gọi là GEAR UP, chính thức bắt đầu vào năm 1998.

Tất cả mọi người, ai cũng cần được động viên, khích lệ. Eu- gene Lang đặt niềm tin vào những đứa trẻ này và thực tế sự quan tâm ấy đã tạo nên sự khác biệt trong cuộc đời của họ. Dưới đây, chúng ta cùng xem một bài báo tiếp tục mô tả tầm ảnh hưởng của Lang:

Những người học trò của Lang đã tự tin trở thành kỹ sư, chuyên gia máy tính hay doanh nhân ở đa dạng cấp độ và ngành nghề. Lang cho biết thêm 25 người khác sẽ theo học đại học vào năm nay, số khác sẽ tốt nghiệp cấp ba và tham dự các khoá đào tạo nghề để cuối cùng, ai cũng có công ăn việc làm. Charles Murray của Viện Nghiên cứu chính trị Manhaattan (The Manhattan Institue of Policy Research), tác giả của cuốn sách Mất gốc (Nguyên gốc: Loosing Ground) đã từng than phiền rằng những người cùng khổ đang dần mất đi động lực để leo lên nấc thang của thành công. Và giờ, ông đã quan sát và thừa nhận “Cách tiếp cận của Lang là hoàn toàn đúng đắn”.

Ari Alvarado đã từng bày tỏ quan điểm dưới góc độ một người học trò từng nhận được sự hỗ trợ của Lang như sau: “Tương lai đang vẫy gọi tôi, và đó là cảm giác vô cùng tuyệt vời”. Nếu chương trình này được triển khai, nó có thể viết nên câu chuyện về sự thành công sau cuối của chủ nghĩa tư bản, giống như George Gilder đã từng chỉ ra rằng, gốc rễ của chủ nghĩa tư bản không phải nằm ở sự tham lam, nó là sự cho đi: Nhà tư bản đúng nghĩa là người sẽ đầu tư tiền bạc và nguồn lực ngày hôm nay với mong muốn sẽ nhận lại được thành công ở một tương lai bất định. Đó chính xác là những gì Eugene Lang đã, đang và sẽ làm; và rất có thể các học trò của ông sẽ tiếp bước. “Tôi muốn trở thành một người bác sĩ thật giỏi để mà sau này tôi có thể đỡ đầu cho một lớp học bằng chính nguồn lực của tôi (như Lang đã làm). Hãy thử nghĩ xem, nếu tất cả chúng ta đều có khả năng đỡ đầu những lớp học của riêng mình thì…mô hình này sẽ được nhân rộng ra khắp thế giới”, Alvarado lạc quan chiêm nghiệm.

Đây cũng chính là tâm nguyện của Eugene Lang: “Chúng ta cần tạo ra những cơ hội để có thể làm việc với hi vọng, khao khát và với tất cả sự tôn trọng dành cho chính bản thân mình. Bù lại phần thưởng là gì ư? Sẽ không từ ngữ nào có thể diễn tả hết được niềm hạnh phúc khi có một người trẻ tuổi nắm lấy tay bạn, mỉm cười vì bạn đã truyền đạt cho họ những giá trị mới, nắm bắt được trái tim và trí óc họ. Trải nghiệm tuyệt vời nhất trong đời người chắc hẳn là được nhìn thấy thế hệ trẻ với những khao khát mới”.

Những người hạnh phúc nhất thế giới là người đã dùng phần lớn thời gian của mình dành cho người khác. Trái lại, những người ít hạnh phúc nhất là người luôn luôn chìm trong sự hoài nghi liệu cả thế giới này sẽ phải thay đổi thế nào để khiến chính họ cảm thấy hạnh phúc. Khi được hỏi về công việc mà một người cô đơn và không hạnh phúc nên làm, Karl Menniger, một chuyên gia tâm thần học đại tài đã chỉ ra: “Hãy bước ra khỏi cửa, đi bộ qua đường, tìm kiếm những mảnh đời đang chịu tổn thương và giang tay giúp đỡ họ”. Hãy quên đi sự đáng thương của bản thân và rộng lòng giúp đỡ mọi người.

William James từng nói “Khao khát được công nhận là khao khát thuộc về bản năng trong thẳm sâu mỗi con người”.

Bạn đã từng được nghe tới câu chuyện kể về một chính trị gia trẻ tuổi trong buổi gặp gỡ công chúng đầu tiên của chiến dịch tranh cử? Anh ta đã vô cùng nôn nóng, mong muốn tạo được ấn tượng tốt đẹp với số đông cử tri, thế nhưng khi xuất hiện, hoá ra chỉ có một người đàn ông duy nhất đang ngồi dưới khán đài. Vị chính trị gia trẻ tuổi chờ đợi, mong mỏi sẽ có nhiều người tham dự hơn nữa, nhưng kết quả vẫn không có gì thay đổi. Cuối cùng, anh ta cất tiếng hỏi vị khán thính giả duy nhất của mình: “Hãy nhìn xem, tôi chỉ là một anh chính trị gia trẻ tuổi mới bắt đầu chập chững bước vào chính trường. Ông có nghĩ rằng tôi vẫn nên thực hiện bài nói của mình không hay nên hoãn buổi gặp gỡ cử tri này lại?”.

Người đàn ông nghĩ ngợi một lúc rồi đáp lại “Thưa Ngài kính mến, tôi chỉ là một tay chăn bò. Tất cả những gì tôi biết chỉ là về những con bò mà thôi. Dĩ nhiên, tôi biết chắc chắn rằng nếu tôi mang một xe cỏ lớn xuống cánh đồng mà chỉ có duy nhất một con bò tiến lại thì tôi cũng sẽ cho nó ăn”.

Bài học: Chúng ta không thể đánh giá thấp giá trị sức mạnh của một con người đơn lẻ.

Sau khi nhận được lời khuyên từ người chăn bò, chính trị gia bắt đầu diễn thuyết và nói liên tục trong hai giờ đồng hồ, mặc cho người nông dân ngồi dưới thất thần. Kết thúc, anh ta cất tiếng hỏi người đàn ông xem bài nói của anh có thuyết phục không.

Người chăn bò từ tốn đáp lại: “Thư Ngài kính mến, tôi chỉ là một tay chăn bò. Tất cả những gì tôi biết chỉ là về những con bò mà thôi. Dĩ nhiên, tôi biết chắc chắn rằng nếu tôi mang một xe cỏ lớn xuống cánh đồng mà chỉ có duy nhất một con bò tiến lại thì tôi cũng sẽ không ngu dại gì mà nhét cả đống cỏ khô cho nó”.

Bài học: Đừng bao giờ lợi dụng bất kỳ một ai

Sau khi phân tích rất nhiều kết quả khảo sát, J. C. Staehle đã tìm ra rằng nguyên nhân gây ra tình trạng náo động, bồn chồn không yên giữa các nhân viên bao gồm những ý sau (được liệt kê theo thứ tự quan trọng):

Chú ý, từng hạng mục trên đây sẽ giúp bạn nhận ra tầm quan trọng của từng người nhân viên. Chúng ta đang đề cập tới những người cần đến sự công nhận. Tôi cố gắng áp dụng quy luật này với từng người tôi có cơ hội tiếp xúc. Chỉ trong vòng 30 giây đầu tiên, tôi sẽ cố gắng tìm cơ hội để chứng tỏ cho họ thấy tôi trân trọng và đánh giá cao sự góp mặt của họ như thế nào. Nó sẽ là bước đệm tình cảm cho những giao thiệp sau này giữa chúng tôi. Ngay cả chỉ một cử chỉ nhỏ xã giao cũng đủ để người đối diện bạn cảm thấy được quý trọng.

Hãy đối xử với mọi người như cách mà bạn muốn được nhận lại. Coi họ là những vị khách quan trọng và họ sẽ hành xử đáp lại theo đúng cách bạn dắt lối cho họ. Đa số chúng ta đều có những suy nghĩ, đánh giá rất tốt về xung quanh nhưng hiếm ai biết được suy nghĩ đó của bạn. Chúng ta đều kiệm lời tán dương. Suy nghĩ sẽ chỉ là suy nghĩ mà thôi, nó chỉ biến thành giá trị khi chúng ta biết truyền tải thông điệp tới mọi người.

Hầu hết những rắc rối tình cảm cũng như căng thẳng đều khởi nguồn từ những xung đột chưa được giảng hoà hay cách xây đắp mối quan hệ không phù hợp. Cũng chính bởi vậy mà rất nhiều người trong chúng ta trong thâm tâm đều có một mong muốn là được tha thứ một cách triệt để. Tha thứ và được tha thứ là thứ gia vị cơ bản và cần thiết để gây dựng nên một mối quan hệ gắn bó keo sơn nào. Tha thứ giải phóng con người khỏi cảm giác tội lỗi, giúp chúng ta giao tiếp với đối phương một cách tích cực hơn.

Trong một câu chuyện ngắn của mình với nhan đề “Thủ đô của thế giới” (The Capital of the World), Earnest Hemingway đã kể cho chúng ta câu chuyện ở xứ Tây Ban Nha về người cha và cậu con trai đang tuổi vị thành niên. Mối quan hệ giữa hai cha con họ vô cùng căng thẳng, và cuối cùng, khi xảy ra rạn vỡ thì người con đã bỏ nhà ra đi. Người cha đã lao vào một cuộc tìm kiếm dai dẳng đứa con trai ngỗ ngược bị mất tích nhưng vẫn bặt vô âm tín. Cực chẳng đã, ông đành tìm cách đăng báo tìm người trên tờ Madrid. Tên cậu con trai là Paco, một cái tên vô cùng phổ biến tại Tây Ban Nha trong khi mẩu tin chỉ đơn giản ghi rằng “Paco yêu quý của cha, hãy đến gặp cha trước cổng toà soạn báo Madrid vào chiều ngay mai. Cha tha thứ cho toàn bộ lỗi lầm con đã gây ra. Cha yêu con”. Theo lời kể của Hemingway, chiều ngày hôm sau, khoảng 800 Paco đã có mặt trước cửa toà soạn báo. Tất cả đều tìm đến trong hành trình kiếm tìm sự tha thứ.

Còn vô vàn những cậu bé với cái tên Paco trên thế giới này cũng mong muốn nhận được sự tha thứ như cậu bé trong câu chuyện. Hai đặc trưng tuyệt vời nhất của bất kỳ một con chiên Thiên chúa giáo nào chính là sự cho đi và biết tha thứ. Hãy chỉ cho tôi một người nào đó bước đi cùng Chúa, tôi sẽ chỉ cho bạn thấy họ là người biết cho đi cả trái tim và khoan dung với tất cả những người xung quanh.

Một sự thật đáng buồn là, rất nhiều người trong chúng ta thay vì tha thứ hoàn toàn thì lại cầu nguyện như một bài kinh của người Ai-len:

Xin Ngài hãy để những người yêu quý chúng con tiếp tục sự yêu mến;

Còn những ai ghét bỏ chúng con

Cầu xin Chúa hãy thu phục trái tim họ.

Nếu Chúa không thể khiến trái tim họ cải hoàn

Thì xin Ngài hãy xoay khớp cổ chân họ

Để chúng con nhận ra họ trong bóng dáng của bước đi khập khiễng.

Những người cảm thấy khó tha thứ là những người thiếu quan tâm đến bản thân một cách thực tế. Hoặc là họ quá ư ngạo mạn, hoặc họ quá dễ dàng bị xao động. Có thể, treo mình trong một mối ác cảm đem lại cho chúng ta cảm giác thoả mãn nhưng, sự thật là, chúng ta chỉ đang tự làm tổn thương chính bản thân mình hơn là những gì chúng ta gây ra cho người khác. Nếu ai đó khư khư giữ tính cách này và háo thắng trong một mối quan hệ thì họ đã tự mua dây buộc mình bằng mớ ác cảm đè nén, tự mình tạo cơ hội gia tăng sự căng thẳng cho bản thân.

Một vài tuần trước, tôi có cơ hội gặp mặt một người đàn ông với một tình cảnh vô cùng đáng thương. Cha anh ta bị đột quỵ còn mẹ thì bị tai nạn nghiêm trọng. Cả hai người giờ đây đều là người thực vật và không thể giao tiếp với anh. Có những khoảnh khắc trong cuộc sống, người đàn ông này mong muốn nhận được sự tha thứ từ người cha, người mẹ của mình nhưng trong tình thế này, thậm chí anh ta cũng không dám chắc họ hiểu được những gì anh nói. Hàng ngày, anh đều đến bệnh viện với mong muốn tìm được sự tha thứ nhưng tất cả chỉ là vô vọng. Niềm hạnh phúc của anh đã bị tước đoạt.

Người đàn ông này cũng có mối quan hệ không mấy tốt đẹp với anh trai. Họ không nói không rằng với nhau suốt hơn hai năm qua. Bản chất vấn đề là do lỗi của người anh trai nên anh bạn tôi hi vọng người anh sẽ là người mở lời trước để hàn gắn mối quan hệ. Tôi đã động viên anh gạt bỏ sự nặng nề trong mối quan hệ với phụ mẫu, đồng thời chủ động là người giảng hoà trước với anh trai.

Ngay Chủ nhật sau đó, anh bạn đã tìm đến tôi, không thốt lên lời nào mà chỉ ôm tôi thắm thiết. Tôi đoán được điều gì đã xảy ra và nói “Anh đã bình thường hoá được mối quan hệ với anh trai đúng không?”.

Anh ta đáp lại “Đúng vậy, tôi đã làm được”. Cảm giác trút bỏ được gánh nặng thể hiện khá rõ qua nụ cười của anh.

Chúng ta thường dành quá nhiều thời gian cho việc chờ đợi để được tha thứ. Sự khoan dung tha thứ nên được triển khai nhanh chóng và triệt để hết mức có thể. Đừng chần chừ. Đừng tự đẩy mình vào thế của chàng trai trẻ trong câu chuyện trên, khi giờ đây anh ta không còn cơ hội để ngỏ lời với cha mẹ mình. Vì sự chần chừ của mình, anh đã phải trả giá và không bao giờ có thể tận hưởng được khoảnh khắc được cha mẹ tha thứ và hàn gắn mọi quan hệ rạn nứt.

Một trong những cảnh tượng đáng chú ý nhất những năm 1970 là tại lễ tang của Hubert Humphrey *. Ngồi cạnh người vợ yêu quý của Hubert là Cựu Tổng thống Richard M. Nixon, đối thủ chính trường lâu năm của Humphrey và một người đàn ông bị bãi nhiệm bởi Watergate**. Chính Humphrey đã đề nghị Nixon xuất hiện tại vị trí trang trọng này.

Ba ngày trước khi Thượng nghị sĩ Humphrey từ trần, Jesse Jackson*** đã có chuyến viếng thăm ông tại bệnh viện. Humphrey kể với Jackson rằng ông vừa mới gọi điện nói chuyện với Nix- on. Jackson đáng kính biết rõ mối quan hệ trong quá khứ của hai người này và hỏi lý do cho hành động của Humphrey. Dưới đây là những gì Hubert Humphrey trần tình:

Tại thời khắc này, khi mặt trời cuộc đời tôi sắp tắt, tất cả những bài diễn văn, hội nghị chính trị, đám đông quần chúng hay những vụ tranh đấu lớn lao đã lùi vào quá khứ. Những lúc như này, dường như con người sẽ tìm cách giải quyết mọi vấn đề để cảm thấy thanh thản hơn cũng như hướng mình phải níu lại những gì được cho là quan trọng. Và những gì tôi đúc kết được trong cuộc sống này là: sau khi mọi thứ được giãi bày và thực thi, chúng ta cần phải mở lòng tha thứ, bù đắp mất mát và tiếp tục tiến lên.

* Hubert Horatio Humphrey, Jr. (27/05/ 1911 – 13/01/1978) là chính trị gia của Mỹ, đồng thời cũng là Phó Tổng thống thứ 38 của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ, phục vụ dưới thời Tổng thống Lyndon B. Johnson từ 1965 đến 1969. Năm1968, Richard Nixon đã cùng tranh cử giành chức tổng thống với Hubert Humphrey.

** Vụ Watergate là một vụ bê bối chính trị trên chính trườngMỹ, từ năm 1972 đến năm 1974, dẫn đến việc Tổng thốngRichard Nixon phải từ chức.

*** Jesse Louis Jackson, Sr. (sinh ngày08/10/1941) là một nhà hoạt động về quyền bình đẳng của người da đen tại Mỹ và là một người rửa tội trong giáo toàn tôn giáo.

Liệu bạn có biết cách để ra đi một cách vinh quang? Hãy từ bỏ việc ôm ghì lấy những bất công đổ dồn lên bạn. Nếu có khúc mắc với ai đó, hãy chủ động đối mặt với vấn đề và ngỏ lời để được tha thứ.

Có lần tôi đã nhận được một bức thư từ một vị mục sư, người mà đã cùng với những con chiên của mình tham dự một buổi hội nghị của tôi bảy năm trước. Những người khác, họ đều tất thảy hứng thú với những gì đúc rút được. Nhưng vị mục sư thì ngược lại, ông ta dựng lên một bức tường phản đối. Vị mục sư không có gì ấn tượng về bài nói của tôi, thậm chí còn trở nên khó chịu, nhất là khi chịu phải sức ép của số đông muốn ông áp dụng những gì tại buổi hội nghị vào thực tiễn. Cuối cùng, ông chọn cách ra đi. Trong bức thư gửi cho tôi, ông nói rằng ông đã thấy hổ thẹn với tôi trong suốt bảy năm qua và mong muốn nhận được sự tha thứ từ phía tôi. Ngay lập tức, tôi đáp lại vị mục sư rằng mọi thứ đã hoàn toàn chìm vào quên lãng.

Trong suốt quãng đời hoạt động tôn giáo của mình, tôi đã phải trải qua hàng trăm mối quan hệ căng thẳng, mệt mỏi. Tôi đã khiến không ít người phải nguyền rủa tôi, chỉ cho tôi phải đi đâu, cách đi đến đó và cũng không ít người bày tỏ mong muốn được giúp đỡ tôi. Nhưng có một điều, không bao giờ tôi để họ rời đi mà không một lời thông báo rằng tôi rất yêu quý họ. Tôi không hề có ác cảm hay hận thù với ai, nó quá sức chịu đựng của tôi: Nếu bạn không cảm thấy bình yên, thì đó không phải vì ai đó đã cướp đi của bạn mà chính bạn đã từ bỏ nó. Không phải lúc nào chúng ta cũng có thể kiểm soát được những gì xảy đến với mình, nhưng chúng ta có quyền quyết định cách ta tiếp nhận nó.

Gần đây, trong lúc tạm dừng công việc để nghỉ ngơi, tôi đã đi bộ sang cửa hàng bánh rán bên kia đường để mua chút đồ uống. Phía trong quầy, một người đàn ông đang ngồi nói chuyện vui vẻ với một cô gái. Nhận ra tôi, anh ta nói: “Thưa Cha, cô ấy đã dành cả buổi sáng ngồi lắng nghe con tâm sự. Con đang kể cho cô ấy nghe chuyện của con”. Lúc đó, tôi nhận ra, việc được lắng nghe một cách chăm chú và hứng thú có một ý nghĩa hết sức quan trọng. Nó khiến cho người đàn ông cảm thấy mình được trân trọng.

Mẹ tôi từng là thủ thư ở trường đại học của tôi. Lần nào bước vào thư viện, cảnh tượng hiện ra trước mắt tôi cũng là hàng tá những cô nữ sinh ngồi quây lại chỗ chiếc bàn của bà. Mẹ tôi là một người có sức hút rất mạnh với những lời khuyên luôn được kính cẩn trân trọng, không phải vì bà là một tay diễn thuyết chuyên nghiệp, mà vì bà luôn lắng nghe bằng cái tâm bao la của mình. Nghe và lắng nghe là hai khái niệm có sự khác nhau tương đối. Lắng nghe là việc chúng ta chủ động và mong muốn được nghe. Mẹ tôi là một người sống chan hoà, yêu thương mọi người và luôn mong muốn được lắng nghe họ tâm sự. Ai trong chúng ta cũng thích được quan tâm như vậy.

Càng ở địa vị cao, nắm giữ càng nhiều quyền lực thì con người càng thường dễ đánh mất lòng kiên nhẫn lắng nghe ý kiến, tâm sự của những người cấp dưới, có lẽ bởi trách nhiệm đó không còn cấp thiết nữa. Một lỗ tai điếc là dấu hiệu manh mún của một cái đầu bế quan toả cảng. Họ không biết rằng, càng ở cao thì họ lại càng cần phải dành thời gian lắng nghe người khác nhiều hơn. Càng ở xa chiến tuyến thì họ lại càng phải cần dựa vào người khác để có được nguồn tin chính xác. Xa rời thói quen lắng nghe – tỉ mỉ và khôn ngoan – đồng nghĩa với việc chúng ta từ bỏ những nhu cầu thiết yếu và đối mặt với sự phẫn uất trong các quyết định.

Để tôi kể cho bạn nghe một vở kịch trên ti vi mà tôi đã từng xem. Tình huống này chắc chẳng xa lạ gì với số đông các gia đình hiện nay: Người chồng dán mắt vào chương trình truyền hình còn người vợ thì ra sức kéo anh ta vào câu chuyện của mình:

Người vợ: Anh à, hôm nay không có ai đến sửa lỗ hổng đằng sau máy nóng lạnh cả.

Người chồng: Ừ, ừ

Người vợ: Đường ống nước đã vỡ và nước ngập lênh láng hết sàn nhà.

Người chồng: Trật tự nào. Đang hiệp thứ ba rồi, sắp thắng rồi.

Người vợ: Một vài đường dây điện đã bị chập và làm con Fluffy bị giật.

Người chồng: Mẹ nó chứ! Vào rồi.

Người vợ: Bác sĩ thú y nói rằng hi vọng tuần tới nó sẽ khỏi.

Người chồng: Em lấy hộ anh một cốc nước ngọt nhé?

Người vợ: Thợ sửa ống nước nói với em rằng anh ta rất vui vì nhờ có đường ống nhà chúng ta bị vỡ mà giờ anh ta có điều kiện để đi du lịch.

Người chồng: Cô có nghe không đấy? Tôi nói là tôi muốn một cốc nước ngọt!

Người vợ: Và Stanley, em không thể tiếp tục sống với anh nữa, đến lúc em phải đi thôi. Người thợ sửa ống nước và em sẽ bay đến Acapulco sáng mai.

Người chồng: Cô có thể thôi lải nhải đi không và hãy đi lấy cho tôi cốc nước ngọt! Vấn đề ở đây là chẳng ai lắng nghe tôi cả.

Bạn sẽ cảm thấy ra sao nếu mình bị hiểu lầm? Tâm trạng nào sẽ chế ngự bạn? Cô đơn? Sợ hãi? Thất vọng? Hay Phẫn uất? Đó là những tâm trạng phổ biến của tất cả chúng ta khi đối mặt với thử thách này trong cuộc sống.

“Cha đẻ của nghề quản lý Mỹ”, Peter Drucker thống kê rằng 60% các vấn đề liên quan đến quản lý đều có nguyên nhân xuất phát từ sai lầm trong giao tiếp. Một chuyên gia tư vấn hôn nhân gia đình đầu ngành cũng chỉ ra có đến một nửa số vụ ly hôn là do bất đồng trong tiếng nói. Còn chuyên gia về tội phạm học thì liệt kê được con số 90% các vụ phạm pháp bắt nguồn từ xung đột giao tiếp. Giao tiếp hay truyền thông là nền tảng cốt yếu để tạo nên sự thấu hiểu.

Tóm lại, những gì chúng ta thảo luận từ đầu đến giờ bao gồm. Bạn muốn được:

– Động viên, khích lệ

– Coi trọng

– Tha thứ

– Lắng nghe

– Thấu hiểu

Hãy suy ngẫm về những phẩm chất tính cách trên và cách thức bạn áp dụng vào cuộc sống của mình. Có thể, những gì tôi nói dưới đây sẽ giúp bạn tự thân phát triển những phẩm chất tốt ở mình:

Từ ngữ kém tầm quan trọng nhất:

Tôi (hãy dùng ít nhất có thể).

Từ ngữ quan trọng nhất:

Chúng ta/Chúng tôi (cố gắng tận dụng tối đa cơ hội để sử dụng) – Thông điệp về mối quan hệ.

Hai tiếng quan trọng nhất:

Cảm ơn – Thông điệp về sự coi trọng.

Ba từ quan trọng nhất:

Tôi (đã) tha thứ – Thông điệp về sự tha thứ.

Bốn từ quan trọng nhất:

Ý kiến của bạn (là gì)? – Thông điệp của sự lắng nghe.

Năm từ quan trọng nhất:

Bạn đã làm tốt lắm! – Thông điệp của sự khích lệ, động viên.

Sáu từ quan trọng nhất:

Tôi muốn hiểu bạn nhiều hơn – Thông điệp của sự thấu hiểu.

Trong cuộc sống, có hai loại người chúng ta luôn đối mặt: kẻ thù và những người trí cốt. Với kẻ thù, bạn sẽ có xu hướng tránh xa, cố gắng xây dựng phòng tuyến phòng thủ. Còn nếu bạn coi họ là người trí cốt, bạn sẽ giúp họ phát huy tiềm năng và trở thành tâm giao giúp nhau cùng phát triển. Ngày hạnh phúc nhất trong cuộc đời bạn sẽ là ngay bạn nhận ra rằng “Chúng ta” là hai tiếng quan trọng nhất trong ngôn ngữ.

Thực tiễn áp dụng

Những quy tắc trong quan hệ ứng xử

– Thành công, sự viên mãn hay niềm hạnh phúc của bạn phụ thuộc vào cách thức bạn ứng xử với mọi người xung quanh.

– Đặt mình vào vị thế của họ thay vì để mặc họ như vậy mà đánh giá.

– Đối xử với người khác giống như cách chúng ta mong họ đối xử lại với mình:

Động viên, khích lệ

Coi trọng Tha thứ Lắng nghe Thấu hiểu

– Nhìn nhận con người như những người bạn trí cốt thay vì đối địch.

– “Chúng ta” là hai tiếng quan trọng nhất trong ngôn ngữ.

Áp dụng vào thực tiễn

Tôi sẽ áp dụng những quy tắc lĩnh hội được trong chương sách này vào các mối quan hệ ứng xử của tôi trong cuộc sống theo những cách sau đây:

Tài liệu tham khảo

Phát triển con người tốt nhất trong bạn (Briging Out the Best in People), Alan Loy McGinnis

Yếu tố tình bạn (The Friendship Factor), Alan Loy McGinnis.

Chương 2ĐIỀU GÌ KÉO MỌI NGƯỜI XÍCH LẠI GẦN HƠN VỚI TÔI

Thấu hiểu hơn những điều và lý do khiến mọi người yêu quý bạn

Đ

ây là phẩm chất đặc biệt của bất kỳ nhà lãnh đạo vĩ đại nào trên thế giới, phẩm chất giúp họ thu hút sự chú ý của đám đông. Một vài nhân vật kiệt xuất trong ngành giải trí cũng có tố chất này. Tất cả chúng ta đều có khả năng phát triển nó, điều này làm nên sẽ khác biệt giữa nhân cách bản năng và nhân cách điểm cộng. Điều gì khiến tôi gây được sự chú ý? Chúng ta có thể gọi nó bằng khái niệm tố-chất-thu-hút.

Tố chất thu hút là một mục tiêu rất khó để sở hữu bởi vì hầu hết chúng ta đều nghĩ nó bí hiểm, khó nắm bắt và không dễ để định nghĩa. Một con người có thể vừa có vừa không có tố chất này. Tuy nhiên, từ điển đại học của Merriam – Webster, tái bảnlần thứ 7 có đưa ra được một vài định nghĩa như sau cho “tố- chất-thu-hút”. Chúng ta có thể sử dụng ý sau “Đó là một tố chất lãnh đạo thần kỳ, có tính chuyên biệt theo cá nhân, giúp con người có khả năng thu hút lòng trung thành và nhiệt huyết của số đông một cách thần kỳ”.

Mỗi chúng ta đều có những năng lực nhất định giúp phát triển tố chất thú hút riêng. Bạn không cần phải gồng lên để trở thành một người hoàn toàn khác biệt với bản chất tự nhiên của mình. Tuy nhiên, nếu khao khát trở thành nhà lãnh đạo quần chúng của bạn đủ lớn, bạn cần phải biết phát triển tố chất thu hút để khiến mọi người bị cuốn vào tư tưởng của mình.

Khi nghiên cứu tính cách của một số đời Tổng thống Mỹ, chúng tôi đã lý giải được tại sao một số người có thể thành công hơn số khác trong lĩnh vực “được lòng dân”. Ronald Reagan sỡ hữu một khiếu hài hước, sự ấm áp và tư tưởng thoải mái. Ông biết cách khiến mọi người biết nhìn nhận mặt tốt của bản thân. John F. Kenedy lại biết cách cho họ niềm tin và hi vọng. Ở ông luôn toả ra một nguồn năng lượng không biên giới, có thể khiến đa số người dân Mỹ cảm thấy họ đều là những nhân tố quan trọng và cần thiết trong xã hội. Những nhà lãnh đạo mà chúng ta ngưỡng mộ luôn biết cách nổi bật vì chính tác nhân là tố-chất-thu-hút.

Nếu coi tố-chất-thu-hút, CHARISMA, là một sự viết tắt những chữ cái đầu của một tổ hợp các định nghĩa thì chúng ta có thể lý giải như sau:

Concern: Quan tâm

Help: Giúp đỡ Action:

Hành động Results: Kết quả

Influence: Sức ảnh hưởng

Sensitivity: Sự nhạy cảm

Motivation: Tạo động lực

Affirmation: Sự công nhận

Tất cả những đặc điểm trên không đơn giản là thiên bẩm. Ai cũng có thể đạt được nếu người đó thật sự quan tâm tới mọi người và mong muốn phát triển kỹ năng quan hệ cộng đồng. Giờ thì chúng ta sẽ phân tích một cách kỹ lưỡng hơn những đặc trưng tính cách CHARISMA này.

Quan tâm – Khả năng biểu hiện sự ân cần với mọi người

Những người có tố chất thu hút là những người có khả năng bày tỏ sự quan tâm, tinh tế của mình tới những nhu cầu hay thú vui sâu kín nhất của người khác. Hành động này không đồng nghĩa với việc họ là những người uỷ mị hay kẻ cả. Đơn giản là khi ở bên cạnh họ, bạn cảm nhận được cái nhiệt và sự ân cần của họ, đủ để cảm thấy mình cũng có phần quan trọng.

Perle Mesta, phát thanh viên kiêm đạo diễn các chương trình truyền hình rất được lòng tham dự của những người nổi tiếng và giàu có khi được hỏi về bí quyết “dẫn dụ” thành công đã trả lời rằng “Bí mật nằm ở câu chào mời và tiễn khách của bạn”. Khi vị khách xuất hiện, câu nói thường trực trên môi của Mesta là “Ôi, cuối cùng thì anh/chị cũng xuất hiện”. Còn khi từ biệt, vẻ tiếc nuối được cô khôn khéo lồng vào câu nói “Tiếc quá, anh/ chị về sớm vậy!”.

Trong bất kỳ buổi tụ tập nào, bạn cũng sẽ bắt gặp hai loại người ở hai thái cực đối lập, một nhóm với thái độ “Tôi đã đến đây rồi!” và nhóm kia thì “Trời, cuối cùng tôi cũng được gặp các bạn!”. Chẳng cần phải đợi lâu bạn cũng thấy đám đông nhanh chóng đồ dồn và bao vây lấy nhóm thứ hai với thái độ chan hoà hơn.

Trong một lần tranh luận về tố chất thu hút và lý do nó không thuộc về số đông, Dan Reiland, một đồng nghiệp dưới cấp của tôi đã đưa ra một lý luận vô cùng đơn giản. Tố chất thu hút sẽ trở nên dễ dàng thu nạp hơn khi bạn biết: Tập trung đến việc khiến ai đó cảm thấy chính họ thực sự tuyệt vời thay vì khiến họ ngưỡng mộ bạn. Nói cách khác, đừng bao giờ biến bạn thành trung tâm, hãy cố gắng để người khác tự tin vào chính mình.

Nếu bạn đang muốn mở rộng sự quan tâm của mình, hãy tìm đến những mảnh đời bất hạnh. Hãy xem Chúa Jesus thể hiện sự quan tâm ân cần thế nào trong cuốn kinh Matthew 9:35-38:

Chúa Jesus đã đi khắp các làng mạc, thị trấn, thu hút mọi người đến Thánh đường và chỉ ra cho họ những chân lý cuộc sống, chữa lành vết thương cũng như xua đuổi mọi bệnh tật. Ngài luôn nhìn chúng sinh, những con người tội nghiệp khổ đau và chán nản như bầy cừu bơ vơ lạc chủ bằng trái tim và lòng trắc ẩn. Ngài dạy các môn đồ của mình rằng “Mùa màng bội thu nhưng chúng ta thiếu người thu hoạch. Vì vậy, hãy cầu xin Chúa Thóc phái thêm người đến để đem mùa màng đến cho dân”.

Dể dẫn đến đích cuối cùng là sự quan tâm, trước đó Chúa đã trải qua cả một quá trình đi, nhìn và cảm nhận. Chỉ khi đi, trực tiếp tiếp xúc với muôn vàn mảnh đời trong cuộc sống thì động lực hành động của chúng ta mới được chắp bước.

Bạn sẽ không thể hoặc ít có động lực giúp đỡ người khác nếu không trực tiếp nhìn và cảm nhận để chính mình tìm ra nhu cầu của họ. Bí quyết không gì khác là hãy dành thời gian bên cạnh họ. Đi, nhìn, cảm nhận và hành động.

Giúp đỡ – Khả năng vượt đôi tay nâng đỡ của bạn

Nói một cách đơn giản, những người có tố chất thu hút là những mạnh thường quân luôn dang tay giúp đỡ người khác, họ là món quà của thượng đế. Trong tiếng Hy Lạp, món quà (gift) là “charisma”, cũng có nghĩa là món quà của Chúa. Chúa bạn tặng cho chúng ta những món quà tinh thần quý giá với dáng vẻ kiều diễm của người.

Chúng ta có thể tìm hiểu kỹ hơn về điều này trong cuốn kinh Romans 12:6, “Mỗi người của chúng ta được ban tặng những món quà riêng biệt, vì vậy mỗi người có một cách trau dồi và thực hành riêng”. Trong kinh Ephesians 4:11-12 cũng nói “Chúa chỉ định một số người là tông đồ của mình, số khác là nhà tiên tri, người truyền bá kinh Phúc Âm, mục sư hay giáo viên, tất cả đều mang trong mình sứ mệnh thần thánh, phục vụ và xây dựng hình ảnh của Chúa”.

Hãy để ý trong cả hai trường hợp trên. Dù nhắc đến sự muôn màu của “quà tặng” hay sứ mệnh của từng nhóm người thì Chúa cũng nhắc đến mục đích là vì người khác, không hề có cái tôi cá nhân. Sẽ không tồn tại cái gọi là tác nhân thu hút tồn tại đơn độc. Bạn chẳng thể bước vào một căn phòng có mỗi một mình mình và nói rằng mình có tố chất thu hút!

Là con người thì ai cũng có vấn đề, dù ít dù nhiều. Rất nhiều người trong chúng ta đang ở trong tâm trạng tuyệt vọng của một anh chàng bị bủa vây bởi nhiều nghịch cảnh và phải cầu cứu chuyên gia tâm lý như câu chuyện sau đây. Người đàn ông nói với vị bác sĩ “Bất cứ khi nào tôi dự định làm gì thì cũng bị thất bại”. Cái anh ta cần không chỉ là sự quan tâm và nhân từ, anh ta cần được giúp đỡ. Có một điều chắc chắn rằng, nếu bạn biết cách giải quyết vấn đề, bạn sẽ có một cuộc sống tốt đẹp.

Charlie Brown là một nhân vật hoạt hình yêu thích của tôi với một tính cách vô cùng đặc trưng. Có một cảnh khi Charlie và Linus đang tranh luận vấn đề, Linus nói “Tôi nghĩ việc luôn luôn lo lắng về tương lai là một hành động sai lầm. Có lẽ chúng ta chỉ nên nghĩ tới những gì diễn ra hôm nay”.

Charlies Brown đáp lại: “Không, như vậy là anh đã đầu hàng. Tôi vẫn luôn hi vọng rằng những gì của ngày hôm qua sẽ trở nên tốt đẹp hơn”.

Bạn có thể làm những gì để giúp đỡ người khác?

Trước hết, hãy động viên họ đối mặt với vấn đề. Con người chúng ta thường tìm cách trốn chạy, đấu tranh hay quên lãng.

Thứ hai, khích lệ họ giải quyết vấn đề. Hãy sử dụng những lời khuyên dưới đây của chúng tôi:

T Time – Thời gian: Nói cho họ hiểu cái gì cũng cần thời gian mới có thể giải quyết dứt điểm.

E Expose: Đặt mình vào vấn đề để đưa ra lời khuyên dựa trên kinh nghiệm bản thân.

A Assure: Khẳng định rằng bạn luôn đặt niềm tin ở họ.

C Creatively: Khôn khéo gỡ rối và chỉ ra cách giải quyết vấn đề cho họ.

H Hope: Dần dần vạch ra cho họ niềm tin và hi vọng.

Câu chuyện về cách khôn khéo giải quyết vấn đề dưới đây cũng là một trong số những câu chuyện mà tôi rất thích. Câu chuyện kể về ngài Myrick phải đi Chicago công tác, vì vậy, anh ta cố gắng thuyết phục người anh trai chăm sóc chú mèo nhỏ của mình lúc vắng nhà. Anh trai của Myrick không phải là người yêu mèo nhưng cũng đồng ý với lời khẩn cầu của người em. Chuyến công tác kết thúc, Myrick về nhà và gọi điện ngay cho người anh trai để hỏi thăm về chú mèo. Nhưng, người anh trai lại đáp lại kiểu như “đó là cuyện đương nhiên, chẳng có gì phải nói”: “Con mèo chết rồi”.

Myrick cảm thấy day dứt lương tâm trong nhiều ngày liền. Rồi từ nỗi buồn, anh ta trở nên tức giận với thái độ vô cảm và chân thật một cách độc ác của người anh trai. Anh cầm máy lên gọi cho người anh: “Anh đâu cần thiết phải độc ác và tàn nhẫn đến thế, sao lại nói một cách thẳng thừng rằng chú mèo tội nghiệp của em đã chết như vậy?”.

Người anh trai đáp lại: “Vậy, em nghĩ anh nên làm gì?”. “Đáng nhẽ anh nên tiết lộ hung tin một cách từ từ”, Myrick càu nhàu, “Có thể bắt đầu rằng con mèo đang chơi trên mái nhà, và rồi gọi cho em báo nó bị ngã. Buổi sáng hôm sau thì nói là nó bị gãy chân, sau đó khi em đến đón nó thì thông báo với em rằng nó đã chết vào tối hôm trước. Có thể, anh không quen với cách nói lịch sự, nhã nhặn. Giờ thì nói cho em nghe được chưa? Việc gì đã xảy ra?”.

Sau một hồi chần chừ, một giọng nói nhu mì cất lên ở phía đầu dây: “Con mèo đang chơi ở trên mái nhà…”.

Người anh thiếu tinh tế của Myrick đã học được bài học rằng, giải quyết vấn đề là cả một quá trình.

Hành động – Khả năng thực thi kế hoạch

Dường như cuộc sống của những người có tố chất thu hút luôn được phủ trong lớp áo màu hồng. Thứ họ ghét nhất là sự nhàm chán. Họ có thể ưa tranh luận, trở nên bất thường hoặc hài hước, nhưng chắc chắn sẽ không bao giờ đầu hàng sự buồn chán.

Hãy trung thực với bản thân và nhìn nhận xem cách thức bạn có thể gặp gỡ mọi người. Một anh chàng tham gia phục vụ đồ ăn uống (ngoại trừ rượu) ở nhà thờ đã tiến đến chỗ người mẹ của mình và nói: “Hãy đưa cho người đàn ông kia ít tiền và chúng ta về nhà”. Rõ ràng, những người hay lên mặt dạy đời là những người thiếu tố chất thu hút.

Khi vị truyền giáo John Wesley được hỏi về bí quyết được lòng đám đông, ông đã trở lời rằng: “Ồ, bạn thấy đấy, khi bạn thật sự tâm huyết về điều gì đó, mọi người sẽ thích thú vây quanh và đón xem cách bạn cháy với nó”.

Bạn có muốn gia tăng cấp độ người khác yêu mến mình? Hãy phát huy khả năng sáng tạo và sự tự tin. Sáng tạo là khả năng đưa ra những điều khác thường; còn tự tin là khả năng thực hiện sự việc một cách khác thường. Người có tố chất thu hút có khả năng thực hiện cả hai điều này. Nếu phát triển được hai nét tính cách này, chắc chắn bạn sẽ thu phục được nhân tâm và khiến mọi người hướng sự chú ý tới.

Bản thân là một diễn giả và một mục sư, tôi luôn cố gắng làm mới mình và tạo cảm giác hứng thú khi diễn thuyết. Kỹ năng hài hước sẽ giúp tôi gần gũi với mọi người nhưng không bao giờ xa rời xa rời thực tế. Những câu chữ hài hước rồi sẽ bị lãng quên nhưng mọi người sẽ ghi nhớ những ví dụ minh hoạ sống động của bạn cũng như sự thật ẩn chứa trong đó.

Kết quả – Khả năng gặt hái thành phẩm

Những người có tố chất thu hút luôn mong muốn đứng bên rìa thành công trong cuộc sống. Ai trong chúng ta cũng muốn vây quanh bên người chiến thắng hay cũng là thành viên của đội chiến thắng. Một cậu bé chơi cờ với ông và phụng phịu: “Ôi, không! Lại thế rồi! Ông luôn luôn là người thắng cuộc!”.

Người ông đáp lại: “Vậy cháu muốn ta làm gì, cố ý thua cuộc sao? Cháu sẽ không học hỏi được điều gì nếu ta làm như vậy!”. Nhưng cậu bé tiếp lời: “Cháu chẳng muốn học cái gì cả. Cháu chỉ muốn là người chiến thắng mà thôi!”.

Những người có tố chất thu hút là những người không những muốn bản thân mà mọi người xung quanh cũng là người thắng cuộc. Chính điều này đã tạo nêu hiệu suất của tập thể.

Một người cần làm gì để trở thành một người có hiệu suất cao? Hãy khám phá sức mạnh bản thân, sau đó tìm ai đó cần năng lực đó của bạn. Những người có tố chất thu hút sẽ sử dụng nguồn lực họ có để giúp người khác tự tin vào bản thân. Họ là những người sống vì người khác, khác hẳn với khao khát chế ngự người khác của những người ích kỷ.

Ảnh hưởng – Khả năng dẫn dắt

Lãnh đạo là ảnh hưởng. Nếu bạn gặp một điều gì đó mới mẻ, hứng khởi và thích thú trong cuộc sống, chắc hẳn bạn sẽ muốn chia sẻ với mọi người. Bằng cách như vậy, bạn đã gây được sự ảnh hưởng nhất định tới xung quanh và họ sẽ muốn đi theo sự dẫn dắt của bạn. Những gì xảy ra với bạn thể hiện cuộc sống của bạn. Còn những gì xảy ra nhờ bạn thể hiện tố chất thu hút của chính bạn.

Bạn có muốn tìm hiểu cách thứ gây được ảnh hưởng tích cực tới mọi người xung quanh? Hãy trả lời năm yếu tố được liệt kê dưới đây:

Tôi là ai – vị trí hay chỗ đứng của tôi.

Tôi ở đâu – địa chỉ hay ngành nghề của tôi.

Tôi biết ai – tầm ảnh hưởng. Những ai sẽ mở cửa đón nhận cơ hội này của bạn.

Tôi biết những gì – năng lực chuyên môn. Điều sẽ giúp bạn trụ vững khi những người bạn quen biết thưa dần đi.

Tôi làm gì – năng lực sản xuất, tích cách, sự tín nhiệm.

Nhạy cảm – Năng lực cảm nhận và phản hồi

Những người có tố chất thu hút là những người nhạy cảm với sự thay đổi. Họ tinh thông trong việc tận dụng tâm trạng, cảm xúc và linh hồn của mỗi tình huống. Ai cũng có khả năng cảm nhận nhưng không phải ai cũng biết cách phản hồi hay biểu hiện nó. Còn những người có tố chất thu hút, họ không cảm nhận thấy, nhưng họ biết cách phản hồi và thể hiện.

Những người có tố chất thu hút sẽ tìm nguyên nhân vấn đề, và đó là sự sáng suốt. Họ biết lên tiếng thể hiện sự quan tâm, đó là động lực. Và họ biết “dụ dỗ” đám động, nó như là phản xạ vô điều kiện của họ.

Khoảng cuối những năm 1960, đầu 1970, tôi có xem một đoạn phim tài liệu trên tivi về George Wallace. Lúc đó, ông ta là biểu tượng kiệt suất của chính trường Mỹ, có lẽ bởi quan điểm phân biệt chủng tộc trong vấn đề nhân quyền của ông. Không ai không biết tuyên ngôn của George “Phân biệt chủng tộc là tình thế của hôm qua, hôm nay và mãi mãi về sau!”. Đây là một ví dụ hoàn hảo về cách một nhà lãnh đạo có tố chất thu hút biết phản hồi những gì mà quần chúng mong đợi. George Wallace là bậc thầy trong việc tận dụng tâm lý thời đại. Ông đã trở thành nhà vô địch trong lĩnh vực của mình nhờ khả năng biết thể hiện theo tâm lý của một bộ phận nhất định trong xã hội – mặc dù là theo triết lý có phần tiêu cực.

Nếu bạn muốn gia tăng sự nhạy cảm của mình, bạn phải sẵn sàng chấp nhận mạo hiểm. Hãy tìm kiếm nguồn nhu cầu và hành động. Một vài người nhạy cảm quá độ sẽ có xu hướng thu mình lại và không bao giờ dám mạo hiểm.

Người có tố chất thu hút sẽ mạo hiểm chui ra khỏi vùng an toàn của chính mình để đem lại sự thoải mái cho mọi người.

Động lực – Khả năng trao hi vọng

Bí quyết mang lại nguồn động lực cho mọi người chính là trao cho họ hi vọng. Con người có xu hướng suy nghĩ và hành động một cách tích cực hơn khi được dẫn dắt bởi những người lãnh đạo có tốt chất thu hút. Kinh thánh cũng trao cho con người hi vọng: Isaiah, thay lời Chúa nói “Ta sẽ tạo ra một thứ gì đó mới mẻ” (Isa 43:19).

Jeremiah bàn về tân định luật trái tim (xem thêm Jer. 31:33).

Tầm nhìn của thánh John lại được đúc kết trong sách Khải Huyền về “một thiên đường mới và một Trái Đất mới”. ( Rev. 21:1 )

Hầu hết các nhà lãnh đạo năng nổ luôn không ngừng trao cho những người dưới cấp sự hi vọng.

Bạn có thể hiện niềm hi vọng hay thất vọng của mình với mọi người xung quanh? Hãy học kỹ năng tán dương, giải quyết vấn đề và cách thức sử dụng ngôn ngữ để động viên, khích lệ người khác, cũng như thể hiện niềm tin và sự ủng hộ đối phương.

Công nhận và tán dương – Khả năng xây đắp

Charles Schwab, một doanh nhân thành đạt từng nói “Tôi vẫn chưa thể tìm ra một ai, dù ở vị trí cao quý thế nào, mà không làm việc tốt hơn dưới sự tin cậy, ủng hộ tinh thần thay vì phán xét”.

Mỗi chúng ta đều mong muốn được công nhận khi đạt được thành công nhất định. Một cậu bé khi chơi ném phi tiêu với cha mình đã đề nghị “Con với cha sẽ cùng chơi ném phi tiêu nhé. Con là người ném và cha là người hô lên ‘Tuyệt vời’ nhé!”. Đó là cách những người có tố chất thu hút sẽ làm vì người khác.

Chúng ta có xu hướng trở thành con người với tính cách mà những người quan trọng nhất trong cuộc sống mong muốn ở chúng ta. Hãy nghĩ đến, đặt niềm tin và thể hiện những gì tốt đẹp nhất với đối phương. Sự công nhận và tán dương không chỉ khiến bạn trở nên đáng yêu hơn trong mắt mọi người mà bạn còn đóng vai trò quan trọng giúp họ phát triển năng lực cá nhân.

Vậy làm thế nào để bày tỏ sự công nhận và tán dương? Trước hết, chúng ta phải tự tin vào chính bản thân mình. Tiếp đó, chúng ta có thể đặt niềm tin một cách chủ động tới người khác, truyền đạt tới họ và hi vọng nhận được phản hồi tích cực từ phía họ. Con người là tài sản đáng trân trọng nhất. Là một con chiên Thiên Chúa ngoan đạo, chúng ta không thể thoái thác trách nhiệm này. Từ chối công nhận những người anh em của mình đồng nghĩa rằng chúng ta đều là những kẻ thua cuộc.

Rào cản đối với tố chất thu hút

Một lần nữa, phải khẳng định rằng, tố chất thu hút là phẩm chất và đặc trưng tính cách mà chúng ta có thể tự tạo dựng và phát triển. Nó không phải là để dành riêng cho những người ưa thể hiện và hướng ngoại. Nó là khả năng tiềm tàng trong mỗi chúng ta, nhưng để khai quật nó, trước hết chúng ta cần phải vượt qua những rào cản, một số được liệt kê như dưới đây:

Tự kiêu. Một người tự kiêu sẽ có xu hướng coi thường người khác bằng thái độ kẻ cả, trên cơ. Thái độ hợm hĩnh, chỉ chú trọng đến địa vị và hoàn cảnh sẽ sớm được phơi bày và kết quả sẽ chẳng ai chọn đi theo họ cả.

Thiếu tự tin. Những người này sẽ không dám mạo hiểm. Họ thích việc duy trì trạng thái nhàn hạ cho dù có nhàm chán thế nào.

Ủ rũ. Đây là nét tính cách đặc trưng của con người chưa trưởng thành, và gây hại cho bất kỳ mối quan hệ nào. Những người đa sầu đa cảm dễ dàng thay đổi, sáng nắng chiều mưa, vì vậy mà rất khó để ai đó có thể dựa dẫm. Bạn không thể gây dựng sự tự tin dựa trên những con người luôn ôm bộ mặt sầu thảm.

Chủ nghĩa cầu toàn. Cầu toàn là cần thiết để đảm bảo mọi thứ trơn tru, hoàn mỹ. Nhưng nó lại kìm hãm khả năng sáng tạo và sự tự do, khiến mọi người cất bước ra đi. Những người theo chủ nghĩa cầu tuần hiếm khi bằng lòng với bản thân, vì vậy, rất khó để họ công nhận và tán dương ai đó.

Quá nhạy cảm. Những người quá nhạy cảm chỉ biết ngồi la liếm vết thương. Họ chỉ biết ôm ghì cảm xúc cá nhân thì lấy đâu thời gian để dành cho người khác. Vì vậy, khách quan thì chẳng ai chọn vây quanh một con người như vậy.

Suy nghĩ tiêu cực. Theo ngôn ngữ học thì chủ nghĩa tiêu cực là kẻ thù của tố chất thu hút. Con người luôn lấp đầy bộ não của mình bằng những ý nghĩ tiêu cực sẽ luôn ủ rũ, chán chường và từ chối sống một cuộc sống bình thường. Bản năng chúng ta sẽ tìm cách xa lánh những người như vậy. Cánh cửa trở thành nhà lãnh đạo có tố chất thu hút sẽ đóng lại với khi bạn không có nổi một người ủng hộ.

Tố chất thu hút bắt nguồn từ cây thánh giá của Chúa Jesus. Hãy cùng lật lại cuốn Philippians 2:3-11 để xem tông đồ Paul đã sử dụng đức khiêm nhường của Chúa như một mưu cầu cho chính chúng ta như thế nào:

Hãy từ bỏ tính tự phụ và ích kỷ, nhìn nhận đối phương với sự nhún nhường và biết đặt niềm vui của mọi người lên trên của bản thân. Đây cũng là đức tính ẩn chúa trong con người Jesus. Dù là một vị Chúa, nhưng Ngài đã chọn cách từ bỏ thân phận của mình và trở về trong chân dung của một con người như bao người khác. Chúa Jesus đã tự đóng mình vào cây thánh giá đến chết. Đức hi sinh này của Jesus đã khiến Chúa trời tán dương và ban tặng cho ngài danh vị mà bất cứ ai, bất kể trên thiên đàng, dưới mặt đất hay dưới địa ngục cũng đều quỳ gối và thừa nhận. Ngài là vị Cha chúa.

Việc Chúa Jesus được ca ngợi không có gì phải tranh cãi, nhưng điều đáng nói là danh vị của ông bắt nguồn tự sự khiêm nhường sâu sắc. Hãy nhớ rằng: Tố chất thu hút là Tập trung đến việc khiến ai đó trân trọng bản thân thay vì khiến họ ngưỡng mộ bạn.

Thực tiễn áp dụng

Những quy tắc trong quan hệ ứng xử

– Cốt lõi của việc phát triển tố chất thu hút là: hãy dành sự quan tâm để khiến người khác trân trọng chính bản thân họ hơn là khiến họ ngưỡng mộ bạn.

– Những đặc điểm nhận dạng của tố chất thu hút Concern: Quan tâm – Sự thể hiện

Help: Giúp đỡ – Sự dành tặng cho người khác Action: Hành động – Sẵn sàng xắn tay vì người khác Results: Kết quả – Thành phẩm của cả quá trình Influence: Sức ảnh hưởng – Những gì họ làm Sensitivity: Sự nhạy cảm – Sự tận tâm, theo sát Motivation: Tạo động lực – Sự chia sẻ

– Tố chất thu hút là nét tính cách, phẩm chất mà mỗi chúng ta có thể tự trau dồi trong cuộc sống. Ai trong chúng ta cũng ẩn chứa tiềm năng để thực thi tố chất thu hút.

Áp dụng vào thực tiễn

Tôi sẽ áp dụng những quy tắc lĩnh hội được trong chương sách này vào các mối quan hệ ứng xử của tôi trong cuộc sống theo những cách sau đây:

Tài liệu tham khảo

Personality Plus, Florence Littauer

Your Personality Tree, Florence Littauer

Chương 3LÀM THẾ NÀO ĐỂ TỰ TIN TRƯỚC ĐÁM ĐÔNG

Học cách thoải mái với mọi người

K

hi tiếp cận làm quen với một nhóm người mới, tôi chỉ cần vài phút là có thể nhận ra ai là người có tầm ảnh hưởng đến các cá thể khác trong nhóm. Vậy điều gì khiến họ nổi trội? Có phải là sự tinh thông đường hướng – sự chắc chắn về đích đến? Hay đó là nhận thức rằng họ cũng có tài cán? Sự thành thật? Những thành công tạo dựng trong quá khứ? Hay là khả năng sử dụng ánh nhìn và ngôn ngữ cơ thể? Điều gì ở họ thu hút được sự tập trung từ đối phương?

Nếu có một phẩm chất nào miêu tả cho sự thành công của việc khích lệ và “dẫn dụ” người khác thì tôi xin đề cử sự tự tin. Nếu bạn có thể kết hợp sự tự tin vốn có với khả năng định hướng, dẫn dắt, thành công đã tạo dựng hoặc một vài những thủ thuật thuyết phục thì chắn chắn bạn sẽ có sức mạnh vô cùng quyền năng. Bạn có thể không mấy khó khăn để thông báo cho ai đó rằng họ sẽ đi theo đường hướng nào nhưng có thể thiếu đi sự tự tin để thuyết phục họ đi cùng. Sự tự tin luôn đi cùng với lời tuyên thệ, điều khiến bất cứ ai có thể đặt niềm tin ở chúng ta.

Một cậu bé năm tuổi say sưa với những cây bút màu trên bàn ăn. Mẹ cậu bước vào và hỏi cậu đang làm gì. Cậu con trai nhỏ trả lời “Con đang vẽ tranh về Chúa”.

“Nhưng con yêu”, người mẹ đáp lại, “không ai biết Chúa trông như thế nào”.

Với niềm tin mãnh liệt, cậu bé tuyên bố một cách hùng hồn: “Vậy thì họ sẽ biết khi con hoàn thành bức vẽ này”.

Tôi thích cách nhìn lạc quan như vậy.

Từng có một đoàn mục sư tham gia chương trình nghị sự ở nhà thờ của tôi. Tôi nhớ, vào cuối phiên buổi sáng, họ rời bước đi ra phòng ăn tập thể để nghỉ trưa. Tôi vào sau họ một vài phút và nghĩ rằng họ hẳn đã yên vị. Nhưng, hoàn toàn bất ngờ, tất cả 150 mục sư của đoàn đang xếp hàng đứng ngoài cửa. Và tôi đã nhanh chóng hiểu được lý do. Xếp đầu hàng là cậu bé Joel, 6 tuổi, giơ hai tay lên và đề nghị “Hãy đợi một vài phút và mọi thứ sẽ sẵn sàng”. Joel không hề hay biết chuyện gì xảy ra nhưng cậu bé đưa ra chỉ dẫn với một sự tự tin tuyệt đối. Tất cả các mục sư trong đoàn đã làm theo những gì Joel nói. Tự tin là thứ có thể được lan toả ngay cả khi nó bắt nguồn từ một cậu bé 6 tuổi.

Người sáng lập của Do Thái giáo cũng từng ghi nhận giá trị của sự tự tin như sau “Bởi vậy, đừng chối bỏ sự tự tin của bạn, nó sẽ đem lại cho bạn phần thưởng tuyệt vời”. (Heb. 10:35).

Sự tự tin không phải là cố hữu, chúng ta vẫn có khả năng đánh mất nó.

Khả năng chọn lựa đối tác của chúng ta chịu ảnh hưởng khá lớn từ mức độ tự tin của bản thân. Hầu hết chúng ta đều thuộc về một trong hai nhóm sau: những người gây dựng sự tự tin và những người khiến nó lung lạc và rơi rụng. Nếu không tự tin vào bản thân, bạn chắn chắn sẽ bị gục ngã bởi nhóm người thứ hai. Câu chuyện tôi sắp kể dưới đây sẽ là minh chứng hùng hồn cho quá trình sự tự tin sụp đổ.

Có một người đàn ông sống bên vệ đường và hành nghề bán xúc xích. Ông bị nặng tai nên không sắm radio. Ông cũng có vấn đề về mắt nên chẳng bao giờ cầm tờ báo để đọc. Nhưng xúc xích của ông thì hảo hạng.

Người đàn ông treo một cái biển quảng cáo ngay trên đường quốc lộ để quảng cáo cho mặt hàng của mình. Và ông sẽ đứng bên đường mà nài nỉ “Ngài mua xúc xích nhé, thưa ngài?”. Mọi người mua xúc xích của ông rất đông. Ông phải đặt hàng thêm thịt và những chiếc bánh nho. Ông cũng mua cái lò nướng lớn hơn để phục vụ nhu cầu gia tăng của thượng khách. Cuối cùng, ông đã tích đủ tiền để cho người con trai theo học đại học.

Thật không may, người con trai ra trường về nhà với cái nhìn vô cùng bi quan của một anh lính trẻ được đào tạo bài bản. Cậu nói: “Cha à, cha không nghe bản tin trên đài radio sao? Cha không đọc báo sao? Ngoài kia, cả thế giới đang chịu ảnh hưởng của suy thoái kinh tế. Tình trạng nợ công ở châu Âu vô cùng tồi tệ, và những gì đang diễn ra trên đất nước của chúng ta thì còn khủng khiếp hơn”.

Người cha bắt đầu suy nghĩ “Ừ nhỉ, con trai mình, nó đi học đại học đàng hoàng, nó đọc báo và cả nghe đài nữa, chắc hẳn nó biết rất rõ tình hình”. Vì vậy, người cha đã cắt giảm nhu cầu thịt và bánh nho, dỡ bỏ biển quảng cáo và không mặn mà để có thể nổi bật và bán hàng trên đường quốc lộ.

Dĩ nhiên, doanh số bán hàng sụt giảm nghiêm trọng. Người cha cất tiếng: “Con trai à, con liệu việc như thần. Đúng là chúng ta đang đi qua một cuộc suy thoái trầm trọng”.

Những người gây lung lạc niềm tin là những người luôn nhìn nhận khía cạnh tiêu cực của một vấn đề. Một khi bạn để họ che mắt mình, mọi thứ vốn đang trôi chảy sẽ bỗng chốc trở thành cái neo kéo bạn xuống hố sâu.

Đáng buồn là quá trình tiêu cực này có thể, thậm chí xảy ra rất đỗi thường xuyên trong cuộc sống của chúng ta. Sẽ có những lúc chúng ta băn khoăn tự hỏi liệu Chúa thật sự có thể đáp ứng nhu cầu của mỗi cá thể. Dưới sự “giúp sức” của những kẻ bi quan, chúng ta thậm chí nghi ngờ khả năng của Chúa và của chính chúng ta. Điều này tạo ra một vòng xoáy trôn ốc mà kết thúc là sự thất bại và sợ hãi. Sự tự tin của chúng ta không chỉ bị lung lạc, nó còn bị bật rễ.

Hãy nhớ lại những gì được định nghĩa trong cuốn Hebrews 10:35: Sự tự tin sẽ đem lại phần thưởng tuyệt vời cho bạn. Nếu chúng ta giữ được niềm tin ấy và vun đắp cho nó, cái chúng ta nhận được không chỉ là phần thưởng. Sự tự tin, bản thân nó sẽ là nền móng cho bạn vươn tới sự thành công trong tương lai. Sẽ chẳng thể có ai thiếu niềm tin vào bản thân mà có thể đặt niềm tin vào người khác. Tự tin là cơ sở nuôi dưỡng niềm tin ở mọi người xung quanh, cũng giống như chiếc boom-mê-rang, bạn phóng nó đi về phía người khác nhưng nó sẽ nhanh chóng quay lại về phía bạn.

Tại sao chúng ta cần tự tin?

Đơn giản thì vì sao chúng ta cần tin tưởng vào chính bản thân mình? Điều quan trọng đầu tiên, nó sẽ giúp bạn duy trì được sự ổn định trên mọi khía cạnh của cuộc sống. Sự tự tin cũng được hiểu là sự toại nguyện với chính bản thân mình. Toại nguyện là trạng thái là bạn hài lòng, sung túc với tất cả nhu cầu mong muốn tại một thời điểm hiện tại.

Cuốn kinh Philippians 4:11 – 13 có đưa ra những lý giải về nhận thức này “Ta không chỉ đề cập đến ý muốn, mà cái ta muốn nói là ta đã học cách để tự bằng lòng với những gì ta có trong bất kỳ hoàn cảnh nào. Ta biết cách làm bạn với sự khiêm nhường cũng như cách thức đạt tới một cuộc sống thịnh vượng. Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, ta cũng cần học bí quyết để tự làm no hay làm đói bản thân, đạt tới hai thái cực sung túc hay khổ hạnh. Ta có thể làm tất cả mọi thứ nhờ vào Chúa, người đã tiếp thêm cho ta sức mạnh”.

Đoạn tiết trên không thể bị phân tách bởi vì nó chỉ ra mối quan hệ thống nhất giữa việc trải nghiệm những thăng trầm cuộc sống, ở đỉnh cao hay sâu tận đáy. Tông đồ Paul đã yên nghỉ với niềm tin vững chãi vào Chúa. Ngài hiểu rằng sự tự tin và toại nguyện sẽ giúp ngài ổn định trong mọi tình huống của cuộc đời vốn nhiều biến cố.

Toại nguyện là một trạng thái nhất thời tại thời điểm hiện tại, khi mà dù phải đối mặt với bao tai ương, giới hạn hay tình cảnh éo le, nguy cơ sụp đổ mọi giấc mơ, dù với hoàn cảnh tồi tệ thế nào đi chăng nữa thì hãy cố gắng lạc quan, và đừng bao giờ nói rằng “Tôi không thể đương đầu với nó”.

Bạn có thể mệt mỏi, những đừng bao giờ tuyệt vọng. Bạn cũng có thể cảm thấy khó vực dậy nhưng đừng bao giờ để bị đánh bại. Thánh Paul đã từng nói rằng mỗi con người đều được ban cho những nguồn lực vô hạn. Vì vậy, một khi bạn thừa nhận “Tôi không thể vượt qua” có nghĩa là bạn đã từ bỏ cơ hội nhận lấy nguồn lực mà Chúa, bằng tất cả lòng nhân từ và phẩm hạnh cao quý của Ngài, đã ban cho chúng ta. Vì thế, sự mãn nguyện là tự tin, tự tin rằng bạn có thể vượt qua bất kỳ thử thách nào trong cuộc sống bởi bạn đã được Chúa ban cho sức mạnh tiềm tàng, riêng biệt.

Trên đây là ý nghĩa thứ nhất, giúp bạn ổn định. Lợi ích thứ hai mà sự tự tin mang lại cho bạn là giúp bạn sải bước xa hơn ra ngoài cuộc sống thường nhật. Khi tôi cảm thấy đủ mạnh và yên ổn, tôi sẽ bắt đầu hành trình vươn xa ra ngoài thế giới. Những người chỉ chăm chăm đến vấn đề an toàn sẽ không bao giờ dang rộng tầm tay vì nỗi sợ hãi chênh vênh.

Helen Keller đã từng nói “An toàn hầu như chỉ là một khái niệm mê tín. Nó không tồn tại trong tự nhiên cũng như không tồn tại một con người cái gì cũng biết tuốt, cũng đã trải nghiệm. Chạy trốn hiểm nguy, xét về dài hạn, chẳng thể an toàn hơn là đối đầu một cách trực diện. Cuộc sống hoặc là những cuộc thám hiểu liều lĩnh hoặc bạn sẽ luôn về tay không”.

Hãy phóng trí tưởng tượng của mình đến ví dụ của một chiếc chun cao su. Chiếc chun này sẽ hoàn toàn vô dụng nếu người ta không kéo căng nó ra. Cứ khư khư ôm lấy sự an toàn sẽ cản trở chúng ta vươn xa và phát triển, để rồi kết thúc một cuộc sống nhàm chán và vô dụng như chiếc chun cao su “nằm ì một chỗ”.

Sự tự tin là nấc thang đưa bạn tiến lên vị trí thủ lĩnh

Sự tự tin giúp một người lãnh đạo đặt niềm tin vào người khác. Liệu chúng ta có nhìn nhận người khác theo cách chúng ta nhìn nhận chính bản thân? Hãy chỉ cho tôi một người lãnh đạo biết đặt niềm tin vào cấp dưới và tôi sẽ chỉ cho bạn người lãnh đạo luôn tràn ngập sự tự tin trong cuộc sống.

Ngược lại, người lãnh đạo thiếu an toàn là người không tin vào chính cả bản thân mình lẫn đối phương. Họ e ngại việc phải buông lời tán dương người khác bởi vì chính họ cũng đang mòn mỏi chờ đợi những lời này.

Ví dụ kinh điển sau đây sẽ chỉ cho bạn cách thức sự tự tin kích thích động lực của mọi người xung quanh. Trước đây, tôi đã từng có cơ hội giúp những người đồng sự là mục sư phát triển chương trình rửa tội bắt đầu kiếp tu hành tại các nhà thờ. Trước giai đoạn thử thách và thu nạp người mới, tôi sẽ gặp gỡ từng người và hỏi họ dự đoán sẽ có bao nhiêu người khác sẽ cam kết tận tâm với công việc. Sau một hồi ngẫm nghĩ, người đó sẽ đưa ra cho tôi một con số dè dặt.

Với sự tự tin, lần nào tôi cũng khẳng định rằng sẽ có nhiều người hơn mức họ cam kết. Và tôi luôn luôn đúng, tất cả bọn họ đều rất đỗi ngạc nhiên. Mỗi thành viên bọn họ đều đưa ra con số thấp hơn thực tế bởi trong suy nghĩ của họ, họ đã xếp loại các cá nhân khác theo cách họ quan sát trước đó. Bởi vậy, con số dự đoán của họ thường thấp hơn nhiều.

Thời điểm bạn gán cho ai một cái mác nào đó, bạn sẽ bắt đầu hành xử với anh ấy hay cố ấy theo đúng cách mà bạn nhận định. Tôi chẳng biết ai trong số họ, vì vậy tôi chẳng thể gán mác cho họ, và giả thuyết của tôi là tất cả mọi người đều như nhau, đều háo hức đón chờ những thử thách này. Họ cảm nhận thấy niềm tin của tôi trong họ và sẽ có những hồi đáp theo hướng tích cực. Nếu vị mục sư là người đưa ra thử thách, có lẽ con số dự đoán của anh ta sẽ đúng.

Nhà lãnh đạo tự tin là người có khả năng đem lại những thay đổi tích cực. Một nghiên cứu của đại học Springfield, bang Massachusets đã chứng minh luận điểm này. Thí nghiệm được thiết kế để kiểm tra mức ảnh hưởng của việc lặp đi lặp lại một công việc nhàm chán mà không nhận được một lời động viên đối với đối tượng là học sinh.

Bọn trẻ được chỉ định vẽ một bức tranh càng chi tiết càng tốt về một người đàn ông. Khi hoàn thành, chúng lại được giao nhiệm vụ tương tự với bức hoạ về một người đàn ông khác, nhưng với yêu cầu kết quả cao hơn. Câu chuyện cứ tiếp tục như vậy với câu yêu cầu nhạt nhẽo mỗi khi chúng hoàn thành “Giờ hãy vẽ chân dung một người khác, lần này phải tốt hơn lần trước đấy nhé!”.

Dù bức vẽ của lũ trẻ có tồi tệ đến đâu thì chúng cũng không bị mắng mỏ hay chỉ trích. Điều tương tự với trường hợp chúng hoàn thành tác phẩm một cách hoàn hảo, không một lời khen ngợi hay khích lệ, động viên. Chúng chỉ nhận được yêu cầu duy nhất là vẽ một bức tranh khác.

Bạn chắc cũng có thể đoán ra được kết quả. Một số trở nên tức giận và biểu hiện sự phản kháng một cách trực diện. Một đứa trẻ từ chối vẽ tiếp trong khi người bạn đồng cảnh khác cho rằng chúng bị “cài bẫy” và gọi người hướng dẫn là kẻ ích kỷ. Hầu hết thì lũ trẻ trông rất bực bội, chúng chọn cách im lặng và tiếp tục thú vui nhàm chán, quần quật và không lợi ích.

Các bức vẽ vì thế ngày càng tồi tệ hơn thay vì tốt hơn như yêu cầu được đặt ra.

Để duy trì được đỉnh cao chất lượng vận hành, con người cần thiết phải áp dụng thái độ ghi nhận và tán dương. Việc kìm nén những ý kiến tiêu cực hoặc chê bai rõ ràng không quan trọng bằng việc tăng cường thái độ tích cực bằng những lời khen ngợi và ca tụng. Đến đây, một lần nữa chúng ta lại phải khẳng định rằng, những người làm được việc này chỉ có thể là những người luôn lạc quan với bản thân. Công việc cộng với sự tán dương sẽ gia tăng năng lượng, còn làm việc mà không nhận được ghi nhận sẽ chỉ làm hao tổn năng lượng mà thôi.

Nếu tìm hiểu về cuộc đời của Tông đồ Paul, bạn chắc hẳn sẽ nhận ra rằng Ngài sử dụng từ “tự tin” ở ba khía cạnh khác biệt nhưng đều có tương quan với nhau. Có sáu lần Paul áp dụng sự tự tin trong mối quan hệ của mình với Chúa, sáu lần ông dùng từ tự tin để nói về bản thân và sáu lần khác ngài dùng nó trong mối quan hệ với những người xung quanh. Chúng ta cần cố gắng đạt được sự cân bằng giữa ba lĩnh vực này trong đời sống. Thiếu lòng tin ở Chúa đồng nghĩa với sự vị kỷ và tự phụ. Thiếu tự tin vào bản thân có nghĩa là ta chấp nhận bị đánh bại và trở nên bất lực. Thiếu niềm tin vào người khác khiến chúng ta trở nên đa nghi và không đáng tin cậy.

Paul đã chiêm nghiệm ra bài học này và nó giúp ông trở thành một người truyền cảm hứng thành công, một tông đồ phục vụ Chúa Jesus. Bạn không thể thực hiện một hành vi nhất quán nếu nó không nhất quán với cách bạn trân trọng bản thân. Con người chúa trời ban cho ta cũng tương đồng với con người mà chúng ta tự kiến tạo cho bản thân mình. Tự tin chính là điều kiện tiên quyết đáng quan tâm nhất dẫn bước chúng ta thực hiện những điều tuyệt vời.

Làm thế nào để trở nên tự tin?

Xây dựng giá trị bản thân theo hệ giá trị của Chúa. Chúa mô tả sự quan trọng của chúng ta đối với Ngài dựa vào hai luận điểm đáng giá sau. Thứ nhất, Chúa tạo ra chúng ta theo trí tưởng tượng của Ngài và thứ hai, Chúa – qua hình hài của Jesus – đã tự nguyện chết để rửa tội cho chúng ta. Chúa dành rất nhiều suy nghĩ cho bạn, tin tưởng bạn và nhìn nhận chúng ta như những thực thể quý giá. Vì vậy mà ngài đã đành lòng để cho con trai của mình chết đi và dành sự sống cho con người. Một khi chúng ta trân trọng bản thân mình theo cách Chúa đã hi sinh vì chúng ta, chúng ta ngay tức khắc cần trở nên tự tin hơn. Sẽ chẳng có gì đáng trân trọng hơn khi chúng ta nhận thấy mình là thực thể duy nhất trên trái đất xứng đáng sự hi sinh của Chúa Jesus. Bằng cách này, giá trị của bạn trở nên vô tận.

Một cách khác giúp chúng ta trở nên tự tin hơn là hướng sự tập trung vào Chúa, không phải hoàn cảnh của chúng ta hiện tại. Hãy cố gắng để sống như ba đoạn tiết trong Psalm 27 dưới đây:

Chúa trời là ánh sáng và sự cứu rỗi tâm hồn tôi. Tôi sẽ phải sợ điều gì chứ? Chúa sẽ bảo vệ tôi. Điều gì sẽ làm tôi khiếp sợ? Những kẻ xấu xa nhăm nhe ăn tươi nuốt sống tôi, những kẻ thù hay đối địch tiếp cận tôi, chúng đã bị sảy chân và vấp ngã. Dù có bị đuổi ra khỏi nơi trú ẩn, trái tim tôi cũng không hề sợ hãi, dù chiến tranh có bủa vây lấy tôi thì tôi cũng sẽ luôn đặt niềm tin vào chính bản thân mình.

Chúng ta dễ dàng nhận thấy ba điều mà Chúa muốn nhắc đến trong ba tiết trên. Đầu tiên, sự tự tin không nảy sinh từ một thế giới không – rắc – rối. Những người viết nên những dòng trên chắc chắn đã trải qua rất nhiều tai ương và khốn khó. Họ đã nhắc đến những kẻ xấu xa, thù địch muốn ăn tươi nuốt sống và những người sẵn sàng đuổi họ ra khỏi nơi trú ẩn.

Điều thứ hai chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy là sự tự tin là kết quả chúng ta đặt niềm tin vào Chúa mỗi khi gặp khó khăn. Trong cơn khốn cùng, người soạn thảo đã không ngừng dồn ý nghĩ về Chúa, thay vì chăm chăm ôm ghì những vướng bận vì chính những gì đang diễn ra với mình. “Chúa sẽ bảo vệ tôi”.

Thứ ba, vinh quang của ngày hôm qua sẽ tiếp bước cho sự tự tin của bạn ngày hôm nay. Trong nhận định thứ hai đã nêu ở trên, động từ “tiếp cận” và “đã bị sảy chân” được dùng ở thì quá khứ – đã. “Những kẻ xấu xa nhăm nhe ăn tươi nuốt sống tôi, những kẻ thù hay đối địch tiếp cận tôi, chúng đã bị sảy chân và vấp ngã”. Đó là ngày hôm qua. Còn tiết thứ ba được dành để nói về ngày hôm nay “Dù có bị đuổi ra khỏi nơi trú ẩn, trái tim tôi cũng không hề sợ hãi, dù chiến tranh có bủa vây lấy tôi thì tôi cũng sẽ luôn đặt niềm tin vào chính bản thân mình”. Sự tự tin của hiện tại là kết quả của những gì bạn thành công trong quá khứ.

Một cách khác nữa giúp bạn có được sự tự tin là hãy kết bạn với những con người tự tin. Có một câu ngạn ngữ nói rằng “Đồng thanh tương ứng, đồng khí tương cầu”. Người đàn ông vĩ đại là người khiến bất cứ ai ở bên cạnh họ cảm thấy mình trở nên vĩ-đại-hơn.

Rất nhiều người trong số chúng ta bó chặt mình trong hội chứng với tên gọi “Mớ bòng bong Charlies Brown”. Charlies Brown dường như chẳng làm cái gì nên cơm nên cháo. Nhưng hãy để ý, bạn sẽ thấy một trong những vấn đề Charlies gặp phải là do việc có Lucy bên cạnh. Cô không thể làm Charlies tốt hơn bởi vì thói xấu luôn soi mói khuyết điểm của anh.

Một lần nọ, Lucy chống nạnh nói “Charlies Brown, anh có biết anh là nỗi hổ thẹn của đời tôi? Anh luôn nấp sau cái bóng của chính mình. Anh là một sự thất bại! Anh chỉ có thể đánh trúng được 3 trong số 18 lỗ golf cũng như chỉ thể đánh đổ các vị trí 7 và 10 khi chơi bowling *! Anh là tay câu mạt hạng trong số những người tại vị bên cạnh hồ. Tóm lại anh là một kẻ bỏ đi,

* Nguyên gốc: Third down, dùng để chỉ hiệp đấu trong môn bóng đá của Mỹ hoặc Canada (American Football) anh hiểu không? Liệu những gì tôi nói trên đây đã đả thông trí não cho anh?”.

Bên cạnh bạn liệu có bóng dáng một nàng Lucy nào không? Tôi cá một điều rằng, nếu thế giới xung quanh bạn là những người giống cô nàng Lucy trong câu chuyện thì chắc chắn tự tin là một điều quá xa vời với bạn. Mỗi khi bạn mảy may định làm gì thì chắc chắn sẽ có ai đó bắt thóp và chỉ cho bạn rằng, bạn đã, đang và sẽ không bao giờ có thể thành công. Nếu muốn đạt được sự tự tin, bạn nhất thiết phải tìm cho mình một môi trường lấp đầy bởi những con người tự tin, những người sẽ đặt niềm tin nơi bạn và khích lệ bạn trong cuộc sống.

Một cách tiếp cận khác tới sự tự tin là hãy dắt túi cho mình một vài sự thành công. Bắt đầu từ những thành công nhỏ nhất và dần dần bạn sẽ sẵn sàng đương đầu với những thử thách chông gai hơn.

Gần đây tôi cũng được dịp nghe một cuộc phỏng vấn Jerry Coleman, phát thanh viên radio của San Diego Padres. Anh ta đang cố gắng tìm ra nguyên nhân tại sao một câu lạc bộ bóng rổ có thể bỏ lỡ hai đến ba lần đánh bóng14 (run). “Nhân đây thì các bạn cũng có thể nói rằng các cầu thủ đang chơi như thể họ mất niềm tin vào chính mình. Họ như đã lập trình sẵn để mọi thứ trở nên tồi tệ”.

Trận đấu gồm 9 lượt trong đó mỗi đội thay phiên nhau để đánh banh và cố gắng ghi điểm (ghi là run), trong khi đội kia ném bóng và bảo vệ sân. Trong bóng chày, đội phòng thủ luôn có bóng – một điều khác với các môn thể thao khác. Vai trò mỗi đội sẽ được thay đổi khi có 3 cầu thủ của đội đánh banh bị loại. Đội thắng là đội có nhiều run nhất sau 9 hiệp.

Có trong tay một vài thành công sẽ tiếp thêm cho bạn động lực để ngày càng vươn xa và khám phá năng lực bản thân. Bạn sẽ cảm thấy không có gì có thể giới hạn mình nếu thành công tiếp nối thành công đến với bạn. Trái lại, thất bại liên tiếp đem đến cho bạn hậu quả tiêu cực. Bạn sẽ cho rằng mình là một kẻ thất bại vô phương cứu chữa. Cách tốt nhất để lấy lại sự tự tin, lý trí và cân bằng là hãy nghĩ đến những thành công thay vì sự thất bại. Đừng bao giờ để mình đắm chìm trong cảm giác tự thương hại.

Joel, con trai tôi và tôi thích chơi trò tìm đôi bài cặp, một trò chơi rèn luyện trí nhớ. Tất cả lá bài đều được úp xuống và nhiệm vụ của bạn là phải lật hai lá bài giống nhau trong cùng một lần lật ngửa, vì vậy đòi hỏi bạn phải có trí nhớ rất tốt vị trí các con bài để ăn điểm. Một buổi tối nọ, Joel đánh bại tôi hai lần với tỷ số 14 – 6. Joel không hề mắc lỗi nào và cậu bé tỏ ra phấn khích và chạy khắp nhà để khoe chiến thắng oanh liệt của mình.

Sau hai ván thua, tôi quyết định thách đấu Elizabeth, cô con gái lớn của tôi. Elizabeth nhút nhát và thiếu tự tin hơn Joel. Khi bắt đầu cuộc chơi, con bé hỏi tôi: “Cha à, có phải Joel đã đánh bại cha cả hai lần không? Đúng không cha?”.

Tôi đáp lại: “Đúng rồi, Joel đã làm như vậy”. Con bé nói: “Tỷ số là 14 – 6 đúng không cha?”.

Tôi khẳng định lại: “Đúng vậy, con gái” và không quên bồi thêm, “Cô gái yếu đuối, cha thách con đánh bại cha với tỷ số 14 – 6 đó”.

Tôi đã cố tình để thua ván đầu tiên với tỷ số 14 – 6. Nét mặt con bé thấy rõ sự hứng khởi để tiếp tục giao chiến và ván này thì con bé đã chiến thắng bằng chính thực lực của mình. Lúc đó, tôi bắt đầu cảm thấy rối bời và mất tự tin. Vì vậy, tôi rủ rê Margaret, vợ tôi chơi ván bài tiếp theo với tôi. Tôi thách đấu với cô ấy để cho quán quân ván trước nghỉ ngơi.

Cha tôi là người đã dạy cho tôi giá trị của thái độ kích thích sự tự tin. Trước đây, tối nào tôi và anh trai mình cũng chơi vật tay trên mặt sàn phòng khách. Một tuần nọ, Larry liên tiếp là người thắng cuộc. Cha đã quan sát thấy mùi vị thất bại và chán nản trong tôi, ông yêu cầu Larry không được phép thi vật tay với tôi trong vòng một tuần. Thay vào đó, ông sẽ thay vị trí của Larry. Sau mỗi trận bị hạ đo ván, ông đều giơ cánh tay tôi lên cao và tuyên bố tôi là người chiến thắng.

Tuần sau đó, Larry được phép quay lại trận chiến và anh trai tôi không thể hạ gục tôi liên tiếp như trước đó. Liệu có phải tôi đột nhiên có thêm sức mạnh? Không, cái tôi đạt được là sự tự tin từ một vài ánh hào quang có được trong trận chiến trước đây với cha tôi để làm vốn liếng.

Huấn luyện viên đội bóng rổ ở trường trung học của tôi từng có ý tưởng xây dựng chương trình đào tạo kỹ năng nhằm giúp toàn đội thành công hơn. Ông ấy để thêm một cái vòng nhỏ bên trong vòng rổ ném bóng với lý do rằng nếu chúng tôi có thể ném trúng được vòng nhỏ hơn thì chắc chắn chúng tôi sẽ làm tốt khi chơi với kích thước gốc ở một trận giao đấu thật. Tôi đã đưa ra ý kiến phản đối vì tôi biết mọi người sẽ gặp khó khăn với chiếc vòng bé tí này và khi số lần ném trúng giảm đi cũng là lúc họ cảm thấy mất động lực. Và tôi đã đúng. Toàn đội thậm chí còn ném trượt trong những pha bóng ngon ăn nhất, bởi sự tự tin của họ không còn như trước nữa. Thất bại nối tiếp thất bại.

Nguồn động lực khơi dậy sự tự tin mãnh liệt nhất chính là vốn liếng thành công trong quá khứ của một con người. Đó cũng là những gì Chúa răn dạy chúng ta. Trong kinh thánh, có hai trường phái nhân vật minh chứng cho điều này: Samson, kẻ thua cuộc và David, con người thành công vang dội.

Một cách khác nữa giúp bạn tăng cường sự tự tin là nói không với việc tự so sánh bản thân với người khác. So sánh luôn luôn tạo bạn cảm giác tự ti vào bản thân. Câu chuyện vui sau đây sẽ minh hoạ cho ý này của tôi. Có một chiếc xe tải chở sữa với dòng chữ “Tiệt trùng, thuần nhất, tiêu chuẩn và bổ sung Vitamin A” chạy ngang qua hai chú bò đang mải mê gặm cỏ trên cánh đồng. Nhìn thấy dòng chữ, một chú bò quay sang nói với người bạn: “Có vẻ như nó sẽ khiến anh cảm thấy mình yếu kém phải không?”. Tôi nghĩ rằng, đây là cảm giác khá quen thuộc với bất kỳ ai trong chúng ta khi so sánh những gì mình có thể làm được với ai đó.

Cách an toàn nhất để vun đắp nên sự tự tin là tìm ra điểm mạnh của bản thân, trau dồi và trở thành chuyên gia trong lĩnh vực đó. Đó có thể là một môn thể thao, một nhiệm vụ đơn giản, một khả năng thiên bẩm hay một tài năng tự tái tạo. Hãy tận dụng tối đa sức mạnh này để tạo ra sự đảm bảo và chuyên môn hoá. Một nhà lãnh đạo thành công là người biết giúp đỡ cấp dưới khám phá ra tài năng, khích lệ họ phát huy và hướng dẫn họ sử dụng năng lực có được.

Ngoài ra, bạn cũng cần phải trau dồi cho mình sự hiểu biết về nhân sự và sản phẩm. Hãy nhớ rằng, để làm nên thành công, chỉ có 15% là hiểu biết về công việc, còn 85% là hiểu biết về con người. Một khi nắm được trong tay chuyên môn nghề nghiệp cùng kỹ năng nhân sự, bạn chắc chắn sẽ có sức mạnh đáp ứng được yêu cầu của họ. Và hiển nhiên nó giúp bạn gia tăng sự tự tin.

Câu chuyện hài hước sau đây sẽ chỉ ra tầm quan trọng của việc thấu hiểu đồng nghiệp. Một tu sĩ rửa tội quảng cáo để bán bò. Vị khách tiềm năng nọ đến và hỏi “Anh bán con bò này giá bao nhiêu tiền?”.

“Một trăm năm mươi đô-la”, người bán hàng nhanh nhẹn đáp.

“Con bò này cho sữa thế nào?”.

“Nó có thể cung cấp tới bốn gallon * sữa một ngày”, anh đáp lại.

“Nhưng làm thế nào để tôi biết thực tế con bò này có sản xuất được đúng lượng sữa như vậy?”, người mua hàng nói.

“Ồ, ông hoàn toàn có thể tin tưởng điều này. Tôi là một tu sĩ rửa tội”.

“Tôi sẽ mua nó”, đối phương trả lời. “Tôi sẽ dắt con bò về nhà và trả tiền cho anh sau. Anh có thể tin tưởng vào tôi. Tôi là một tín đồ của Giáo hội Trưởng lão **”.

Anh chàng bán bò về nhà và hỏi người vợ: “Tín đồ Giáo hội Trưởng lão là thế nào?”.

Người vợ giải thích: “Ồ, một tín đồ Giáo hội Trưởng lão cũng giống một người rửa tội như anh thôi”.

* Khoảng 15 lít.

** Nguyên gốc là Presbyterian: (tôn giáo) được cai quản bởi các trưởng lão, một giáo hội được biết đến ở Scotland

Người rửa tội rên lên đau khổ: “Thế là toi rồi em yêu ạ. Anh đã để mất con bò rồi”.

Vị tu sĩ rửa tội ở đây có kiến thức chuyên môn về sản phẩm của mình, anh ta biết rất rõ con bò. Nhưng chính sự thiếu hiểu biết về đối nhân xử thế với con người đã khiến anh ta trắng tay.

Bạn cần làm gì khi đã có được sự tự tin

Vậy khi đã có sự tự tin, bạn nên làm gì để giữ gìn sự tự tin ấy? Hãy không ngừng nạp nhiên liệu! Tự tin không phải là bất biến, nó dao động, phụ thuộc vào tỷ lệ thành công/thất bại của bạn. Ai trong chúng ta cũng sẽ gặp những thất bại trong cuộc sống, khiến đôi lúc và tạm thời chúng ta nhụt chí. Nếu bạn chấp nhận sự thật rằng mình sẽ không thể nổi bật trong tất cả mọi thứ thì bạn sẽ không quá thất vọng khi nhận ra mình chưa đủ tốt như kỳ vọng.

Nếu để ý bạn sẽ thấy tự tin là một thứ phẩm chất có sự “lây nhiễm”. Nó sẽ lan toả khắp tầm ảnh hưởng của chúng ta. Kinh Thánh cũng đưa ra một vài ví dụ về cái gọi là “sự tiêm nhiễm tự tin”. Ví dụ như, có bao nhiêu sát thủ khổng lồ trong đội quân của Saul*? Một số không tròn trĩnh. Vì vậy, khi Goliath ** thách thức đội quân của Chúa, họ đã run rẩy vì sợ hãi (1 Sam. 17:11).

* Sứ đồ Phao lô – Phao-lô thành Tarsus (còn gọi là Saul), là “Sứ đồ của dân ngoại.” Cùng các sứ đồ Phêrô, Gioan, và Jacob Người Công chính, ông được xem một trong những cột trụ của hội thánh tiên khởi, và là một nhân tố quan trọng đóng góp cho sự phát triển Thiên Chúa giáo thời kỳ sơ khai.(Ông sinh 3-14 TCN; mất 62-69 CN).

** Người khổng lồ thua David trong kinh Cựu ước.

Nhưng David khi mang thức ăn tới cho những người anh trai của mình đã đánh giá được tình hình và với sự tự tin, ngài đã ra đi giết người khổng lồ. Sau này, khi David sát thủ trở thành vua, có bao nhiêu sát thủ như vậy tại Israel? Có đến vài chục người. Họ là những hình tượng phổ biến trong quân đội dưới thời của David.

Hãy cùng xem lại đoạn 1 Chronicles 10:4-8:

Sibbecai the Hushathite đã giết Sippai, một hậu duệ của người khổng lồ và họ yếu đi. Sau đó, chiến tranh lại nổ ra với người Philistines và Elhanan, con trai của Jair đã giết Lahmi, anh trai của Goliath, tiếp tục châm ngòi nổ. Một lần nữa, chiến tranh lại nổ ra ở Gath, nơi ẩn náu của người đàn ông to lớn với hai mươi tư ngón tay và chân, sáu ngón tay mỗi bàn và tương tự sáu ngón chân một bên. Người đàn ông này cũng có nguồn gốc từ bộ tộc người khổng lồ. Khi anh ta chế nhạo Israel, Jonathan, con trai của Shimea, một người anh của David đã giết hắn. Bộ tộc người khổng lồ đã lụi tàn tại Gath dưới lòng bàn tay của David và những người thân cận.

Tại sao dưới thời của Saul không có đội quân sát thủ người khổng lồ? Một trong những lý do chắc chắn là vì bản thân Saul không phải là một sát thủ. Nhưng, thời của David, con số đó lại hàng loạt bởi vì bản thân David là một người như vậy. Đây là ví dụ minh hoạ cho một quy tắc phổ rộng về thuật lãnh dạo, một nguyên tắc mà ngay cả Kinh thánh cũng nhắc tới: cần châm ngòi cho sự bùng nổ! Một khi bạn có được sự tự tin, những người xung quanh bạn: bạn bè, gia đình, cộng sự cũng sẽ có được nó. Chính sự tự tin là nguồn nuôi dưỡng sự tự tin.

Sibbecai the Hushathitel: Một trong những chiến binh của David

Jair: Một người đến từ Gilead, một bộ tộc của Manseh, bờ tây sông Jordan, đã dành 24 năm cai quản người Israel sau Tola qua đời.

Ai trong chúng ta cũng cần được nhìn nhận như một thực thể con người và một người đồng sự. Thật quá dễ dàng để buông ra những lời khen chung chung như “Bạn là một người đồng sự tuyệt vời”. Nhưng một nhận xét có ý nghĩa là một nhận xét cụ thể, tập trung vào khen ngợi một phẩm chất nhất định: “Tôi đánh giá cao kỹ năng quan hệ vô cùng hiệu quả của anh, và nó đóng góp quan trọng vào thành công của nhóm chúng ta”. Chúng ta không giúp người khác bằng việc nhả ra những lời khen sáo rỗng hay hạn chế công khai phản biện, góp ý để xây dựng. Hãy khích lệ những người đồng nghiệp của mình, xốc họ dậy bằng việc khen ngợi những đóng góp và giá trị của họ trước mặt những người khác. Hãy nhớ rằng, khen ngợi chỗ sáng và chỉ trích chỗ tối.

Tự tin là động lực giúp bạn vươn tới con người tài ba nhất mà chúa trời ban cho chính bạn. Tự tin không thể thay thế tính cách, kỹ năng hay hiểu biết của bạn, nó chỉ là nhân tố giúp bạn toả sáng và trở thành những con người với khả năng tạo ra sự khác biệt. Một khi bạn hội tụ đủ tri thức, kỹ năng và động lực từ sự tự tin, mọi thứ tốt đẹp sẽ tự đến với bạn.

Chiếc đầu xe lửa tại hệ thống trung tâm New York lúc không hoạt động chỉ cần chặn lại bởi một khúc gỗ dày 2,5 cm trướcmỗi bánh xe. Nhưng cũng đầu máy đó lúc đang vận hành với tốc độ 161 km/h22 thì có thể tông vỡ một bức tường xi măng cốt thép dày đến 1,5 M. Sự khắc biệt ở đây chính là động lượng. Sự tự tin gây dựng động lực giúp bạn làm nên sự khác biệt.

Ngày xưa lúc còn bé, chúng ta chắc từng được kể câu chuyện về chiếc động cơ xe lửa tí hon đã làm được điều mà bất cứ đầu máy to lớn hơn cũng phải chịu thua, chỉ nhờ nó nghĩ nó có thể làm được. Đó là chuyện xảy ra ở dưới chân đồi và tất cả các đầu máy xe lửa khác tỏ ra ngao ngán, chực đầu hàng, duy chỉ chiếc đầu máy nhỏ vẫn cố gắng leo lên phía trên, hô vang khẩu hiệu “Tôi nghĩ tôi có thể làm được, Tôi nghĩ tôi có thể làm được, Tôi nghĩ tôi có thể làm được…” và nó bắt đầu vượt lên trước những cỗ máy cồng kềnh chỉ biết than vãn “Nhiệm vụ bất khả thi”. Càng tiến lên đến đỉnh đồi, cỗ đầu máy nhỏ càng cảm thấy ì ạch và chậm chạp hơn, nhưng nó tự động viên mình “Tôi đã nghĩ là tôi có thể làm được, Tôi đã nghĩ là tôi có thể làm được, Tôi đã nghĩ là tôi có thể làm được…”.

Và đầu máy nhỏ đã làm được, không phải vì nó có động cơ mạnh hơn hay có nhiều kỹ năng leo núi hơn. Nó làm được bởi vì nó luôn nghĩ rằng nó có thể và chính điều này đã giúp nó có thêm sự tự tin. Có nhiều lúc trong cuộc sống, chúng ta rơi vào trạng thái giống như những cỗ máy nhỏ bé và thiếu nổi bật. Nhưng có công mài sắt có ngày nên kim, nếu biết trau dồi, chúng ta sẽ đến gần hơn với sự tự tin để rồi có thể leo dốc, và vượt qua mọi trở ngại hay rào cản tưởng chừng đã có thể ngăn bước. Tại sao phải bỏ cuộc trong khi chúng ta có thể chinh phục được những đỉnh núi cao chỉ bằng động lực tạo ra bởi sự tự tin?

Thực tiễn áp dụng

Những quy tắc trong quan hệ ứng xử

– Tự tin là một hiệu ứng lan truyền.

– Mãn nguyện là trạng thái tự tin rằng bạn có thể đối mặt với bất kỳ thử thách nào bởi Chúa đã ban phát sức mạnh cho bạn.

– Bạn không thể hành động một cách nhất quán nếu cách bạn hành động mâu thuẫn với những gì bạn nhìn nhận ở bản thân.

– Sáu bước giúp phát triển sự tự tin.

1) Thiết lập giá trị bản thân theo hệ giá trị của Chúa.

2) Hướng sự tập trung vào Chúa thay vì ôm ghì lấy sự tự thương hại bản thân trong hoàn cảnh hiện tại.

3) Hãy kết bạn với những người tự tin.

4) Dắt túi cho mình một vài sự thành công làm vốn liếng.

5) Trau dồi tri thức về sản phẩm và kỹ năng con người.

– Một khi bạn hội tụ đủ tri thức, kỹ năng và động lực từ sự tự tin, mọi thứ tốt đẹp sẽ tự đến với bạn.

– Một nhà lãnh đạo tự tin là nhà lãnh đạo tạo ra những thay đổi tích cực ở cộng sự.

Áp dụng vào thực tiễn

Tôi sẽ áp dụng những quy tắc lĩnh hội được trong chương sách này vào các mối quan hệ ứng xử của tôi trong cuộc sống theo những cách sau đây:

Tài liệu tham khảo

Đắc nhân tâm, Dale Carnegie

Dropping Your Guard, Charles R. Swindoll

How to Win Friends and Influence People